19. maí

19. maí er 139. dagur ársins (140. á hlaupári) samkvæmt gregoríska tímatalinu. 226 dagar eru eftir af árinu.

Atburðir

• 1322 - Hjónaband Karls 4. Frakkakonungs og Blönku drottningar gert ógilt. Hún hafði þá setið í dýflissu í átta ár.
• 1341 - Hekla gaus. Annálar segja að gosið hafi nálega eytt fimm hreppum.
• 1396 - Marteinn 1. varð konungur Aragóníu eftir lát bróður síns, Jóhanns 1.
• 1418 - Jóhann óttalausi, hertogi af Búrgund, hertók París.
• 1499 - Katrín af Aragóníu gekk að eiga Arthúr prins af Wales. Þetta var staðgengilsbrúðkaup þar sem þau hittust fyrst tveimur árum síðar.
• 1536 - Anne Boleyn, önnur eiginkona Hinriks 8. Englandskonungs, var tekin af lífi vegna hórdóms.
• 1603 - Leikhópur William Shakespeare, Lord Chamberlain's Men, fékk sérstakt leyfisbréf frá Jakobi konungi og nefndist eftir það King's Men.
• 1604 - Í Kanada var borgin Montreal stofnuð, þá Ville-Marie eða Borg Maríu en nafninu var síðar breytt.
• 1606 - Vasilíj Sjúiskíj var lýstur Rússakeisari af áhangendum sínum.
• 1635 - Frakkland sagði Spáni stríði á hendur.
• 1643 - Þrjátíu ára stríðið: Frakkar unnu sögulegan sigur á Spánverjum í orrustunni við Rocroi.
• 1649 - Enska Afgangsþingið staðfesti lög um stofnun Enska samveldisins.
• 1769 - Giovanni Vincenzo Antoniu Ganganelli varð páfi og tók sér nafnið Klemens 14.
• 1875 - Fyrsta sláttuvélin kom til Íslands frá Noregi.
• 1897 - Rithöfundurinn Oscar Wilde var látinn laus úr fangelsi.
• 1917 - Eimskipafélag Íslands fékk sitt þriðja skip, Lagarfoss.
• 1917 - Norska knattspyrnuliðið Rosenborg var stofnað.
• 1933 - Í Vestmannaeyjum réðist æstur múgur inn í fangelsið og leysti þar fanga úr haldi. Síðar voru tíu manns dæmdir til fangelsisvistar fyrir tiltækið.
• 1950 - Þúsundir Reykvíkinga fögnuðu Gullfossi, nýju farþegaskipi Eimskipafélagsins.
• 1956 - Vinna hófst við gerð hraðbrautarinnar Autostrada del Sole á Ítalíu.
• 1962 - Marilyn Monroe söng afmælissönginn fyrir John F. Kennedy Bandaríkjaforseta. Söngurinn var sýndur í beinni útsendingu um öll Bandaríkin.
• 1971 - Marsáætlunin: Sovétríkin sendu á loft könnunarfarið Mars 2.
• 1976 - Fyrsta skóflustunga var tekin að Húsi verslunarinnar í Reykjavík.
• 1983 - Geimskutlan Enterprise hafði viðkomu á Keflavíkurflugvelli, borin af Boeing 747 þotu.
• 1990 - Í Laugardal í Reykjavík var opnaður nýr fjölskyldu- og húsdýragarður með tuttugu tegundir húsdýra, sjávardýra og villtra dýra. Meira en tíu þúsund gestir komu í garðinn fyrsta daginn.
• 1991 - Kjósendur í Króatíu samþykktu klofning frá Júgóslavíu í þjóðaratkvæðagreiðslu.
• 1995 - Bandaríska kvikmyndin Die Hard with a Vengeance var frumsýnd.
• 1998 - Gervihnötturinn Galaxy IV bilaði sem varð til þess að 80-90% af símboðum heims hættu að virka.
• 1999 - Bandaríska kvikmyndin Star Wars: Episode I – The Phantom Menace var frumsýnd.

• 2000 - Baneheia-málið í Noregi: Tveimur ungum stúlkum var nauðgað og þær myrtar í Kristiansand.
• 2001 - Fyrsta Apple Store-verslunin var opnuð í Fairfax-sýslu í Virginíu.
• 2003 - Stríðið í Aceh 2003-2004: Indónesíuher hóf aðgerðir í Aceh-héraði.
• 2009 - Bandaríski sjónvarpsþátturinn Glee hóf göngu sína.
• 2010 - Lögregla réðist gegn mótmælendum í Bangkok í Taílandi með þeim afleiðingum að 91 lést.
• 2011 - Lars von Trier var vísað frá kvikmyndahátíðinni í Cannes vegna ummæla hans um Adolf Hitler og gyðinga.
• 2011 - Dominique Strauss-Kahn sagði af sér sem yfirmaður Alþjóðagjaldeyrissjóðsins.
• 2013 - Uppþotin í Stokkhólmi 2013 hófust með íkveikjum í Husby og stóðu næstu þrjú kvöld.
• 2016 - EgyptAir flug 804 hrapaði í Miðjarðarhafið. 66 fórust.
• 2018 - Harry Bretaprins gekk að eiga bandarísku leikkonuna Meghan Markle.

Fædd

• 1568 - Leonora Dori, ítölsk hirðmey (d. 1617).
• 1616 (skírður) - Johann Jakob Froberger, þýskt tónskáld (d. 1667).
• 1810 - Orla Lehmann, danskur stjórnmálamaður (d. 1870).
• 1860 - Vittorio Orlando, forsætisráðherra Ítalíu (d. 1952).
• 1831 - Steingrímur Thorsteinsson, íslenskt skáld (d. 1913).
• 1881 - Mustafa Kemal Atatürk, fyrsti forseti Tyrklands (d. 1938).
• 1882 - Mohammed Mossadegh, forsætisráðherra Írans (d. 1967).
• 1890 - Ho Chi Minh, víetnamskur uppreisnarleiðtogi (d. 1969).
• 1907 - Sigurður H. Pétursson, íslenskur gerlafræðingur (d. 1994).
• 1925 - Malcolm X, bandarískur mannréttindafrömuður (d. 1965).
• 1925 - Pol Pot, kambódískur einræðisherra (d. 1998).
• 1964 - Gitanas Nausėda, forseti Litháen.
• 1965 - Marteinn Marteinsson, íslenskur leikari.
• 1969 - Thomas Vinterberg, danskur leikstjóri.
• 1976 - Kevin Garnett, bandarískur körfuknattleiksmaður.
• 1977 - Sólveig Guðmundsdóttir, íslensk leikkona.
• 1979 - Andrea Pirlo, ítalskur knattspyrnumaður.
• 1980 - Sara Riel, íslensk myndlistarkona.
• 1986 - Kári Steinn Karlsson, íslenskur frjálsíþróttamaður.
• 1988 - Lily Cole, ensk fyrirsæta.

Dáin

• 1218 - Ottó 4. keisari hins Heilaga rómverska ríkis (f. um 1175).
• 1296 - Selestínus 5. páfi (f. 1215).
• 1536 - Anne Boleyn, Englandsdrottning (f. um 1501).
• 1825 - Claude Henri de Rouvroy, Comte de Saint-Simon, franskur félagsfræðingur (f. 1760).
• 1864 - Nathaniel Hawthorne, bandarískur rithöfundur (f. 1804).
• 1895 - José Martí, kúbönsk sjálfstæðishetja (f. 1853).
• 1924 - Augusta Svendsen, íslenskur kaupmaður (f. 1835).
• 1925 - Ólafur Briem, íslenskur stjórnmálamaður (f. 1851).
• 1935 - T. E. Lawrence (Arabíu-Lawrence), breskur hermaður (f. 1888).
• 1971 - Drífa Viðar, íslensk myndlistarkona (f. 1920).
• 1974 - Anne Holtsmark, norskur textafræðingur (f. 1896).
• 1984 - John Betjeman, enskt skáld (f. 1906).
• 1994 - Jacqueline Bouvier Kennedy, bandarísk forsetafrú (f. 1929).
• 2011 - Garret FitzGerald, írskur stjórnmálamaður (f. 1926).
• 2012 - Sigmund Johanson Baldvinsen, íslenskur skopmyndateiknari (f. 1931).
• 2014 - Ásgerður Búadóttir, íslensk myndlistarkona (f. 1920).