Wikipedia

Evra

gjaldmiðill flestra aðildarríkja Evrópusambandsins
Sjá aðgreiningarsíðuna fyrir yfirlit yfir aðrar merkingar „Evra“

Evran (€; ISO 4217 kóði: EUR) er opinber gjaldmiðill í 20 af 27 aðildarríkjum Evrópusambandsins. Þessi hópur ríkja er þekktur sem evrusvæðið[1] og telur um 350 milljónir borgara frá 2024. Evran er næststærsti gjaldmiðillinn á gjaldeyrismarkaði á eftir Bandaríkjadal. Ein evra skiptist í 100 sent.

Evra
ευρώ
Merki evrunnar
LandFáni ESB Evrusvæðið
Skiptist í100 sent
ISO 4217-kóðiEUR
Skammstöfun€ / c
Mynt1c, 2c, 5c, 10c, 20c, 50c, €1, €2
Seðlar€5, €10, €20, €50, €100, €200, €500

Evrunni er stjórnað af Evrópska seðlabankanum í Frankfurt í samvinnu við seðlabanka aðildarríkja.

Evran er einnig notuð opinberlega af stofnunum Evrópusambandsins, ásamt fjórum evrópskum smáríkjum sem ekki hafa aðild að Evrópusambandinu, auk þess að vera einhliða notuð sem gjaldmiðill Svartfjallalands og Kosóvó. Utan Evrópu nota ýmis stjórnsýslusvæði sem tilheyra ríkjum Evrópusambandsins evru sem gjaldmiðil. Þess utan notuðu 240 milljónir manna utan Evrópu gjaldmiðla sem eru bundin við evruna.

Evran er önnur mesta notaða varasjóðsmynt heims á Bandaríkjadal, auk þess að næst mest gjaldmiðillinn á gjaldeyrismörkuðum heimsins eftir Bandaríkjadal. Samkvæmt Alþjóðagjaldeyrissjóðnum er 20,48% af gjaldeyrisvarasjóðum heims í Evru og hefur farið hækkandi síðari ár. 61,94% af gjaldeyrisvarasjóðum er í Bandaríkjadal.[2]

Lönd sem nota evru sem gjaldmiðil

breyta
 
  ESB ríki með evru (evrusvæðið)
  ESB ríki án evru
  ESB ríki með undanþágu frá myntsamstarfi
  Önnur ríki með evru (með samning)
  Önnur ríki með evru (án samnings)

Löndin sem nota evru sem gjaldmiðil eru oftast nær kölluð evrulöndin eða evrusvæðið.

Lönd innan Evrusvæðisins

breyta
Fyrrverandi gjaldmiðill Kóði
(ISO 4217) 		Gengi[3] Gengi fest Tekinn úr
notkun
  Austurrískur skildingur ATS &&&&&&&&&&&&&&13.76030013,7603 1998-12-31 1999-01-01
  Belgískur franki BEF &&&&&&&&&&&&&&40.33990040,3399 1998-12-31 1999-01-01
  Finnskt mark FIM &&&&&&&&&&&&&&&5.9457305,94573 1998-12-31 1999-01-01
  Franskur franki FRF &&&&&&&&&&&&&&&6.5595706,55957 1998-12-31 1999-01-01
  Hollenskt gyllini NLG &&&&&&&&&&&&&&&2.2037102,20371 1998-12-31 1999-01-01
  Írskt pund IEP &&&&&&&&&&&&&&&0.7875640,787564 1998-12-31 1999-01-01
  Ítölsk líra ITL &&&&&&&&&&&&1936.2700001.936,27 1998-12-31 1999-01-01
  Lúxemborgarfranki LUF &&&&&&&&&&&&&&40.33990040,3399 1998-12-31 1999-01-01
  Mónakóskur franki MCF &&&&&&&&&&&&&&&6.5595706,55957 1998-12-31 1999-01-01
  Portúgalskur skúti PTE &&&&&&&&&&&&&200.482000200,482 1998-12-31 1999-01-01
  Sanmarínósk líra SML &&&&&&&&&&&&1936.2700001.936,27 1998-12-31 1999-01-01
  Spænskur peseti ESP &&&&&&&&&&&&&166.386000166,386 1998-12-31 1999-01-01
  Vatíkönsk líra VAL &&&&&&&&&&&&1936.2700001.936,27 1998-12-31 1999-01-01
  Þýskt mark DEM &&&&&&&&&&&&&&&1.9558301,95583 1998-12-31 1999-01-01
  Grísk drakma GRD &&&&&&&&&&&&&340.750000340,75 2000-06-19 2001-01-01
  Slóvenskur dalur SIT &&&&&&&&&&&&&239.640000239,64 2006-07-11 2007-01-01
  Kýpverskt pund CYP &&&&&&&&&&&&&&&0.5852740,585274 2007-07-10 2008-01-01
  Maltnesk líra MTL &&&&&&&&&&&&&&-0.4293000,4293 2007-07-10 2008-01-01
  Slóvakísk króna SKK &&&&&&&&&&&&&&30.12600030,126 2008-07-08 2009-01-01
  Eistnesk króna EEK &&&&&&&&&&&&&&15.64660015,6466 2010-07-13 2011-01-01
  Lettneskt lat LVL &&&&&&&&&&&&&&&0.7028040,702804 2013-07-09 2014-01-01
  litháískt litas LTL &&&&&&&&&&&&&&&3.4528003,4528 2015-01-01

Önnur lönd og svæði í Evrópu

breyta

Frönsk héruð utan Evrópu

breyta

Gjaldmiðlar ríkja utan Evrópusambandsins bundnir við Evru

breyta

Fyrir utan Evrusvæðið nota 22 lönd og yfirráðasvæði sem ekki tilheyra Evrópusambandinu, gjaldmiðla sem beint tengjast evru beint. Þar á meðal eru 14 ríki á meginlandi Afríku, tvö eyjaríki í Afríku, þrjú frönsku Kyrrahafssvæði og þrjú ríki á Balkanskaga, Bosnía og Hersegóvína, Búlgaría og Norður-Makedónía.

Seðlar og mynt

breyta
Aðalgreinar: Evruseðlar og evrumynt
 
Evruseðlar og mynt

Evran varð opinberlega til 1. janúar 1999 en þá aðeins sem rafrænn gjaldmiðill þar sem gengi gömlu gjaldmiðlanna var fryst. Seðlar og mynt komu hins vegar í umferð 1. janúar 2002. Gefin er út mynt í upphæðum 0,01€, 0,02€, 0,05€, 0,10€, 0,20€, 0,50€, 1€ og 2€ og seðlar í upphæðum 5€, 10€, 20€, 50€, 100€, 200€ og 500€. Útlit seðlanna er eins í öllum aðildarríkjum á meðan framhliðar myntarinnar er eins en bakhliðarnar mismunandi eftir útgáfulöndum. Seðlabanki Evrópu ákvað árið 2016 að allir 500€ seðlar yrðu teknir úr umferð fyrir árslok árið 2018. Ástæða ákvörðuninnar var sú að talið er að seðlarnir séu aðalega notaðir við skipulagða glæpastarfssemi. [4]

Stækkun Evrusvæðisins

breyta

Stækkun evrusvæðisins er í stöðugri framþróun. Öll 28 ríki sambandsins, að Bretlandi og Danmörku undanskyldu, eru skuldbundin því að taka upp evru á einhverjum tímapunkti. Einnig munu allir framtíðarmeðlimir ESB taka upp evru. Því er ljóst að að minnsta kosti 7 ríki til viðbótar stefna að upptöku evru í nánustu framtíð.

Króatía er það ríki sem síðast tók upp evru árið 2023.[5]

Heimild

breyta
 
Wikiorðabókin er með skilgreiningu á orðinu Evra.
  1. ↑ „Countries using the euro | European Union“. european-union.europa.eu (enska). Sótt 15. október 2024.
  2. ↑ „Upplýsingavefur um stærstu varasjóðsmyntir heims“. Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn. Sótt 20. febrúar 2019.
  3. ↑ „Fixed Euro conversion rates“. European Central Bank. Sótt 6. ágúst 2011.
  4. ↑ https://www.nytimes.com/2016/05/05/business/international/ecb-to-remove-500-bill-the-bin-laden-bank-note-criminals.html
  5. ↑ Alexander Kristjánsson (1. janúar 2023). „Króatar gengnir í Schengen og komnir með evru“. ruv.is. Ríkisútvarpið.

Tenglar

breyta
 
Wikimedia Commons er með margmiðlunarefni sem tengist Evru.
   Þessi hagfræðigrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.
Sótt frá „https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Evra&oldid=1882761“