19. mars

19. mars er 78. dagur ársins (79. á hlaupári) samkvæmt gregoríska tímatalinu. 287 dagar eru eftir af árinu.

Atburðir

• 978 - Aðalráður ráðlausi varð Englandskonungur.
• 1279 - Kúblaí Kan sigraði Songveldið og lauk þar með við að leggja Kína undir Júanveldið.
• 1447 - Tommaso Parentucelli varð Nikulás 5. páfi.
• 1513 - Giovanni de'Medici varð Leó 10. páfi.
• 1606 - Livorno var formlega gerð að borg.
• 1649 - Enska fulltrúaþingið afnam enska lávarðaþingið með þeim orðum að það væri gagnslaust og hættulegt íbúum Englands.
• 1687 - Franski landkönnuðurinn Robert de LaSalle var myrtur af mönnum sínum.
• 1754 - Gullbringusýsla og Kjósarsýsla voru sameinaðar í Gullbringu- og Kjósarsýslu.
• 1831 - Fyrsta bankarán í sögu Bandaríkjanna átti sér stað þegar City Bank of New York var rændur 245.000 dölum.
• 1870 - Jón Ólafsson ritstjóri birti kvæðið „Íslendingabrag“ í blaði sínu Baldri. Kvæðið var mjög meinyrt í garð Dana og hlaut Jón síðar dóm fyrir birtingu þess.
• 1895 - Lumière-bræður tóku upp fyrstu kvikmynd sögunnar: Sortie des Usines Lumière à Lyon.
• 1908 - Bríet Bjarnhéðinsdóttir varð fyrst kvenna til að taka til máls á fundi í bæjarstjórn Reykjavíkur. Hún mælti fyrir tillögu um sundkennslu fyrir stúlkur. Tillagan var samþykkt.
• 1915 - Plánetan Plútó var ljósmynduð í fyrsta sinn.
• 1922 - Leikfélag Reykjavíkur hélt upp á 300 ára fæðingarafmæli leikskáldsins Molières með hátíðarsýningu á verki hans, Ímyndunarveikinni.
• 1945 - Borgirnar Jena og Hanau í Þýskalandi voru jafnaðar við jörðu í loftárásum.
• 1962 - Bob Dylan gaf út sína fyrstu plötu.
• 1970 - Willy Brandt kanslari Vestur-Þýskalands og Willi Stoph forsætisráðherra Austur-Þýskalands funduðu um tengsl landanna í Erfurt.
• 1971 - Tollhúsið í Reykjavík var tekið í notkun.
• 1977 - Indverski kongressflokkurinn beið afhroð í þingkosningum.
• 1977 - Bandaríska kvikmyndin Eraserhead var frumsýnd.
• 1981 - Þrír verkamenn létust og fimm slösuðust við prófanir á geimskutlunni Columbia.
• 1982 - Falklandseyjastríðið: Argentínskir borgarar reistu fána Argentínu á eyjunni Suður-Georgíu.
• 1985 - Fyrirtækið Kjarnafæði var stofnað á Akureyri.
• 1988 - Korporálamorðin í Belfast: Tveir breskir hermenn í borgaralegum klæðum voru myrtir eftir að hafa mætt líkfylgd þekkts lýðveldishermanns.
• 2002 - Ítalski hagfræðingurinn Marco Biagi var myrtur af Rauðu herdeildunum í Bologna.
• 2003 - George W. Bush Bandaríkjaforseti gaf skipun um innrás í Írak.
• 2004 - Menntaskólinn í Reykjavík tapaði í fyrsta sinn í 11 ár í Gettu betur. Skólinn beið lægri hlut gegn Borgarholtsskóla í undanúrslitum.
• 2004 - Rútuslysið í Äänekoski: Langferðabíll rakst á flutningabíl við Äänekoski í Finnlandi með þeim afleiðingum að yfir 20 farþegar létust.
• 2009 - Wikileaks birti fyrsta „ritskoðunarlistann“ yfir vefsíður sem ástralskir netþjónustuaðilar héldu frá notendum.

• 2009 - Austurríkismaðurinn Josef Fritzl var dæmdur í lífstíðarfangelsi.
• 2010 - 200 fórust í skriðu við Freetown í Líberíu.
• 2011 - Nokkur aðildarríki Sameinuðu þjóðanna hófu loftárásir á Líbýu.
• 2012 - Mohammed Merah myrti þrjú börn og einn fullorðinn í skotárás á dagskóla gyðinga í Toulouse í Frakklandi.
• 2013 - 98 létust í röð samræmdra hryðjuverkaárása í Bagdad og annars staðar í norðurhluta Írak.
• 2016 - 62 fórust þegar Flydubai flug 981 hrapaði við flugvöllinn í Rostov-na-Donus í Rússlandi.
• 2018 - Síðasti karlkyns norræni hvíti nashyrningurinn lést í dýragarði í Kenýa. Það með er sú undirtegund ólífvænleg.
• 2021 - Eldgos hófst við Fagradalsfjall á Reykjanesskaga.

Fædd

• 978 - Aðalráður ráðlausi, Englandskonungur (d. 1016).
• 1534 - José de Anchieta, spænskur trúboði (d. 1597).
• 1813 - David Livingstone, skoskur landkönnuður og trúboði (d. 1873).
• 1821 - Richard Francis Burton, breskur landkönnuður og rithöfundur (d. 1890).
• 1876 - Felix Jacoby, þýskur fornfræðingur (d. 1959).
• 1900 - Frédéric Joliot-Curie, franskur eðlisfræðingur og nóbelsverðlaunahafi (d. 1958)
• 1905 - Rush Rhees, bandarískur heimspekingur (d. 1989).
• 1906 - Adolf Eichmann, þýskur nasistaforingi (d. 1962).
• 1914 - Jiang Qing, kínversk stjórnmálakona (d. 1991).
• 1917 - Þorsteinn Hannesson, íslenskur tónlistarmaður (d. 1999).
• 1925 - Lars Pettersson, sænskur íshokkíleikmaður (d. 1971).
• 1943 - Mario Monti, ítalskur stjórnmálamaður.
• 1947 - Glenn Close, bandarísk leikkona.
• 1949 - Valery Leontiev, rússneskur söngvari.
• 1952 - Robert Aschberg, sænskur blaðamaður.
• 1953
  • Lenín Moreno, forseti Ekvadors.
  • Ricky Wilson, bandarískur tónlistarmaður (The B-52's) (d. 1985).
• 1955 - Bruce Willis, bandarískur leikari.
• 1958 - Fred Stoller, bandarískur leikari.
• 1967 - Björgólfur Thor Björgólfsson, íslenskur kaupsýslumaður.
• 1971 - Haraldur Ringsted, íslenskur tónlistarmaður.
• 1976 - Nino Bule, króatískur knattspyrnumaður.
• 1977 - Ilmur Kristjánsdóttir, íslensk leikkona.
• 1979 - Abby Brammell, bandarísk leikkona.
• 1985 - Caroline Seger, sænsk knattspyrnukona.

Dáin

• 1286 - Alexander 3. Skotakonungur (f. 1241).
• 1406 - Ibn Khaldun, arabískur fjölfræðingur (f. 1332).
• 1683 - Thomas Killigrew, enskt leikskáld (f. 1612).
• 1721 - Klemens 11. páfi (f. 1649).
• 1908 - Eduard Zeller, þýskur fornfræðingur (f. 1814).
• 1930 - Arthur Balfour, breskur stjórnmálamaður (f. 1848).
• 1942 - Jón Helgason, íslenskur biskup (f. 1866).
• 1950 - Edgar Rice Burroughs, bandarískur rithöfundur (f. 1875).
• 1956 - Robert Guérin, franskur forseti FIFA (f. 1876).
• 1989 - Finnbogi Rútur Valdimarsson, íslenskur stjórnmálamaður (f. 1906).
• 1994 - Luis Vargas Peña, paragvæskur knattspyrnumaður (f. 1905 eða 1907).
• 2008 - Arthur C. Clarke, enskur rithöfundur (f. 1917).
• 2008 - Hugo Claus, belgískur rithöfundur (f. 1929).