19. september

19. september er 262. dagur ársins (263. á hlaupári) samkvæmt gregoríska tímatalinu. 103 dagar eru eftir af árinu.

Atburðir

• 1356 - Hundrað ára stríðið: Englendingar unnu sigur á Frökkum í orrustunni við Poitiers og tóku Jóhann góða Frakkakonung höndum.
• 1394 - Benedikt 13. (Pietro de Luna) varð mótpáfi.
• 1610 - Friðrik varð kjörfursti í Pfalz við lát föður śins.
• 1618 - Umsátrið um Pilsen í Bæheimi hófst.
• 1667 - „Gullskipið“ Het Wapen van Amsterdam strandaði á Skeiðarársandi með mikinn farm af gulli og dýrum steinum að talið er. Öll áhöfnin fórst, um 140 manns. Mikil leit var gerð að þessu skipi á 20. öld, en án nokkurs árangurs.
• 1802 - Andvana síamstvíburar, samvaxin stúlkubörn, fæddust í Rangárvallasýslu.
• 1874 - Blaðið Ísafold hóf göngu sína. Árið 1929 sameinaðist það Verði og var vikuútgáfa Morgunblaðsins til 1968.
• 1905 - Vígð var hengibrú á Jökulsá í Öxarfirði. Brúin var með 70 metra haf á milli stöpla.
• 1939 - Þýski kafbáturinn U30, sem sökkt hafði breska farþegaskipinu Athenia á fyrsta degi Seinni heimsstyrjaldarinnar, kom til Reykjavíkur með þrjá slasaða menn. Þeir höfðu slasast þegar kafbáturinn gerði árás á breskt flutningaskip vestur af Bretlandi.
• 1977 - Jón L. Árnason vann það afrek að verða heimsmeistari sveina í skák, aðeins 16 ára gamall. Eini keppandinn sem sigraði Jón var Garrí Kasparov, en hann hafnaði í þriðja sæti.
• 1978 - Fatlaðir fóru í kröfugöngu í Reykjavík og kröfðust jafnréttis.
• 1979 - Bernarsamningurinn um vernd villtra dýra, plantna og vistgerða í Evrópu var samþykktur.
• 1981 - Tungufoss sökk á Ermarsundi, en allri áhöfninni var bjargað.
• 1981 - Um hálf milljón manna sótti tónleika Simon og Garfunkel í Central Park í New York-borg.
• 1982 - Scott Fahlman stakk upp á notkun broskallsins.
• 1983 - Sankti Kristófer og Nevis fékk sjálfstæði frá Bretlandi.
• 1985 - Jarðskjálfti sem mældist 8,1 á Richter skók Mexíkóborg með þeim afleiðingum að 5000 manns biðu bana.
• 1988 - Finnska farsímanetið Radiolinja hóf starfsemi.
• 1989 - UTA flug 772 sprakk yfir Níger með þeim afleiðingum að 171 fórst. Samtökin heilagt stríð lýstu ábyrgð á hendur sér.
• 1991 - Frosna múmían Ötzi fannst í Ölpunum.
• 1995 - Bandarísku dagblöðin The Washington Post og The New York Times birtu yfirlýsingu frá Unabomber.
• 1996 - Norðurskautsráðið var stofnað í Ottawa í Kanada.
• 1997 - 53 voru myrtir í Guelb El-Kebir-fjöldamorðunum í Alsír.

• 2002- Herforinginn Robert Guéï reyndi valdarán á Fílabeinsströndinni sem hratt borgarastyrjöld af stað.
• 2002 - Ísraelsher settist að nýju um höfuðstöðvar Yasser Arafat í Ramallah.
• 2006 - Konunglegi taílenski herinn framdi valdarán í Taílandi og velti stjórn Thaksin Shinawatra úr sessi.
• 2007 - Ísrael lýsti því yfir að Gasaströndin, undir stjórn Hamassamtakanna, væri óvinveitt svæði og hætti að veita þar grunnþjónustu.
• 2011 - 63 fórust þegar öflugur jarðskjálfti reið yfir á landamærum Indlands og Nepal.
• 2013 - Skip Greenpeace, Arctic Sunrise, var tekið af rússnesku strandgæslunni og allir 30 áhafnarmeðlimir handteknir.
• 2016 - Sprengjuárásirnar í New York og New Jersey 2016: Ahmad Khan Rahimi, íbúi í Elizabeth, New Jersey, var handtekinn eftir skotbardaga við lögreglu.
• 2017 - 350 fórust þegar öflugur jarðskjálfti reið yfir Mexíkó, nákvæmlega 32 árum eftir jarðskjálftann í Mexíkóborg 1985.
• 2017 - Fellibylurinn María gekk á land á Dóminíku og olli 112 dauðsföllum.
• 2021 - Þingkosningar voru haldnar í Rússlandi. Sameinað Rússland fékk næstum helming atkvæða.
• 2021 - Eldfjallið Cumbre Vieja á La Palma gaus.

Fædd

• 86 - Antonínus Píus, Rómarkeisari (d. 161).
• 1551 - Hinrik 3., Frakkakonungur (d. 1589).
• 1802 - Lajos Kossuth, ungverskur stjórnmálamaður (d. 1894).
• 1862 - Arvid Lindman, sænskur stjórnmálamaður (d. 1936).
• 1867 - Arthur Rackham, breskur teiknari (d. 1939).
• 1898 - Giuseppe Saragat, forseti Italiu (d. 1988).
• 1908 - Mika Waltari, finnskur rithöfundur (d. 1979).
• 1911 - William Golding, breskur rithöfundur (d. 1993).
• 1915 - Jóhann Hafstein, stjórnmálamaður og stofnandi Vöku, félags lýðræðissinnaðra stúdenta (d. 1980).
• 1928 - Adam West, bandariskur leikari (d. 2017).
• 1931 - Hiroto Muraoka, japanskur knattspyrnuleikari (d. 2017).
• 1933 - David McCallum, skoskur leikari.
• 1934 - Brian Epstein, enskur athafnamadur (d. 1967).
• 1935 - Nick Massi, bandarískur söngvari (The Four Seasons) (d. 2000).
• 1948 - Jeremy Irons, enskur leikari.
• 1949 - Ernie Sabella, bandarískur leikari.
• 1956 - Camilla Plum, danskur matreiðslubókahöfundur.
• 1960 - Sigurður Einarsson, íslenskur hagfræðingur.
• 1960 - Carlos Mozer, brasilískur knattspyrnumaður.
• 1963 - David Seaman, enskur knattspyrnumadur.
• 1968 - Lila Downs, mexíkósk söngkona.
• 1970 - Victor Williams, bandarískur leikari.
• 1971 - Rannveig Kristjánsdóttir, íslensk leikkona.
• 1974 - Victoria Silvstedt, sænsk fyrirsæta.
• 1990 - Kieran Trippier, enskur knattspyrnumaður.
• 2000 - Hjalti Sigurðsson, íslenskur knattspyrnumaður.

Dáin

• 480 f.Kr. - Leónídas I, konungur Spörtu (f. um 540 f.Kr.).
• 1710 - Ole Rømer, danskur stjörnufræðingur (f. 1644).
• 1798 - Björn Jónsson, lyfjafræðingur og fyrsti lyfsali á Íslandi.
• 1881 - James Garfield, 20. forseti Bandarikjanna (f. 1831).
• 1924 - Hannibal Sehested, forsætisráðherra Danmerkur (f. 1842).
• 1927 - Michael Ancher, danskur listmálari (f. 1849).
• 1945 - Halldór Bjarnarson, íslenskur prestur (f. 1855).
• 1962 - Jóninna Sigurðardóttir, íslenskur matreiðslubókahöfundur (f. 1879).
• 1970 - Johannes Heinrich Schultz, þýskur geðlæknir (f. 1884).
• 1987 - Einar Gerhardsen, forsætisráðherra Noregs (f. 1897).
• 2017 - Sigurður Pálsson, íslenskt skáld (f. 1948).
• 2019 - Zine El Abidine Ben Ali, forseti Túnis (f. 1936).
• 2020 – John Turner, fyrrum forsætisráðherra Kanada (f. 1929).