2015

Árþúsund:	3. árþúsundið
Aldir:	20. öldin; 21. öldin ; 22. öldin;
Áratugir:	1991–2000; 2001–2010; 2011–2020; 2021–2030; 2031–2040;
Ár:	2012; 2013; 2014; 2015; 2016; 2017; 2018;

2015 (MMXV í rómverskum tölum) var 15. ár 21. aldar sem hófst á fimmtudegi samkvæmt gregoríska tímatalinu.

Atburðir breyta

Janúar breyta

Sjúkrabílar utan við skrifstofur Charlie Hebdo í París.

Janúar - Íslenski fjölmiðillinn Stundin stofnaður.
1. janúar - Evrasíusambandið varð til þegar samningur gekk í gildi milli Rússlands, Hvíta-Rússlands, Armeníu, Kasakstan og Kirgistan.
1. janúar - Litháen tók upp evru í stað fyrri gjaldmiðils, litháísks litas.
3.-7. janúar - Hryðjuverkasamtökin Boko Haram myrtu yfir 2000 manns í Baga í Nígeríu.
7. janúar - Skotárásin á Charlie Hebdo: Hryðjuverkamenn réðust á skrifstofur franska skopmyndatímaritsins Charlie Hebdo og myrtu ellefu manns.
9. janúar - Franski hryðjuverkamaðurinn Amedy Coulibaly tók 20 manns í gíslingu í kosher-matvöruverslun í París.
10. janúar - Stormurinn Egon gekk yfir Norðvestur-Evrópu.
11. janúar - Kolinda Grabar-Kitarović var kjörinn forseti Króatíu.
12. janúar - Cristiano Ronaldo hlaut Gullknöttinn annað árið í röð.
14. janúar - Forseti Ítalíu, Giorgio Napolitano, dró sig í hlé af heilsufarsástæðum.
15. janúar - Sviss afnam hámark á gengi svissneska frankans gagnvart evrunni.
22. janúar - Borgarastyrjöldin í Jemen: Uppreisnarsveitir húta í Jemen náðu forsetahöllinni á sitt vald. Forseti Jemen, Abd Rabbuh Mansur Hadi, sagði af sér.
23. janúar - Salman prins tók við konungdómi í Sádí-Arabíu.
31. janúar - Sergio Mattarella var kjörinn forseti Ítalíu.

Febrúar breyta

Blaðaljósmyndarar við menningarmiðstöðina Krudttønden í Kaupmannahöfn þar sem skotárásin átti sér stað.

4. febrúar - 43 létust þegar TransAsia Airways flug 235 hrapaði í Keelung-á við Taípei.
10. febrúar - Malasíski stjórnarandstæðingurinn Anwar Ibrahim var dæmdur í fimm ára fangelsi fyrir saurlífi.
11. febrúar - Skipstjóri skemmtiferðaskipsins Costa Concordia sem sökk 2012 var dæmdur í 16 ára fangelsi.
12. febrúar - Al Thani-málið: Fjórir fyrrum stjórnendur Kaupþings banka voru sakfelldir í Hæstarétti.
12. febrúar - Minsksamkomulagið: Rússar, Úkraínumenn, Þjóðverjar og Frakkar komust að samkomulagi um vopnahlé í Austur-Úkraínu.
14. febrúar - Skotárásin í Kaupmannahöfn: Byssumaður myrti tvo og var skotinn til bana af lögreglu.
15. febrúar - 21 Kopti frá egypska bænum Al-Our við Minya voru hálshöggnir af liðsmönnum Íslamska ríkisins.
16. febrúar - Egyptalandsher hóf loftárásir á ISIS í Líbýu í hefndarskyni fyrir morð á kristnum Egyptum.
24. febrúar - Byssumaður skaut átta til bana og sjálfan sig síðast á veitingastað í Uherský Brod í Tékklandi.
27. febrúar - Rússneski stjórnarandstæðingurinn Boris Nemtsov var myrtur á götu í Moskvu.
28. febrúar - Eldgosinu í Holuhrauni lauk.

Mars breyta

Sólmyrkvinn séður frá Þórshöfn í Færeyjum.

5.-8. mars - Liðsmenn Íslamska ríkisins eyðilögðu hinar fornu borgir Nimrud, Hatra og Dur-Sharrukin í Írak.
6. mars - Geimfarið Dawn komst á braut um dvergreikistjörnuna Ceres. Þetta var í fyrsta sinn í sögu mannkyns sem geimfar komst á braut um dvergreikistjörnu.
9. mars - Frönsku íþróttamennirnir Camille Muffat, Florence Arthaud og Alexis Vastine, fórust í þyrluslysi við upptökur á þættinum Dropped í Argentínu.
12. mars - Nígeríski hryðjuverkahópurinn Boko Haram tilkynnti að þeir hefðu sameinast Íslamska ríkinu.
13. mars - Sádíhneykslið: Vopnaframleiðslusamstarfi Svía og Sádí-Araba lauk formlega.
15. mars - 14 létust og 70 særðust í árásum á kristnar kirkjur í Pakistan.
20. mars - Almyrkvi á sólu gekk yfir Atlantshaf, Færeyjar, Svalbarða og Norðurslóðir og sást mjög vel á Íslandi.
20. mars - 142 létust í tveimur sjálfsmorðsárásum á moskur í Sanaa, höfuðborg Jemen.
21. mars - Forseti Jemen, Abd Rabu Mansur Hadi, lýsti Aden höfuðborg ríkisins.
24. mars - 150 manns létust þegar Airbus A320-211-farþegaþota Germanwings brotlenti í frönsku Ölpunum.
25. mars - Sádí-Arabía hóf loftárásir á uppreisnarsveitir í Jemen.
26. mars - Íslenska brjóstabyltingin hófst á því að þrjár íslenskar konur hvöttu kynsystur sínar til að mæta í Laugardalslaug berar að ofan.
31. mars - Muhammadu Buhari varð forseti Nígeríu.

Apríl breyta

Hrundar byggingar í Katmandú í Nepal.

2. apríl - 148 voru myrtir af hryðjuverkamönnum Al-Shabab í háskólanum Garissa University College í Kenýa.
13. apríl - Tékkneski aðgerðasinninn Vít Jedlička lýsti yfir sjálfstæði Líberlands.
15. apríl - Nokia eignaðist franska símtæknifyrirtækið Alcatel-Lucent.
17. apríl - Úkraína óskaði eftir því að Alþjóðadómstóllinn í Haag fjallaði um stríðsglæpi aðskilnaðarsinna á Krímskaga.
18. apríl - Hópar fólks réðust gegn erlendu verkafólki í Jóhannesarborg í Suður-Afríku.
25. apríl - Jarðskjálfti gekk yfir Nepal og olli alls 9.018 dauðsföllum í Nepal, Indlandi, Kína og Bangladess.
29. apríl - Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin tilkynnti að rauðum hundum hefði verið útrýmt í Ameríku.
30. apríl - Könnunarfarið MESSENGER rakst á plánetuna Merkúr eftir að hafa verið á braut um hana frá 2011.
30. apríl - Forsætisráðherra Ungverjalands, Viktor Orbán, lýsti því yfir að landið ætti að taka aftur upp dauðarefsingu og reisa fangabúðir fyrir ólöglega innflytjendur.

Maí breyta

Måns Zelmerlöw í Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva 2015.

1. maí - Heimssýningin Expo 2015 hófst í Mílanó.
11.-12. maí - Málverkið Les Femmes d'Alger eftir Pablo Picasso seldist á 179,3 milljónir dala á uppboði hjá Christie's í New York. Við sama tækifæri seldist höggmyndin L'Homme au doigt eftir Alberto Giacometti fyrir 141,3 milljónir. Í báðum tilvikum var um metfé að ræða.
12. maí - Annar jarðskjálfti reið yfir Nepal með þeim afleiðingum að 218 létust.
20. maí - Ríki aðskilnaðarsinna í Úkraínu, Donetsklýðveldið og Luhansklýðveldið, ákváðu að hætta við stofnun sambandsríkisins Novorossija.
23. maí - Írar kusu að lögleiða hjónabönd samkynhneigðra.
23. maí - Måns Zelmerlöw sigraði Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva 2015 fyrir Svíþjóð með laginu „Heroes“.
23. maí - Írar samþykktu að heimila hjónabönd samkynhneigðra í atkvæðagreiðslu.
26. maí - Yfir 2000 manns fórust í hitabylgju á Indlandi þar sem hitinn fór upp í 50 gráður.
29. maí - Fjárkúgunarmálið: Tvær systur voru handteknar í Hafnarfirði vegna tilraunar til að kúga fé út úr Sigmundi Davíð Gunnlaugssyni forsætisráðherra.
31. maí - Ný rússnesk lög gengu í gildi sem heimiluðu stjórn landsins að reka burt erlend og alþjóðleg samtök sem ekki falla henni í geð.

Júní breyta

Opnunarhátíð fyrstu Evrópuleikanna í Bakú.

1. júní - Smáþjóðaleikarnir voru settir í Reykjavík.
1. júní - Allir nema 14 af 465 farþegum ferjunnar Dongfang zhi Xing fórust þegar hún sökk á Jangtsefljóti.
2. júní - Forseti Alþjóðaknattspyrnusambandsins Sepp Blatter tilkynnti að hann hygðist segja af sér.
6. júní - Indland og Bangladess fullgiltu samkomulag frá 1974 um að skiptast á útlendum við landamærin.
12. júní - Evrópuleikarnir voru settir í fyrsta sinn í Bakú í Aserbaídsjan.
17. júní - Bandaríski stjórnmálamaðurinn Clementa C. Pinckney var myrtur ásamt átta öðrum í skotárás á kirkju í Charleston.
25. júní - Blóðbaðið í Kobanî: Yfir 220 manns létust þegar ISIL-liðar sprengdu þrjár bílasprengjur í bænum Kobanî í Sýrlandi.
26. júní - Moskusprengingin í Kúveit: 27 létust og 227 særðust í sprengjuárás ISIL á mosku í Kúveitborg.
26. júní - Árásirnar í Susa: 22 ára gamall liðsmaður ISIL hóf skothríð á ferðamannastaðnum Port El Kantaoui í Túnis og drap 38 manns.
26. júní - Hæstiréttur Bandaríkjanna dæmdi að bandarísku fylkin gætu ekki bannað hjónabönd samkynhneigðra.
29. júní - Sjónvarpsstöðin NBC sagði upp samstarfi sínu við Donald Trump vegna ummæla hans um íbúa Mexíkó.
30. júní - Lockheed C-130 Hercules-herflutningavél hrapaði á íbúðahverfi í Medan á Súmötru með þeim afleiðingum að 143 létust.

Júlí breyta

Fjöldafundur andstæðinga tillagna Evrópusambandsins í Grikklandi.

1. júlí - Skuldakreppan í Grikklandi: Grikkland varð fyrsta iðnríkið sem ekki náði að greiða af skuld við Alþjóða gjaldeyrissjóðinn á gjalddaga.
4. júlí - Tupou 4. var krýndur konungur Tonga.
5. júlí - Grískir kjósendur felldu tillögur Evrópusambandsins um aðhald í ríkisrekstri í þjóðaratkvæðagreiðslu.
10. júlí - Íþróttafélagið Magni var stofnað á Grenivík.
13. júlí - Ungverjar hófu að reisa 4 metra háa og 170 km langa girðingu við landamærin að Serbíu til að hindra för flóttafólks.
14. júlí - Geimfarið New Horizons flaug framhjá Plútó og varð þannig fyrsta geimfarið til að komast í námunda við dvergreikistjörnuna.
14. júlí - Samningar náðust um kjarnorkuáætlun Írans sem fólu í sér takmarkanir á auðgun úrans.
17. júlí - Miklir skógareldar hófust í nágrenni Aþenu á Grikklandi vegna hitabylgju.
18. júlí - 115 létust þegar sprengja sprakk á markaði í Bagdad. Íslamska ríkið lýsti ábyrgð á hendur sér.
20. júlí - Bandaríkin og Kúba endurreistu stjórnmálasamband og bundu enda á 54 ára illdeilur sín á milli.
20. júlí - Sprengjutilræðið í Suruç: 33 létu lífið í sprengjutilræði í Suruç í Tyrklandi.
23. júlí - NASA sagði frá uppgötvun plánetunnar Kepler-452 b sem er líkust jörðinni af þeim plánetum sem þekktar eru.
24. júlí - Tyrkland hóf sprengjuárásir á Verkamannaflokk Kúrda og Íslamska ríkið.
25. júlí - Heimsleikar seinfærra og þroskaheftra hófust í Los Angeles.

Ágúst breyta

Götusóparar hreinsa til eftir sprengjutilræðið í Bangkok.

2. ágúst - 9000 slökkviliðsmenn voru kallaðir út til að berjast við skógarelda í Kaliforníu.
5. ágúst - Brak úr Malaysian Airlines flugi 370 fannst við eyjuna Réunion.
6. ágúst - Súesskurðurinn var tvöfaldaður á 35 km kafla sem stytti siglingatímann umtalsvert.
6. ágúst - Andrzej Duda tók við embætti forseta Póllands.
8. ágúst - Sigrún Þuríður Geirsdóttir - fyrsta íslenska konan til að synda yfir Ermarsundið
12. ágúst - Sprengingarnar í Tianjin: Sprengingar urðu í efnageymslu í Tianjin í Austur-Kína. 173 létu lífið.
13. ágúst - 67 létust þegar bílasprengja sprakk á markaði í Bagdad í Írak.
17. ágúst - 20 létust og 124 særðust þegar sprengja sprakk í Erawan-helgidómnum í Bangkok í Taílandi.
20. ágúst - Alexis Tsipras forsætisráðherra Grikklands sagði af sér og boðaði kosningar í september.
27. ágúst - 70 flóttamenn fundust látnir í flutningabíl á vegi á landamærum Slóvakíu og Austurríkis.

September breyta

Blóðmáninn séður frá Svíþjóð.

9. september - Elísabet 2. Bretlandsdrottning náði þeim áfanga að verða sá þjóðhöfðingi Bretlands sem lengst hefur setið.
10. september - Vísindamenn sögðu frá uppgötvun áður óþekktrar manntegundar, Homo naledi, í Suður-Afríku.
14. september - Vísindamönnum í bandarísku rannsóknarstofnuninni LIGO tókst í fyrsta sinn að greina þyngdarbylgjur.
17. september - Milljón manns yfirgáfu heimili sín þegar öflugur jarðskjálfti varð í Chile.
18. september - Upp komst um aðferðir bílaframleiðandans Volkswagen til að blekkja mengunarpróf díselbíla.
20. september - Flokkurinn SYRIZA hélt meirihluta sínum eftir þingkosningar í Grikklandi.
24. september - 2.200 manns létust í troðningi í Mekka í Sádí-Arabíu.
24. september - Öngþveiti myndaðist á landamærum Serbíu og Krótaíu þegar Serbar lokuðu fyrir alla vöruflutninga frá Króatíu.
25. september - Markmið Sameinuðu þjóðanna um sjálfbæra þróun voru samþykkt á allsherjarþingi Sameinuðu þjóðanna.
28. september - Geimferðastofnun Bandaríkjanna tilkynnti að fljótandi vatn hefði fundist á yfirborði Mars.
28. september - Sérstakur tunglmyrkvi, kallaður blóðmáni, sást víða.
30. september - Rússar hófu loftárásir á Íslamska ríkið og stjórnarandstæðinga í Sýrlandi.

Október breyta

Hótelgestir í Riu Vallarta í Mexíkó bíða flutnings morguninn áður en fellibylurinn Patricia gengur yfir Mexíkó.

3. október - Bandaríkjaher varpaði sprengjum á spítala Lækna án landamæra í Afganistan með þeim afleiðingum að 20 létust.
4. október - 14 létust þegar stormur gekk yfir Frönsku rivíeruna.
10. október - 100 létust í sjálfsmorðssprengjuárás sem gerð var á friðargöngu í Ankara í Tyrklandi.
19. október - Frjálslyndir undir forystu Justin Trudeau sigruðu þingkosningar í Kanada.
23. október - Fellibylurinn Patricia varð öflugasti fellibylur sem mælst hafði á vesturhveli jarðar. 50 þúsund manns voru flutt frá heimilum sínum í Mexíkó.
23. október - 43 farþegar létust þegar rúta lenti í árekstri við flutningabíl við Puisseguin í Frakklandi.
24. október - Þúsundum mótmælenda sem kröfðust afsagnar Milo Đukanovićs lenti saman við lögreglu í Podgorica í Svartfjallalandi.
26. október - 398 létust þegar jarðskjálfti reið yfir Hindu Kush-fjallgarðinn.
31. október - 314 létust þegar rússneska farþegavélin Metrojet flug 9268 hrapaði á Sínaískaga í Egyptalandi.

Nóvember breyta

Anne Hidalgo, François Hollande og Barack Obama í París 29. nóvember.

7. nóvember - Xi Jinping, forseti Alþýðulýðveldisins Kína, og Ma Ying-jeou, forseti Lýðveldisins Kína, áttu fyrsta formlega leiðtogafundinn í sögu ríkjanna.
9. nóvember - Katalónska þingið samþykkti að stefna að sjálfstæði héraðsins. Ríkisstjórn Spánar kærði samþykktina til hæstaréttar.
12. nóvember - 43 létust og 239 slösuðust í röð sjálfsmorðssprengjuárása í Beirút í Líbanon. Íslamska ríkið lýsti ábyrgð á hendur sér.
13. nóvember - Hryðjuverkaárásirnar í París nóvember 2015: 130 létust og hundruð særðust í hrinu hryðjuverkaárása sem Íslamska ríkið stóð fyrir í París og Saint-Denis.
20. nóvember - Hryðjuverkamenn gerðu árás á Radisson Blu-hótelið í Bamakó í Malí og tóku 170 manns í gíslingu.
24. nóvember - Borgarastyrjöldin í Sýrlandi: Tyrkir skutu niður rússneska herþotu.
30. nóvember - Loftslagsráðstefna Sameinuðu þjóðanna 2015 hófst í París, Frakklandi.

Desember breyta

Þjóðarleiðtogar á loftslagsráðstefnunni í París 12. desember.

4. desember - 16 létust þegar maður henti sprengju inn á veitingastað í Kaíró í Egyptalandi.
8. desember - Fagnaðarhátíð miskunnar var sett af Frans páfa.
12. desember - Parísarsamkomulagið var samþykkt á Loftslagsráðstefnu Sameinuðu þjóðanna í París.
12. desember - Konur fengu í fyrsta sinn að kjósa í þingkosningum í Sádí-Arabíu.
15. desember - Hernaðarbandalag íslamskra ríkja gegn hryðjuverkum var stofnað.
19. desember - Tíu hús eyðilögðust og einn lést þegar snjóflóð reið yfir Longyearbyen á Svalbarða.
20. desember - Yfir 100 kúrdískir hermenn létust í árásum Tyrklandshers á landamærum Sýrlands og Íraks.
22. desember - Bandaríska geimferðafyrirtækinu SpaceX tókst að lenda eldflaug af gerðinni Falcon 9 sem þar með varð fyrsta endurnýtanlega eldflaugin sem farið hafði á braut um jörðu og lent.

Ódagsettir atburðir breyta

Þúsaldarmarkmiðum Sameinuðu þjóðanna átti að hafa verið náð fyrir þetta ár.

Fædd breyta

Dáin breyta

1. janúar - Ulrich Beck, sænskur félagsfræðingur (f. 1944).
20. janúar - Edgar Froese, þýskur tónlistarmaður, stofnandi hljómsveitarinnar Tangerine Dream. (f. 1944).
23. janúar - Abdullah bin Abdul Aziz al-Saud, konungur Sádí-Arabíu (f. 1924).
29. janúar - Colleen McCullough, ástralskur rithöfundur (f. 1937).
31. janúar - Richard von Weizsäcker, þýskur stjórnmálamaður (f. 1920).
27. febrúar - Leonard Nimoy, bandariskur leikari (f. 1931).
27. febrúar - Boris Nemtsov, rússneskur vísindamaður og stjórnmálamaður (f. 1959).
9. mars - Florence Arthaud, frönsk siglingakona (f. 1957).
11. mars - Walter Burkert, þýskur fornfræðingur (f. 1931).
12. mars - Terry Pratchett, enskur ævintýrarithöfundur (f. 1948).
23. mars - Lee Kuan Yew, singapúrskur stjórnmálamaður (f. 1923).

Tomas Tranströmer

26. mars - Tomas Tranströmer, sænskt skáld (f. 1931).
27. mars - Olga Syahputra, indónesískur leikari (f. 1983).
4. apríl - Klaus Rifbjerg, danskur rithöfundur (f. 1931).
13. apríl - Günter Grass, þýskur rithöfundur (f. 1927).
14. apríl - Percy Sledge, bandarískur tónlistarmaður (f. 1940).
22. apríl - Páll Skúlason, íslenskur heimspekingur (f. 1945).
28. apríl - Einar Þorsteinn Ásgeirsson, íslenskur arkitekt (f. 1942).
6. maí - Jim Wright, bandarískur stjórnmálamaður (f. 1922).
18. maí - Halldór Ásgrímsson, íslenskur stjórnmálamaður (f. 1947).
23. maí - John Forbes Nash, bandarískur stærðfræðingur (f. 1928).
27. maí - Michael Martin, bandarískur heimspekingur (f. 1932).
7. júní - Christopher Lee, enskur leikari (f. 1922).
26. júní - Pétur Blöndal, íslenskur stjórnmálamaður (f. 1944).
13. júlí - Martin West, enskur fornfræðingur (f. 1937).
7. ágúst - Sólveig Anspach, íslensk-franskur kvikmyndaleikstjóri (f. 1960).
12. ágúst - Jaakko Hintikka, finnskur rökfræðingur (f. 1929).
16. ágúst - Jón Páll Bjarnason, íslenskur gítarleikari (f. 1938).
5. október - Henning Mankell, sænskur rithöfundur (f. 1948).
23. október - Guðbjartur Hannesson, íslenskur stjórnmálamaður (f. 1950).
1. nóvember - Fred Thompson, bandarískur stjórnmálamaður (f. 1942).
1. nóvember - Árni Steinar Jóhannsson, íslenskur garðyrkjufræðingur og stjórnmálamaður (f. 1953).
10. nóvember - Helmut Schmidt, þýskur stjórnmálamaður (f. 1918).
6. desember - Franzl Lang, þýskur söngvari (f. 1930).
13. desember - Benedict Anderson, bandarískur stjórnmálafræðingur (f. 1936).
28. desember - Lemmy Kilmister, söngvari og bassaleikari ensku þungarokkssveitarinnar Motörhead (f. 1945).

Nóbelsverðlaunin breyta

Eðlisfræði: Takaaki Kajita og Arthur B. McDonald.
Læknisfræði: William C. Campbell, Satoshi Ōmura og Youyou Tu.
Efnafræði: Tomas Lindahl, Paul Modrich og Aziz Sancar.
Bókmenntir: Svetlana Aleksíevítsj.
Friðarverðlaun: Túniski þjóðarsamræðukvartettinn.
Hagfræði: Angus Deaton.