4. september

4. september er 247. dagur ársins (248. á hlaupári) samkvæmt gregoríska tímatalinu. 118 dagar eru eftir af árinu.

Atburðir

• 476 - Rómúlus Ágústus, síðasti keisari Vestrómverska ríkisins, var rekinn í útlegð.
• 1261 - Giacomo Pantaléon varð Úrbanus 4. páfi.
• 1342 - Jóhannes Komnenos 3. varð keisari í Trebisond.
• 1539 - Hinrik 8. Englandskonungur samdi um giftingu sína og Önnu af Kleve.
• 1607 - Jarlaflóttinn átti sér stað á Írlandi þegar Hugh O'Neill, jarl af Tyrone, og Rory 'Donnell, greifi af Tyrconnell, flúðu úr haldi Englendinga og komust frá Donegal til Frakklands.
• 1669 - Bærinn Candia (nú Iraklion) á Krít gafst upp fyrir Tyrkjaveldi eftir tuttugu ára umsátur.
• 1781 - Borgin Los Angeles var stofnuð í Kaliforníu.
• 1845 - Jón Sigurðsson, 34 ára skjalavörður, og Ingibjörg Einarsdóttir Johnson, 40 ára, voru gefin saman í hjónaband.
• 1870 - Síðara franska keisaradæmið leið undir lok.
• 1882 - New York-borg var raflýst fyrst allra borga í heiminum að tilstuðlan uppfinningamannsins Edisons.
• 1943 - Íslandsklukkan eftir Halldór Kiljan Laxness kom út og hlaut mjög góðar viðtökur.
• 1949 - Vígð var kirkja á Möðrudal á Fjöllum.
• 1954 - Þverárvirkjun í Steingrímsfirði var vígð.
• 1969 - Björgvin Halldórsson, 18 ára, var kosinn poppstjarna ársins á popphátíð í Laugardalshöll í Reykjavík.
• 1971 - Boeing 747-farþegaþota hrapaði á fjall í Juneau, Alaska. Allir 111 farþegar vélarinnar fórust.
• 1973 - Menntamálaráðherra ákvað að fella brott bókstafinn z úr opinberu íslensku ritmáli.
• 1983 - Sex kafarar gengu neðansjávar yfir Sydneyhöfn, 82,9km á 48 tímum.
• 1984 - Sandínistar unnu kosningarnar í Níkaragva.
• 1984 - Barnaþátturinn Tommi togvagn hóf göngu sína á bresku sjónvarpsstöðinni ITV.
• 1984 - Síðasta hrina Kröfluelda hófst, sú níunda í röðinni og var hún kraftmest og stóð í hálfan mánuð. Í þessari hrinu runnu 24 km² af hrauni.
• 1986 - Baskneski sósíaldemókrataflokkurinn Eusko Alkartasuna var stofnaður.
• 1989 - Mánudagsmótmælin hófust í Leipzig í Þýskalandi. Þau voru upphafið að ferli sem lauk með falli Berlínarmúrsins um mánuði síðar.
• 1990 - X 2000-farþegalestar voru teknar í notkun í Svíþjóð.
• 1994 - Kansai-flugvöllur var opnaður í Ósaka í Japan.
• 1995 - Fjórða heimsráðstefna kvenna var sett í Beijing í Kína.
• 1996 - Skæruliðasveitir FARC í Kólumbíu hófu árás á herstöð í Guaviare. Átökin stóðu í þrjár vikur og kostuðu yfir 130 lífið.
• 1998 - Google var stofnað af Larry Page og Sergey Brin, nemendum við Stanford-háskóla.
• 1998 - Skrunda-1, síðustu sovésku ratsjárstöðinni í Lettlandi var lokað.
• 2001 - Skemmtigarðurinn Tokyo DisneySea var opnaður í Japan.
• 2002 - Íslenska eignarhaldsfélagið Samson ehf var stofnað.
• 2003 - Verslunarmiðstöðin Bull Ring var opnuð í Birmingham á Englandi.
• 2004 - Íslenska eignarhaldsfélagið Samson ehf var stofnað.
• 2004 - Endurgerða víkingaskipið Havhingsten fra Glendalough var sjósett í Hróarskeldu.
• 2007 - Fellibylurinn Felix gekk yfir Puerto Cabezas í Níkaragva og eyðilagði 90% af innviðum borgarinnar.
• 2007 - Norska ríkissjónvarpið hóf útsendingar á þriðju rás sinni, NRK3.
• 2009 - 54 létust í loftárásum NATO á talíbana í Afganistan, þar á meðal tugir almennra borgara.

• 2010 - Jarðskjálfti upp á 7,1 stig reið yfir Christchurch á Nýja-Sjálandi og olli miklu tjóni.
• 2013 - 140. og síðasti þáttur Futurama var sendur út.
• 2016 - Móðir Teresa var gerð að dýrlingi innan kaþólsku kirkjunnar.
• 2019 – Mótmælin í Hong Kong: Carrie Lam, stjórnarformaður Hong Kong, lýsti yfir að umdeilt frumvarp um framsal brotafólks frá Hong Kong til meginlands Kína hefði verið dregið til baka.
• 2020 - Benedikt 16. varð langlífasti páfi sögunnar þegar hann náði 93 ára, 4 mánaða og 16 daga aldri.
• 2020 - Kosóvó og Serbía gerðu samning um að taka upp eðlilegt viðskiptasamband.
• 2020 - Ísrael gerði friðarsamkomulag við Barein og löndin tóku upp stjórnmálasamband.

Fædd

• 1241 - Alexander 3. Skotakonungur (d. 1286).
• 1383 - Amadeus 8., hertogi af Savoja (d. 1451).
• 1563 - Wanli keisari í Kína (d. 1620).
• 1596 - Constantijn Huygens, hollenskt skáld (d. 1687).
• 1729 - Júlíana María af Braunschweig-Wolfenbüttel, Danadrottning (d. 1796).
• 1786 - Þórður Sveinbjörnsson háyfirdómari (d. 1856).
• 1824 - Anton Bruckner, austurrískt tónskáld (d. 1896).
• 1896 - Antonin Artaud, franskt leikskáld (d. 1948).
• 1905 - Kjartan Ólafsson, íslenskur rithöfundur (d. 1994).
• 1906 - Max Delbrück, þýskur og bandarískur sameindaerfðafræðingur og nóbelsverðlaunahafi (d. 1981).
• 1917 - Henry Ford II, bandarískur iðnjöfur (d. 1987).
• 1945 - Hörður Torfason, íslenskur trúbadúr.
• 1951 - Björgvin Gíslason, íslenskur tónlistarmaður.
• 1957 - Khandi Alexander, bandarísk leikkona.
• 1958 - Satoshi Tezuka, japanskur knattspyrnumaður.
• 1960 - Elín Hirst, íslenskur stjórnmálamaður.
• 1964 - Anthony David Weiner, bandarískur stjórnmálamaður.
• 1970 - Richard Speight Jr., bandarískur leikari.
• 1974 - José Luís Peixoto, portúgalskur rithöfundur.
• 1976 - Mugison, íslenskur tónlistarmaður.
• 1981 - Beyoncé Knowles, bandarísk söngkona.
• 1982 - Hildur Guðnadóttir, íslensk tónlistarkona og Óskarsverðlaunahafi.

Dáin

• 422 - Bonifasíus 1. páfi (f. 377).
• 1199 - Jóhanna Sikileyjardrottning, kona Vilhjálms 2. Sikileyjarkonungs og systir Ríkharðs ljónshjarta (f. 1165).
• 1780 - Christian von Proeck, stiftamtmaður á Íslandi og amtmaður í Kaupmannahafnaramti (f. 1718).
• 1888 - Jón Árnason, þjóðsagnasafnari (f. 1819).
• 1906 - Max Delbrück, þýskur og bandarískur sameindaerfðafræðingur og nóbelsverðlaunahafi (d. 1981).
• 1907 - Edvard Grieg, norskt tónskáld (f. 1843).
• 1916 - José Echegaray, spænskt leikskáld og Nóbelsverðlaunahafi (f. 1832).
• 1938 - Bjarni Runólfsson, bóndi og rafstöðvasmiður í Hólmi í Landbroti (f. 1891).
• 1963 - Robert Schuman, franskur stjórnmálamaður (f. 1886).
• 1965 - Albert Schweitzer, franskur læknir, trúboði og handhafi Nóbelsverðlaunanna (f. 1875).
• 1989 - Ronald Syme, nýsjálenskur fornfræðingur (f. 1903).
• 1993 - Hervé Villechaize, bandarískur leikari (f. 1943).
• 2006 - Steve Irwin, ástralskur dýraverndarsinni og sjónvarpsþáttastjórnandi (f. 1962).
• 2014 - Joan Rivers, bandarísk leikkona (f. 1933).
• 2014 - Gustavo Cerati, argentínskur tónlistarmaður (f. 1959).
• 2020 - Hallfríður Ólafsdóttir, íslenskur flautuleikari (f. 1964).
• 2023 - Guðbergur Bergsson, (f. 1932)