1968

Árþúsund:	2. árþúsundið
Aldir:	19. öldin; 20. öldin ; 21. öldin;
Áratugir:	1941–1950; 1951–1960; 1961–1970; 1971–1980; 1981–1990;
Ár:	1965; 1966; 1967; 1968; 1969; 1970; 1971;

1968 (MCMLXVIII í rómverskum tölum) var 68. ár 20. aldar og hlaupár sem hófst á mánudegi samkvæmt gregoríska tímatalinu.

Árið einkenndist af mótmælum um allan heim.

AtburðirBreyta

JanúarBreyta

Svartur reykur eftir íkveikjur Víet Kong-liða í Sægon.

5. janúar - Vorið í Prag hófst með því að Alexander Dubček var kosinn leiðtogi tékkneska kommúnistaflokksins.
10. janúar - John Gorton varð forsætisráðherra Ástralíu.
13. janúar - Johnny Cash tók upp plötuna At Folsom Prison í Folsom-fangelsi í Kaliforníu.
15. janúar - Yfir 300 fórust í jarðskjálfta á Sikiley.
21. janúar - Bandarísk B-52-sprengjuflugvél hrapaði við Thule-herstöðina á Grænlandi, með þeim afleiðingum að geislavirk málmbrot dreifðust víða.
21. janúar - Víetnamstríðið: Orrustan um Khe Sanh átti sér stað.
22. janúar - Norðurkóresk herskip hertóku bandaríska könnunarskipið USS Pueblo í Japanshafi og héldu áhöfninni fanginni fram í desember.
25. janúar - Ísraelski kafbáturinn INS Dakar fórst í Miðjarðarhafi með allri áhöfn.
28. janúar - Franski kafbáturinn Minerve fórst í Miðjarðarhafi með allri áhöfn.
30. janúar - Víetnamstríðið: Fyrsta orrustan um Sægon hófst og stóð til 7. mars. Hún var hluti af Tetsókninni, röð skyndiárása Víet Kong í Suður-Víetnam.
31. janúar - Forseti Naúrú, Hammer DeRoburt, lýsti yfir sjálfstæði landsins frá Ástralíu.
31. janúar - Víetnamstríðið: Víet Kong-liðar réðust á bandaríska sendiráðið í Sægon.

FebrúarBreyta

Fallhlífarstökkvarar lenda á ólympíuhringjunum í Grenoble 11. febrúar.

1. febrúar - Víetnamstríðið: Víet Kong-liðinn Nguyễn Văn Lém var tekinn af lífi með skammbyssu af suðurvíetnamska lögregluforingjanum Nguyễn Ngọc Loan. Ljósmynd af aftökunni varð fræg um allan heim og jók andstöðu almennings við stríðið.
4. febrúar - Breski síðutogarinn Notts County strandaði á Snæfjallaströnd. 18 manna áhöfn var bjargað af varðskipi. Annar síðutogari, Ross Cleveland fórst í Ísafjarðardjúpi sama kvöld og aðeins einn komst lífs af.
6. febrúar - Vetrarólympíuleikarnir 1968 hófust í Grenoble í Frakklandi.
12. febrúar - Víetnamstríðið: Blóðbaðið í Phong Nhị og Phong Nhất átti sér stað.
17. febrúar - Kolakraninn í Reykjavíkurhöfn var rifinn.
21. febrúar - Sænski menntamálaráðherrann, Olof Palme, tók þátt í mótmælum gegn Víetnamstríðinu í Stokkhólmi og sagði í ræðu að stríðið væri ógn við lýðræðið.
23. febrúar - Hjartasjúkdómafélagið var stofnað af íslenskum læknum.
24. febrúar - Víetnamstríðið: Tetsóknin stöðvaðist og her Suður-Víetnam náði Huế aftur á sitt vald.
25. febrúar - Víetnamstríðið: Blóðbaðið í Hà My átti sér stað.
28. febrúar - Indverski tilraunabærinn Auroville var stofnaður í Tamil Nadu með styrk frá Unesco.

MarsBreyta

2. mars - Baggeridge-kolanámunni í West Midlands var lokað.
7. mars - Fyrstu orrustunni um Sægon lauk.
8. mars - Stjórnarkreppan í Póllandi 1968 hófst með mótmælum námsmanna.
8. mars - Sovéski kafbáturinn K-129 fórst með allri áhöfn suðvestur af Hawaii.
8. mars - Bandaríski sendiherrann var kallaður heim frá Svíþjóð vegna andstöðu sænsku stjórnarinnar við Víetnamstríðið.
11. mars - Lyndon B. Johnson Bandaríkjaforseti gaf út tilskipun um að allar tölvur keyptar af alríkisstjórninni skyldu styðja ASCII-stafalykilinn.
11. mars - Sænska kvikmyndin Ég er forvitin blá var frumsýnd.
12. mars - Máritíus fékk sjálfstæði frá Bretum.
16. mars - Víetnamstríðið: Fjöldamorðin í My Lai. Bandarískir hermenn myrtu alla íbúa í heilu þorpi þrátt fyrir að þar væru engir karlmenn á hermennskualdri.
19. mars - Nemendur við Howard-háskóla í Washington D.C. hófu vikulöng mótmæli gegn Víetnamstríðinu og Evrópumiðuðu námi.
22. mars - Daniel Cohn-Bendit ásamt sjö öðrum námsmönnum hertók stjórnarskrifstofur Nanterre-háskóla.
24. mars - Aer Lingus flug 712 hrapaði við Wexford með þeim afleiðingum að 61 farþegi og áhöfn fórust.
28. mars - Brasilíski menntaskólaneminn Edson Luís de Lima Souto var skotinn til bana af lögreglu fyrir að mótmæla matarverði í mötuneyti skólans.

AprílBreyta

Bandarískar saumakonur hlusta á útvarpsútsendingu frá útför Martin Luther King 9. apríl.

2. apríl - Kennitölur voru teknar upp í Danmörku.
2. apríl - Sprengjur sprungu í tveimur verslunum í Frankfurt am Main. Andreas Baader og Gudrun Ensslin voru síðar handtekin og kærð fyrir íkveikju.
4. apríl - Martin Luther King var myrtur af James Earl Ray í Memphis, Tennessee.
4. apríl - AEK B.C. vann Evrópubikarkeppni í körfuknattleik karla með sigri á USK Praha fyrir framan 80.000 áhorfendur, sem var met.
4. apríl - Óeirðir hófust víða um Bandaríkin í kjölfar morðsins á Martin Luther King.
6. apríl - Spænska söngkonan Massiel sigraði Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva 1968 með laginu „La, la, la“.
6. apríl - Gassprenging varð 41 að bana í Richmond í Indiana.
7. apríl - Breski ökuþórinn Jim Clark lést í Formúlu 2-kappakstri við Hockenheim.
11. apríl - Josef Bachmann reyndi að myrða þýska aðgerðasinnann Rudi Dutschke, en mistókst. Dutschke lést vegna heilaáverkanna 11 árum síðar.
18. apríl - Bandaríski auðjöfurinn Robert P. McCulloch keypti Lundúnabrú og flutti hana stein fyrir stein til Lake Havasu City í Arisóna.
20. apríl - Pierre Elliott Trudeau var kosinn fimmtándi forsætisráðherra Kanada.
23. apríl - Fyrsta hjartaígræðslan í Evrópu var framkvæmd af læknum í París.
23. apríl - Mótmælin í Columbia-háskóla 1968 hófust. Stúdentar lokuðu háskólanum í viku.
23. apríl - Sameinaða meþódistakirkjan var stofnuð með sameiningu Meþódistakirkjunnar og Evangelísku sameinuðu bræðrakirkjunnar í Dallas, Texas.
25. apríl - Yfir 50 fórust þegar ferju hvolfdi rétt hjá Wellington á Nýja-Sjálandi.

MaíBreyta

Stúdentar mótmæla við Sorbonne-háskóla í París.

1. maí - Ítalski verkfræðingurinn Giorgio Rosa lýsti yfir sjálfstæði Rósaeyjar undan strönd Ítalíu.
1. maí - Fyrsti Legoland-skemmtigarðurinn var opnaður í Billund í Danmörku.
2. maí - Maíuppþotin í París hófust með því að stjórn Parísarháskóla í Nanterre ákvað að loka skólanum vegna árekstra við stúdenta.
8. maí - 85 fórust þegar Braniff International Airways flug 352 fórst við Dawson í Texas.
13. maí - Stúdentaóeirðirnar í París: Milljónir tóku þátt í mótmælagöngu í París.
16. maí - Hluti blokkarinnar Ronan Point í London hrundi með þeim afleiðingum að 5 létust.
17. maí - Fimleikasamband Íslands var stofnað.
17. maí - Nímenningarnir frá Catonsville tóku herkvaðningargögn frá herkvaðningarskrifstofu í Maryland og brenndu þau með napalmi.
18. maí - Fyrstu Hot Wheels-bílarnir frá Mattel komu á markað.
22. maí - Bandaríski kjarnorkukafbáturinn Scorpion fórst með 99 manns um borð suðvestan við Asóreyjar.
23. maí - Hólmavíkurkirkja var vígð.
26. maí - H-dagurinn: Skipt var yfir í hægri umferð á Íslandi.
26. maí - Sænski flugmaðurinn Carl Gustaf von Rosen vakti athygli með því að leiða flugflota sex lítilla flugvéla gegn Nígeríu í stríðinu um Bíafra.
30. maí - Charles de Gaulle leysti franska þingið upp eftir hrinu mótmæla og verkfalla og boðaði til kosninga.

JúníBreyta

1. júní - Félagsstofnun stúdenta tók formlega til starfa við Háskóla Íslands.
1. júní - Laugardalslaug var vígð í Reykjavík.
3. júní - Róttæki femínistinn Valerie Solanas skaut Andy Warhol á vinnustofu hans. Hann lifði skotárásina af.
5. júní - Robert F. Kennedy var myrtur af Sirhan Sirhan í Los Angeles, Kaliforníu.
5. júní - Evrópukeppnin í knattspyrnu 1968 hófst á Ítalíu.
10. júní - Ítalía sigraði Evrópukeppnina í knattspyrnu 1968 með 2-0 sigri á Júgóslavíu.
23. júní - Keflavíkurganga á vegum hernámsandstæðinga var gengin frá hliði herstöðvarinnar til Reykjavíkur.
30. júní - Kristján Eldjárn var kjörinn forseti Íslands.

JúlíBreyta

15. júlí - Fyrsta flutningaskipið lagði að bryggju í Sundahöfn í Reykjavík.
17. júlí - Saddam Hussein varð varaformaður byltingarráðsins í Írak eftir valdarán.
18. júlí - Intel Corporation var stofnað í Kaliforníu.
20. júlí - Ólympíuleikar fólks með þroskahömlun fóru fram í fyrsta sinn í Chicago í Bandaríkjunum.
25. júlí - Páll 6. páfi gaf út páfabréfið Humanae vitae sem staðfesti andstöðu kirkjunnar við getnaðarvarnir.

ÁgústBreyta

20. ágúst - Vorið í Prag var barið niður af 200.000 hermönnum og 5.000 skriðdrekum frá Varsjárbandalaginu.
24. ágúst - Norræna húsið í Reykjavík var opnað.
29. ágúst - Norski krónprinsinn Haraldur gekk að eiga Sonju Haraldsen.

SeptemberBreyta

6. september - Esvatíní hlaut sjálfstæði (sem Svasíland).
7. september - Albanía dró sig út úr Varsjárbandalaginu vegna innrásarinnar í Tékkóslóvakíu.

OktóberBreyta

2. október - Blóðbaðið í Tlatelolco: Hundruð námsmanna voru myrtir af hernum í kjölfar mótmæla í Tlatelolco í Mexíkóborg.
12. október - Miðbaugs-Gínea hlaut sjálfstæði frá Spáni.
12. október - Sumarólympíuleikarnir 1968 voru settir í Mexíkó.
25. október - Led Zeppelin komu í fyrsta sinn fram á tónleikum í Surrey-háskóla.

NóvemberBreyta

5. nóvember - Richard Nixon sigraði forsetakosningar í Bandaríkjunum 1968.
5. nóvember - Vélbáturinn Þráinn NK 70 fórst í aftakaveðri austan við Vestmannaeyjar og með honum níu menn.
11. nóvember - Á Maldívum var lýst yfir stofnun lýðveldis.

DesemberBreyta

„Jarðarupprás“, tekin úr geimfarinu Apollo 8.

9. desember - Douglas Engelbart stóð fyrir „móður allra sýnidæma“ á ráðstefnu tölvunarfræðinga í San Francisco þar sem hann sýndi bæði oN-Line System, fyrsta kerfið sem notaðist við tengitexta, og tölvumúsina, á fundi sem um 1000 manns sóttu.
22. desember - Mao Zedong mælti með því að menntuð borgaræska Kína færi í endurmenntun í sveitum landsins, sem var upphafið að „niður í sveitina“-hreyfingunni.
23. desember - Þorláksmessuslagurinn: Átök urðu milli lögreglu og mótmælenda á Lækjartorgi í Reykjavík.
24. desember - Bandaríska geimfarið Apollo 8 komst á braut um tunglið og sá myrku hlið tunglsins í fyrsta sinn. Geimfarinn William Anders tók hina frægu ljósmynd „Jarðarupprás“.

FæddBreyta

9. janúar - Cameron Todd Willingham, bandarískur dauðadæmdur fangi (d. 2004).
12. janúar - Rachael Harris, bandarísk leikkona.
14. janúar - LL Cool J, bandarískur rappari.
23. janúar - Sigrún Eva Ármannsdóttir, íslensk söngkona.
27. janúar - Jón Ásgeir Jóhannesson, íslenskur athafnamaður.
29. janúar - Edward Burns, bandarískur leikari.
30. janúar - Filippus 6. Spánarkonungur.
16. febrúar - Flosi Þorgeirsson, íslenskur sagnfræðingur.
18. febrúar - Molly Ringwald, bandarísk leikkona.
21. febrúar - Donizete Oliveira, brasilískur knattspyrnumaður.
21. febrúar - Dan Calichman, bandarískur knattspyrnumaður.
24. febrúar - Mitch Hedberg, bandarískur uppistandari (d. 2005).
2. mars - Daniel Craig, enskur leikari.
3. mars - Brian Cox, breskur öreindafræðingur.
4. mars - Patsy Kensit, ensk leikkona og söngkona.
6. mars - Moira Kelly, bandarísk leikkona.
8. mars - Siggi Hlö, íslenskur útvarpsmaður.
8. mars - Jónmundur Guðmarsson, íslenskur stjórnmálamaður.
14. mars - Magnús Árni Magnússon, íslenskur stjórnmálamaður.
15. mars - Kahimi Karie, japönsk söngkona.
22. mars - Kazuya Maekawa, japanskur knattspyrnumaður.
23. mars - Bjarni Ármannsson, íslenskur athafnamaður.
23. mars - Damon Albarn, enskur tónlistarmaður.
26. mars - Adílson Batista, brasilískur knattspyrnumaður.
29. mars - Lucy Lawless, nýsjálensk leikkona og söngkona.
30. mars - Céline Dion, kanadísk söngkona.
30. mars - Ari Alexander Ergis Magnússon, íslenskur kvikmyndaleikstjóri.
31. mars - César Sampaio, brasilískur knattspyrnumaður.
3. apríl - Jamie Hewlett, enskur myndasöguhöfundur.
10. apríl - Orlando Jones, bandarískur leikari.
14. apríl - Heimir Eyvindarson, íslenskur hljómborðsleikari.
21. apríl - Tatjana Ústínova, rússneskur rithöfundur.
23. apríl - Timothy McVeigh, bandarískur hryðjuverkamaður (d. 2001).
29. apríl - Kolinda Grabar-Kitarović, króatísk stjórnmálakona.
1. maí - Oliver Bierhoff, þýskur knattspyrnumaður.
4. maí - Julian Barratt, enskur leikari.
5. maí - Boban Babunski, makedónskur knattspyrnumaður.
7. maí - Traci Lords, bandarísk söngkona og leikkona.
8. maí - Hisashi Kurosaki, japanskur knattspyrnumaður.
10. maí - Thomas Coville, franskur siglingamaður.
11. maí - Jeffrey Donovan, bandarískur leikari.
13. maí - Scott Morrison, ástralskur stjórnmálamaður.
16. maí - Pálína Jónsdóttir, íslensk leikkona.
20. maí - Rögnvaldur D. Ingþórsson, íslenskur heimspekingur.
22. maí - Ígor Ledjakhov, rússneskur knattspyrnumaður.
25. maí - Kristjana Stefánsdóttir, íslensk tónlistarkona.
26. maí - Friðrik Danakrónprins.
27. maí - Sæmundur Kristinn Sigurðsson, tæknistjóri RÚV.
28. maí - Kylie Minogue, áströlsk söngkona og leikkona.
29. maí - Sigríður Ingibjörg Ingadóttir, íslensk stjórnmálakona.
1. júní - Jason Donovan, ástralskur leikari og söngvari.
4. júní - Faizon Love, bandarískur leikari.
9. júní - Gunnar Bragi Sveinsson, íslenskur stjórnmálamaður.
11. júní - Ólafur Þ. Stephensen, íslenskur ritstjóri.
12. júní - Birgir Ármannsson, íslenskur stjórnmálamaður.
13. júní - David Gray, enskur tónlistarmaður.
14. júní - Ukhnaagiin Khürelsükh, mongólskur stjórnmálamaður.
16. júní - James Patrick Stuart, enskur leikari.
20. júní - Mateusz Morawiecki, pólskur stjórnmálamaður.
25. júní - Sigursteinn Gíslason, íslenskur knattspyrnumaður (d. 2012).
26. júní - Jovenel Moïse, haítískur stjórnmálamaður (d. 2021).
26. júní - Guðni Th. Jóhannesson, íslenskur sagnfræðingur.
6. júlí - Ásdís Halla Bragadóttir, íslensk stjórnmálakona.
7. júlí - Danny Jacobs, bandarískur leikari.
7. júlí - Jorja Fox, bandarísk leikkona.
8. júlí - Michael Weatherly, bandarískur leikari.
21. júlí - Brandi Chastain, bandarískur knattspyrnumaður.
22. júlí - Vala Þórsdóttir, íslensk leikkona.
24. júlí - Kristin Chenoweth, bandarísk leikkona.
25. júlí - John Grant, bandarískur tónlistarmaður.
2. ágúst - Stefan Effenberg, þýskur knattspyrnumaður.
3. ágúst - Eyjólfur Sverrisson, íslenskur knattspyrnumaður.
5. ágúst - Marine Le Pen, franskur stjórnmálamaður.
5. ágúst - Colin McRae, skoskur ökuþór (d. 2007).
5. ágúst - Mustafa Ahmed al-Hawsawi, sádiarabískur hryðjuverkamaður.
10. ágúst - Tsuyoshi Kitazawa, japanskur knattspyrnumaður.
15. ágúst - Debra Messing, bandarísk leikkona.
17. ágúst - Anthony E. Zuiker, bandarískur framleiðandi.
23. ágúst - Hajime Moriyasu, japanskur knattspyrnumaður.
31. ágúst - Sigrún Sól Ólafsdóttir, íslensk leikkona.
10. september - Guy Ritchie, enskur kvikmyndaleikstjóri.
18. september - Skúli Mogensen, íslenskur athafnamaður.
19. september - Lila Downs, mexíkósk söngkona.
20. september - Sigurjón Kjartansson, íslenskur tónlistarmaður og handritshöfundur.
21. september - Anto Drobnjak, svartfellskur knattspyrnumaður.
22. september - David Bisconti, argentínskur knattspyrnumaður.
23. september - Erik Weihenmayer, bandarískur fjallgöngumaður.
24. september - Michael Obiku, nígerískur knattspyrnumaður.
25. september - Will Smith, bandarískur söngvari, rappari og leikari.
25. september - Jóhann Hollandsprins (d. 2013).
26. september - Ben Shenkman, bandarískur leikari.
27. september - Mari Kiviniemi, finnsk stjórnmálakona.
28. september - Naomi Watts, bresk leikkona.
8. október - Emily Procter, bandarísk leikkona.
8. október - Ingimar Oddsson, íslenskur tónlistarmaður.
11. október - Jane Krakowski, bandarísk leikkona.
11. október - Halla Tómasdóttir, íslenskur hagfræðingur.
15. október - Falur Harðarson, íslenskur körfuknattleiksmaður.
15. október - Bergljót Arnalds, íslenskur rithöfundur.
18. október - Naoto Otake, japanskur knattspyrnumaður.
24. október - Osmar Donizete Cândido, brasilískur knattspyrnumaður.
2. nóvember - Samantha Ferris, kanadísk leikkona.
7. nóvember - Óttarr Proppé, íslenskur tónlistarmaður.
8. nóvember - Parker Posey, bandarísk leikkona.
12. nóvember - Kathleen Hanna, bandarísk tónlistarkona.
13. nóvember - Shinichiro Tani, japanskur knattspyrnumaður.
23. nóvember - Hamid Hassani, íranskur fræðimaður og rannsakandi.
24. nóvember - Scott Krinsky, bandarískur leikari.
2. desember - Lucy Liu, bandarísk leikkona.
2. desember - Rena Sofer, bandarísk leikkona.
3. desember - Brendan Fraser, bandarískur leikari.
5. desember - Margaret Cho, bandarísk leikkona.
11. desember - Emmanuelle Charpentier, franskur örverufræðingur.
18. desember - Mario Basler, þýskur knattspyrnumaður.
28. desember - Brian Steen Nielsen, danskur knattspyrnumaður.
30. desember - Meredith Monroe, bandarísk leikkona.

DáinBreyta

4. janúar - Jón Helgason, íslenskur kaupmaður (f. 1884).
30. janúar - Ágúst Jósefsson, íslenskur verkalýðsleiðtogi (f. 1874).
19. febrúar - Guðrún Indriðadóttir, íslensk leikkona (f. 1882).
6. mars - Jón Eyþórsson, íslenskur veðurfræðingur (f. 1895).
13. mars - Lárus Pálsson, íslenskur leikari (f. 1914).
27. mars - Júrí Gagarín, fyrsti maðurinn sem fór út í geiminn (f. 1934).
4. apríl - Martin Luther King, bandarískur mannréttindafrömuður (f. 1929).
15. maí - Gunnfríður Jónsdóttir, íslenskur myndhöggvari (f. 1889).
24. maí - Einar Ingibergur Erlendsson, íslenskur húsasmiður (f. 1883).
1. júní - Helen Keller, bandarískur rithöfundur (f. 1880).
6. júní - Robert F. Kennedy, bandarískur stjórnmálamaður (f. 1925).
6. júní - Jónas Þorbergsson, íslenskur stjórnmálamaður (f. 1885).
14. júní - Salvatore Quasimodo, ítalskt skáld (f. 1901).
18. júní - Nína Tryggvadóttir, íslensk myndlistarkona (f. 1913).
14. júlí - Konstantín Paústovskíj, rússneskur rithöfundur (f. 1892).
19. júlí - Jónas frá Hriflu, íslenskur stjórnmálamaður (f. 1885).
28. júlí - Otto Hahn, þýskur efnafræðingur og Nóbelsverðlaunahafi (f. 1879).
30. júlí - Jón Leifs, íslenskt tónskáld (f. 1899).
4. ágúst - Þórarinn Kr. Eldjárn, íslenskur hreppstjóri (f. 1886).
24. september - Sigríður Zoëga, íslenskur ljósmyndari (f. 1889).
5. október - Jóhannes Jósefsson, íslenskur glímukappi (f. 1883).
11. október - Jakob Guðjohnsen, íslenskur verkfræðingur (f. 1899).
27. október - Lise Meitner, austurrískur eðlisfræðingur (f. 1878).
28. nóvember - Enid Blyton, enskur rithöfundur (f. 1897).
16. desember - Pétur Ottesen, íslenskur stjórnmálamaður (f. 1888).
20. desember - John Steinbeck, bandarískur rithöfundur og Nóbelsverðlaunahafi (f. 1902).
26. desember - Weegee, austurrískur ljósmyndari (f. 1899).
30. desember - Trygve Lie, aðalritari Sameinuðu þjóðanna (f. 1896).