1. október

1. október er 274. dagur ársins (275. á hlaupári) samkvæmt gregoríska tímatalinu. 91 dagur er eftir af árinu.

Atburðir

• 366 - Damasus 1. varð páfi.
• 607 - Tómas 1. varð patríarki í Konstantínópel.
• 965 - Jóhannes 13. varð páfi.
• 1061 - Alexander 2. varð páfi.
• 1608 - Sjötíu nýir landnemar bættust í hóp þeirra sem fyrir voru í Jamestown í Virginíu.
• 1786 - Presturinn á Miklabæ í Skagafirði, Oddur Gíslason, hvarf á heimleið á milli bæja. Talið var að Miklabæjar-Solveig hefði gengið aftur og komið honum fyrir.
• 1838 - Breskur her réðist inn í Afganistan til að koma í veg fyrir að Rússar næðu þar yfirráðum.
• 1846 - Nýtt skólahús Lærða skólans í Reykjavík var vígt og skólinn settur þar í fyrsta skipti eftir flutninginn frá Bessastöðum.
• 1862 - Barnaskóli tók til starfa í Reykjavík. Þar voru fimmtíu börn í tveimur bekkjum.
• 1874 - Kvennaskólinn í Reykjavík tók til starfa undir stjórn Þóru Melsteð.
• 1880 - Fyrsti gagnfræðaskóli á Íslandi tók til starfa á Möðruvöllum í Hörgárdal og var þá haldið upp á endurreisn skólahalds á Norðurlandi.
• 1883 - Í Reykjavík var vígt nýtt barnaskólahús, hlaðið úr höggnu grágrýti. Þetta hús varð síðar pósthús og enn síðar lögreglustöð og stendur enn við Pósthússtræti.
• 1892 - Chicago-háskóli hóf starfsemi.
• 1904 - Latínuskólanum var skipt í lærdómsdeild og gagnfræðadeild og hét eftir það Hinn almenni menntaskóli. Björn M. Ólsen rektor lét af embætti.
• 1908 - Kennaraskólinn tók til starfa í Reykjavík undir stjórn Magnúsar Helgasonar.
• 1933 - Ásta Magnúsdóttir varð fyrsta kona til að gegna opinberu embætti á Íslandi er hún var skipuð ríkisféhirðir og gegndi þeirri stöðu í aldarfjórðung.
• 1938 - Þýskur her hélt inn í Súdetaland.
• 1939 - Síðari heimsstyrjöldin: Þýski herinn komst inn í Varsjá eftir tæplega mánaðarlangt umsátur um borgina.
• 1944 - Haldin var minningarguðsþjónusta í Hvalsneskirkju til að minnast þess að 300 ár voru liðin frá því er Hallgrímur Pétursson var vígður til þjónustu þangað.
• 1946 - Þjóðvarnarfélagið var stofnað á Íslandi.
• 1947 - Á Íslandi var tekin upp skömmtun á ýmsum nauðsynjavarningi, eins og kornvöru, kaffi, sykri, búsáhöldum og hreinlætisvörum, vatnsfötum og brjóstahöldum, svo að fátt eitt sé nefnt. Tilgangurinn var sá að spara gjaldeyri.
• 1949 - Mao Zedong lýsti yfir stofnun Kínverska alþýðulýðveldisins.
• 1949 - Nürnberg-réttarhöldunum í Þýskalandi lauk.
• 1952 - Tekið var upp það nýmæli að hljóðrita ræður alþingismanna, sem áður höfðu verið hraðritaðar jafnóðum af þingskrifurum.
• 1955 - Fyrsta kjörbúðin var opnuð í Reykjavík, Liverpool í Austurstræti.
• 1960 - Nígería fékk sjálfstæði frá Bretlandi.
• 1963 - Leðurskjaldbaka veiddist í Steingrímsfirði.
• 1971 - Skemmtigarðurinn Walt Disney World var opnaður í Flórída.
• 1972 - Útgáfa greinar sem lýsti framleiðslu á endurraðaðri DNA-sameind markaði upphafið að nútímasameindalíffræði.
• 1975 - Gilbert- og Elliseyjar klofnuðu rétt áður en þær fengu sjálfstæði frá Bretlandi. Gilberteyjar urðu síðan Kíribatí og Elliseyjar Túvalú.
• 1975 - Marokkó og Máritanía gerðu leynilegt samkomulag um að skipta Vestur-Sahara milli sín.
• 1977 - Samtök áhugafólks um áfengisvandamálið voru stofnuð á Íslandi.
• 1978 - Víetnam gerði innrás í Kambódíu.
• 1979 - Lögræðisaldur á Íslandi (fjárræði) var lækkaður úr 20 árum í 18 ár.
• 1979 - Mesta mælda sólarhringsúrkoma á Íslandi mældist á Kvískerjum í Öræfum, 243 millimetrar á einum sólarhring.
• 1979 - Menntaskólinn á Egilsstöðum var settur í fyrsta sinn.
• 1979 - Lýðræði tók aftur við af herforingjastjórn í Nígeríu og annað nígeríska lýðveldið hófst.
• 1979 - Upphaf heimsóknar Jóhannesar Páls 2. páfa til Bandaríkjanna.
• 1981 - Ný umferðarlög tóku gildi á Íslandi: Ökumenn og farþegar í framsæti bifreiða voru skyldaðir til þess að spenna öryggisbeltin við akstur á vegum. Um leið var heimilað að aka reiðhjólum á gangstéttum og stígum.
• 1981 - Norræna farsímakerfið (NMT) var opnað fyrir notkun.
• 1981 - Pétur Sigurgeirsson tók við embætti biskups Íslands.
• 1981 - Fyrsta smáskífa Utangarðsmanna kom út.
• 1982 - Morgunblaðið birti fyrstu símsendu litmyndina frá opnun fjármálamiðstöðvar í London og voru þá rúmlega 23 ár frá því að sama blað birti fyrstu símsendu myndina hér á landi.
• 1982 - Helmut Kohl tók við embætti kanslara Vestur-Þýskalands.
• 1982 - Fyrsta tölublað tímaritsins Veru kom út á Íslandi.
• 1982 - Fyrsti geislaspilarinn, Sony CDP-101, kom á markað í Japan.
• 1982 - EPCOT Center var opnað í Flórída.
• 1982 - Upp komst um áætlun um valdarán á Spáni daginn fyrir kosningarnar 28. október.
• 1985 - Íslensku bókaútgáfurnar Helgafell og Vaka sameinuðust sem Vaka-Helgafell.
• 1986 - Ronald Reagan undirritaði Goldwater-Nichols-lögin sem fólu í sér mestu breytingar á Varnarmálaráðuneyti Bandaríkjanna frá því að flugherinn varð sérstök herdeild árið 1947.
• 1987 - Sjónvarpið hóf að senda út á fimmtudögum jafnt sem aðra daga, en fram að því höfðu fimmtudagar verið sjónvarpslausir.
• 1988 - Danska sjónvarpsstöðin TV 2 hóf útsendingar og batt þar með enda á einokun DR1.
• 1989 - Í Danmörk var óvígð sambúð tveggja einstaklinga af sama kyni heimiluð.
• 1990 - Borgarastyrjöldin í Rúanda hófst með innrás Tútsa úr Úgandaher yfir landamærin við Kagitumba.
• 1991 - Borgarastyrjöldin í Júgóslavíu: Umsátrið um Dubrovnik hófst.
• 1992 - Fyrsta teiknimyndastöðin, Cartoon Network, hóf útsendingar.
• 1994 - Þjóðernispopúlistinn Vladimír Mečiar sigraði þingkosningar í Slóvakíu.
• 1994 - Palá fékk sjálfstæði frá Sambandsríki Míkrónesíu.
• 1996 - Siglingastofnun Íslands varð til við sameiningu Siglingamálastofnunar og Vita- og hafnamálastofnunar.
• 1999 - Alþjóðaflugvöllurinn Shanghai Pudong var opnaður í Kína.
• 2001 - Mikil sprenging var í Áburðarverksmiðjunni í Gufunesi, eldur kom upp en engan sakaði. Talið er að skammhlaup í gömlum rafmagnstöflum hafi valdið sprengingunni.
• 2001 - Stofnun Vigdísar Finnbogadóttur í erlendum tungumálum var stofnuð við Háskóla Íslands.
• 2001 - Skæruliðar réðust á þinghúsið í Srinagar í Kasmír og myrtu 38.
• 2002 - Umferðarstofa varð til við sameiningu Skráningarstofunnar og Umferðarráðs.
• 2003 - Eyririnn var lagður niður og ein króna varð minnsta gjaldmiðilseiningin á Íslandi.
• 2004 - Háskólinn í Manchester hóf starfsemi.
• 2004 - Íslenska kvikmyndin Næsland var frumsýnd.
• 2005 - Sprengutilræðin á Balí 2005: 26 létust og yfir 100 særðust.
• 2005 - Stærsti banki heims, Mitsubishi UFJ Financial Group, varð til við samruna tveggja japanskra banka.
• 2007 - Lánasýsla ríkisins var lögð niður og verkefni hennar færð til Seðlabanka Íslands.
• 2007 - Kvikmyndin The Amazing Truth About Queen Raquela var frumsýnd.
• 2007 - Forlagið var stofnað á Íslandi.
• 2009 - Steingervingafræðingar lýstu fundi beinagrindar af Ardipithecus ramidus, leifa elsta forföður mannsins sem fundist hafa.

• 2009 - Hæstiréttur Bretlands tók til starfa.
• 2009 - Skipting norska stórþingsins í tvær deildir var afnumin.
• 2016 - 77 slösuðust í gassprengingu á veitingstað í Malaga á Spáni.
• 2017 - 58 létu lífið og 851 særðust þegar Stephen Paddock hóf skothríð á tónleikagesti í Las Vegas frá hótelherbergi sínu.
• 2017 - Þjóðaratkvæðagreiðsla um sjálfstæði Katalóníu fór fram. 92% samþykktu sjálfstæði en andstæðingar sniðgengu atkvæðagreiðsluna sem hæstiréttur Spánar hafði áður dæmt ólöglega.
• 2019 - Alþýðulýðveldið Kína fagnaði 70 ára afmæli kommúnistastjórnar landsins.
• 2019 - Að minnsta kosti 90 manns létu lífið í mótmælum gegn ríkisstjórn Íraks.

Fædd

• 208 - Alexander Severus Rómarkeisari (d. 235).
• 1207 - Hinrik 3., Englandskonungur (d. 1272).
• 1499 - Marsilio Ficino, ítalskur heimspekingur (f. 1433).
• 1541 - El Greco, grisk-spaenskur listmalari (d. 1614).
• 1671 - Guido Grandi, ítalskur stærðfræðingur (d. 1742).
• 1685 - Karl 6. keisari (d. 1740).
• 1903 - Vladimir Horowitz, píanisti (d. 1989).
• 1910 - Bonnie Parker, bandarískur glæpamaður (d. 1934).
• 1920 - Walter Matthau, bandarískur leikari (d. 2000).
• 1923 - Hafsteinn Guðmundsson, íþróttakennari og æskulýðsfrömuður (d. 2012).
• 1924 - Jimmy Carter, Bandaríkjaforseti.
• 1924 - William Rehnquist, bandarískur hæstaréttardómari (d. 2005).
• 1929 - Jón Kr. Gunnarsson, íslenskur skipstjóri (d. 2000).
• 1935 - Julie Andrews, bresk leikkona.
• 1945 - Ram Nath Kovind, forseti Indlands.
• 1956 - Theresa May, fyrrverandi forsætisráðherra Bretlands.
• 1960 - Magnús Stefánsson, íslenskur stjórnmálamaður.
• 1965 - Mia Mottley, forsætisráðherra Barbados.
• 1966 - George Weah, knattspyrnumaður og forseti Liberiu.
• 1969 - Zach Galifianakis, bandariskur leikari.
• 1969 - Marcus Stephen, forseti Nárú.
• 1989 - Brie Larson, bandarisk leikkona.
• 2001 - Mason Greenwood, enskur knattspyrnumaður

Dáin

• 959 - Játvígur sanngjarni Englandskonungur (f. um 940).
• 1404 - Bonifasíus 9. páfi.
• 1499 - Marsilio Ficino, ítalskur heimspekingur (f. 1433).
• 1652 - Kristín Guðbrandsdóttir, íslensk húsfreyja (f. 1574).
• 1684 - Pierre Corneille, franskt leikskáld (f. 1606).
• 1893 - Benjamin Jowett, enskur fornfræðingur (f. 1817).
• 1932 - William Gershom Collingwood, enskur myndlistarmaður (f. 1854).
• 1946 - Guðmundur Hannesson, íslenskur læknir (f. 1866).
• 2016 - Edda Heiðrún Backman, íslensk leikkona (f. 1957).