23. maí

23. maí er 143. dagur ársins (144. á hlaupári) samkvæmt gregoríska tímatalinu. 222 dagar eru eftir af árinu.

Atburðir

• 996 - Ottó 3. var kjörinn keisari hins Heilaga rómverska keisaradæmis.
• 1040 - Seljúktyrkir sigruðu Gasnavída í orrustunni við Dandanakan.
• 1179 - Alexander 3. páfi samþykkti Alfons 1. sem konung Portúgals.
• 1200 - Loðvík 8. Frakkakonungur giftist Blönku af Kastilíu.
• 1350 - Stuðningsmenn Vilhjálms 5., greifa af Hollandi, stofnuðu Þorskabandalagið.
• 1430 - Jóhanna af Örk var tekin til fanga við Compiègne.
• 1480 - Mehmet 2. soldán sendi her til að reyna að ná eynni Ródos. Umsátri þeirra um Ródosborg lauk eftir að herinn gerði árangurslaust áhlaup 28. júlí. Það var ekki fyrr en 1522 sem Ródos féll í hendur Tyrkja.
• 1533 - Thomas Cranmer erkibiskup af Kantaraborg lýsti hjónaband Hinriks konungs og Katrínar af Aragon ógilt en þar sem Klemens 7. páfi hafði áður neitað að samþykkja ógildingu leit Katrín svo á að þau væru enn gift, allt til dauðadags.
• 1555 - Gian Pietro Carafa varð Páll 4. páfi.
• 1609 - Önnur stofnskrá Virginíu var formlega staðfest. Í stað ráðs kom landstjóri með alræðisvald.
• 1618 - Þrjátíu ára stríðið hófst í Evrópu með uppþotum í Prag.
• 1908 - Stóra brosma (Urophycis tenuis) veiddist í fyrsta sinn við Ísland, en þetta er mjög sjaldgæfur fiskur.
• 1923 - Írski lýðveldisherinn lýsti yfir vopnahléi. Þar með lauk borgarastyrjöldinni á Írlandi.
• 1948 - Þjóðveldisflokkurinn var stofnaður í Færeyjum.
• 1949 - Vestur-Þýskaland var formlega stofnað á hernámssvæðum Bandaríkjamanna, Breta og Frakka í Þýskalandi.
• 1965 - Handritamálið: Danir samþykktu að afhenda Íslendingum handrit úr Árnasafni í Kaupmannahöfn.
• 1970 - Britannia-brúin í Wales skemmdist mikið í eldsvoða.
• 1971 - 78 manns létust þegar flugvél hrapaði á Rijeka-flugvelli í Júgóslavíu.
• 1976 - Samningar náðust milli íslenskra og breskra stjórnvalda í Landhelgismálinu.
• 1977 - Hryðjuverkamenn frá Mólúkkaeyjum hertóku skóla og lest í Bovensmilde í Hollandi og tóku 195 gísla.
• 1980 - Kvikmyndin The Shining var frumsýnd í Bandaríkjunum.
• 1985 - Stefna Íslendinga í afvopnunarmálum var staðfest á Alþingi: Á Íslandi verða ekki staðsett kjarnorkuvopn.
• 1985 - Smáþjóðaleikarnir voru settir í fyrsta sinn í San Marínó.
• 1985 - Thomas Patrick Cavanaugh var dæmdur í lífstíðarfangelsi fyrir að reyna að selja Sovétmönnum teikningar af torséðu flugvélinni B-2 Spirit.
• 1986 - Grunnur var lagður að sómölsku borgarastyrjöldinni þegar Siad Barre, forseti Sómalíu, lenti í bílslysi við Mógadisjú og var sendur til Sádí-Arabíu til lækninga.
• 1987 - Hannes Hlífar Stefánsson varð heimsmeistari sveina í skák, 14 ára gamall.
• 1988 - Danska kvikmyndin Pelle sigurvegari eftir Bille August vann Gullpálmann á Kvikmyndahátíðinni í Cannes.
• 1992 - Giovanni Falcone, dómari, var myrtur ásamt eiginkonu sinni og þremur öryggisvörðum með sprengju í Palermó.
• 1994 - Yfir 270 pílagrímar létust í troðningi í Mekka.
• 1995 - Forritunarmálið Java var fyrst kynnt almenningi.
• 1996 - Svíinn Göran Kropp náði toppi Everestfjalls án súrefnishjálpartækja eftir að hafa hjólað að fjallinu frá Svíþjóð.

• 2003 - Íslenska alþjóðabjörgunarsveitin fór út til Alsír til rústabjörgunar. Tveimur dögum fyrr varð jarðskjálfti 6,7 á Richter í norðurhluta Alsír.
• 2007 - Úrslitaleikur meistaradeildar Evrópu 2007 fór fram á Ólympíuleikvanginum í Aþenu.
• 2009 - Fyrsta tilfelli svínaflensu greindist á Íslandi.
• 2010 - Eldgosinu í Eyjafjallajökli lauk.
• 2013 - Sigmundur Davíð Gunnlaugsson tók við embætti forsætisráðherra Íslands.
• 2015 - Måns Zelmerlöw sigraði Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva 2015 fyrir Svíþjóð með laginu „Heroes“.
• 2015 - Írar samþykktu að heimila hjónabönd samkynhneigðra í þjóðaratkvæðagreiðslu.
• 2020 – Engin ný tilfelli af COVID-19 fundust í Kína, í fyrsta sinn frá því faraldurinn hófst.
• 2021 – Manchester City fagnaði 7. Englandstitli sínum.
• 2021 – Ríkisstjórn Hvíta-Rússlands neyddi farþegaflugvél Ryanair á leið til Litháen til að lenda í Hvíta-Rússlandi til þess að geta handtekið stjórnarandstæðinginn Raman Pratasevitsj.

Fædd

• 1052 - Filippus 1. Frakkakonungur, kallaður hinn ástleitni (d. 1108).
• 1208? - Simon de Montfort, jarl af Leicester og einn af frumkvöðlum nútímaþingræðis (d. 1265).
• 1617 - Elias Ashmole, enskur fornfræðingur (d. 1692).
• 1707 - Carl von Linné, sænskur grasafræðingur og læknir (d. 1778).
• 1734 - Franz Anton Mesmer, austurrískur læknir (d. 1815).
• 1741 - Andrea Luchesi, ítalskt tónskáld (d. 1801).
• 1891 - Pär Lagerkvist, sænskur rithöfundur og Nóbelsverðlaunahafi (d. 1974).
• 1908 - Max Abramovitz, bandarískur arkitekt (d. 2004).
• 1908 - Jón Engilberts, íslenskur myndlistarmaður (d. 1972).
• 1925 - Joshua Lederberg, bandarískur sameindalíffræðingur (d. 2008).
• 1934 - Robert Moog, höfundur moog-tóngervilsins (d. 2005).
• 1949 - Alan García, forseti Perú (d. 2019).
• 1951 - Anatolíj Karpov, rússneskur skákmeistari.
• 1958 - Drew Carey, bandarískur leikari.
• 1961 - Daniele Massaro, ítalskur knattspyrnumaður.
• 1966 - Sigrún Björk Jakobsdóttir, bæjarstjóri á Akureyri.
• 1967 - Phil Selway, trommari hljómsveitarinnar Radiohead.
• 1970 - Yigal Amir, ísraelskur hægriöfgamaður.
• 1977 - Tomoyuki Hirase, japanskur knattspyrnumaður.
• 1978 - Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir, íslensk stjórnmálakona.
• 1978 - Hideaki Kitajima, japanskur knattspyrnumaður.
• 1982 - Stevica Ristić, makedónskur knattspyrnumaður.
• 1991 - Lena Meyer-Landrut, þýsk söngkona.

Dáin

• 1423 - Benedikt 13. mótpáfi (f. 1328).
• 1498 - Girolamo Savonarola, ítalskur munkur og umbótamaður í Flórens brenndur á báli, (f. 1452).
• 1606 - Agostino Valier, ítalskur kardináli (f. 1531).
• 1670 - Ferdinand 2. stórhertogi af Toskana (f. 1610).
• 1700 - Jens Juel, danskur stjórnmálamaður (f. 1631).
• 1701 - William Kidd, skoskur sjóræningi, hengdur í London (f. 1645).
• 1848 - Peter Fjeldsted Hoppe, danskur embættismaður (f. 1794).
• 1857 - Augustin Louis Cauchy, franskur stærðfræðingur (f. 1789).
• 1906 - Henrik Ibsen, norskt leikskáld (f. 1828).
• 1917 - Ranavalona 3., drottning Madagaskar (f. 1861).
• 1937 - John D. Rockefeller, bandarískur iðnjöfur (f. 1839).
• 1945 - Heinrich Himmler, yfirmaður leyniþjónustu nasista í Síðari heimsstyrjöldinni (f. 1900).
• 1963 - Guðmundur frá Miðdal, íslenskur listamaður (f. 1895).
• 1963 - Ásgeir Jónsson frá Gottorp, íslenskur rithöfundur (f. 1876).
• 1973 - Jón Þórðarson, formaður Knattspyrnufélagsins Fram (d. 1915).
• 2007 - Elías Mar, íslenskur rithöfundur (f. 1924).
• 2017 - Roger Moore, enskur leikari (f. 1927).