Velkomin á Wikipedíu

Alfræðiritið sem allir geta unnið að í sameiningu

Á hinni íslensku Wikipedíu eru nú 48.674 greinar.

Grein mánaðarins

Fjallkonan er þjóðartákngervingur Íslands. Þjóðartákngervingar eru manngervingar þjóðar eða lands. Frægir erlendir þjóðartákngervingar eru Sámur frændi, tákngervingur Bandaríkjanna, og Britannía, tákngervingur Bretlands. Á rómantíska tímabilinu kom upp í Evrópu hugmyndin um konu sem þjóðartákn. Á þessum tíma urðu til frægar táknmyndir eins og Híbernía, þjóðartáknmynd Írlands, Maríanne, þjóðartáknmynd Frakklands, og Germanía, þjóðartáknmynd Þýskalands. Hugmyndin um kventákngerving lands og þjóðar var þó ekki ný af nálinni en eldri dæmi eru til dæmis Róma, tákngervingur Rómaborgar á tímum Rómaveldis, og Britannía. Ólíkt kventákngervingum frá síðari öldum, þar á meðal Fjallkonunni, voru kventákngervingar fyrri aldar jafnan gyðjur. Kventákngervingar landa og þjóða hafa stundum verið tengdir við hugmyndina um móðir jörð

Fyrsta þekkta notkun orðsins fjallkona er í kvæði Bjarna Thorarensen, Íslands minni. Hugmyndin um konu sem tákn Íslands er þó eldri en kvæði Bjarna Thorarensens. Elsta varðveitta dæmið um hugmyndina birtist samhliða kvæði Eggerts Ólafssonar Ofsjónir við jarðarför Lóvísu Drottningar 1752. Með kvæðinu fylgdi myndræn framsetning ofsjónarinnar, gerð af Eggerti sjálfum. Myndin sjálf hefur glatast enda gat Eggert ekki fengið hana prentaða vegna fjárskorts. Elsta þekkta myndin af Fjallkonunni var forsíðumynd á bók enskra þýðinga íslenskra þjóðsagna, gefin út af Eiríki Magnússyni og G. E. J. Powell, Icelandic Legends, Collected by Jón Arnason (1846-66). Myndin er gerð eftir vatnslitamynd þýska myndlistamannsins Johann Baptist Zwecker eftir lýsingu Eiríks. Málverkið sjálft er varðveitt í háskólanum í Aberstwyth, Wales.

Fyrri mánuðir: York – Friedrich Christian zu Schaumburg-Lippe – Nes við Seltjörn

Eldri greinar – Tilnefna grein mánaðarins

Atburðir 15. desember

1979 - Kanadamennirnir Chris Haney og Scott Abbott fundu upp spurningaspilið Trivial Pursuit.
1981 - Sendiráð Íraks í Beirút eyðilagðist í bílsprengju. Sýrlandi var kennt um sprenginguna.
1989 - Eiturlyfjabaróninn José Gonzalo Rodríguez Gacha var drepinn af kólumbísku lögreglunni.
1991 - Yfir 450 fórust þegar egypska ferjan Salem Express fórst í Rauðahafi.
1995 - Dæmt var í máli belgíska atvinnuknattspyrnumannsins Jean-Marcs Bosmans.
2003 - Íslenska kvikmyndin Stella í framboði var frumsýnd.
2004 - Bobby Fischer fékk landvistarleyfi á Íslandi.
2004 - Íslenska ríkið keypti tíu þúsund skopteikningar eftir Sigmund Johanson Baldvinsen sem áður höfðu birst í Morgunblaðinu.
2011 - Bandaríkin lýstu formlega yfir stríðslokum í Íraksstríðinu.

Sjá hvað fleira gerðist 15. desember

Í fréttum

12. desember: Íhaldsflokkurinn undir forystu Borisar Johnson vinnur meirihluta í þingkosningum í Bretlandi.
11. desember: Íbúar Bougainville-eyju kjósa sjálfstæði frá Papúa Nýju-Gíneu í ráðgefandi þjóðaratkvæðagreiðslu.
9. desember: Að minnsta kosti fimm manns látast í eldgosi á nýsjálensku eyjunni Whakaari/White Island (sjá mynd).
1. desember: Ursula von der Leyen tekur við embætti forseta framkvæmdastjórnar Evrópusambandsins.
30. nóvember: Adil Abdul-Mahdi, forsætisráðherra Íraks, segir af sér í kjölfar mannskæðra mótmæla í landinu.

Yfirstandandi: Borgarastyrjöldin í Jemen • Mótmælin í Hong Kong • Sýrlenska borgarastyrjöldin • Útganga Breta úr Evrópusambandinu

Nýleg andlát: George J. Laurer (5. desember) • Yasuhiro Nakasone (29. nóvember)

Sjá aðra atburði ársins

Vissir þú...

… að Wimbledon-mótið er elsta tennismót í heimi?

… að talið er að herforingjastjórn Argentínu hafi látið um 30.000 manns „hverfa“ í skítuga stríðinu frá 1976 til 1983?

… að bandaríska leikkonan Lucille Lesueur varð að breyta nafni sínu í Joan Crawford vegna þess að fjölmiðlafulltrúa MGM þótti hið gamla nafn hennar líkjast enska orðinu fyrir holræsi?

… að Bólivía er landið þar sem mest votlendi að flatarmáli nýtur verndar samkvæmt Ramsar-sáttmálanum?

… að beitusmokkur (sjá mynd) er eini smokkfiskurinn sem hefur verið veiddur og nýttur á Íslandi?

… að fyrsta einkaleyfið fyrir einfaldan uppblásanlegan hjólbarða var gefið út árið 1847?

Úr nýjustu greinunum

Efnisyfirlit

Tækni og hagnýtt vísindi

Fjarskiptatækni • Iðnaður • Internetið • Landbúnaður • Lyfjafræði • Rafeindafræði • Rafmagn • Samgöngur • Stjórnun • Upplýsingatækni • Verkfræði • Vélfræði • Þjarkafræði

Menning

Afþreying • Bókmenntir • Byggingarlist • Dulspeki • Ferðamennska • Garðyrkja • Goðafræði • Heilsa • Íþróttir • Kvikmyndir • Kynlíf • Leikir • List • Matur og drykkir • Myndlist • Tónlist • Trúarbrögð

Stjórnmál og samfélagið

Atvinna • Borgarsamfélög • Félagasamtök • Fjölmiðlar • Fjölskylda • Fyrirtæki • Hernaður • Lögfræði • Mannréttindi • Umhverfið • Verslun

Náttúruvísindi og stærðfræði
Dýrafræði • Eðlisfræði • Efnafræði • Grasafræði • Jarðfræði • Landafræði • Líffræði • Náttúran • Stjörnufræði • Stærðfræði • Vistfræði • Vísindaleg flokkun • Vísindi

Mann- og félagsvísindi

Félagsfræði • Fornfræði • Fornleifafræði • Hagfræði • Heimspeki • Mannfræði • Málfræði • Málvísindi • Menntun • Saga • Sálfræði • Tungumál • Tónfræði • Uppeldisfræði • Viðskiptafræði • Vitsmunavísindi

Ýmislegt
Listar • Gæðagreinar • Úrvalsgreinar • Efnisflokkatré • Flýtivísir • Handahófsvalin síða • Nýjustu greinar • Nýlegar breytingar • Eftirsóttar síður

Systurverkefni

Wikiorðabók Orðabók og samheitaorðabók	Wikibækur Frjálsar kennslu- og handbækur	Wikivitnun Safn tilvitnana
Wikiheimild Frjálsar grunnheimildir	Wikilífverur Safn tegunda lífvera	Wikifréttir Frjálst fréttaefni
Commons Samnýtt margmiðlunarsafn	Meta-Wiki Samvinna milli allra verkefna	Wikiháskóli Frjálst kennsluefni og verkefni
Wikidata Samnýttur þekkingagrunnur	Wikivoyage Ferðaleiðarvísar	Mediawiki Þróun wikihugbúnaðarins