Guðbergur Bergsson

Guðbergur Bergsson (f. 16. október 1932 í Grindavík, d. 4. september 2023) var íslenskur rithöfundur og þýðandi úr spænsku. Skáldsagan, Tómas Jónsson, metsölubók, sem kom út árið 1966, vakti athygli sem tímamótaverk og er oft talin fyrsta móderníska skáldsagan á íslensku. Verk hans hafa verið þýdd á búlgörsku, dönsku, eistnesku, finnsku, frönsku, litháísku, norsku, spænsku, sænsku, ensku og þýsku. Guðbergur var sérlegur heiðursborgari Grindavíkur.

Guðbergur.

Faðir Guðbergs starfaði sem sjómaður á veturna og trésmiður á sumrin í Grindavík þar sem Guðbergur ólst upp. Þegar Guðbergur fæddist stóð kreppan mikla yfir, og þótt að heldur hrörlegt hafi verið í Grindavík segir hann að andrúmsloftið hafi verið gott. Guðbergur vann við sjómennsku á yngri árum en útskrifaðist svo með kennarapróf frá Kennaraskóla Íslands 1955. Því næst ferðaðist hann til Spánar þar sem hann útskrifaðist með próf í spænskum fræðum, bókmenntum og listasögu frá La Universidad de Barcelona árið 1958. Guðbergur starfaði á fyrri hluta tíunda áratugarins sem listagagnrýnandi hjá vikublaðinu Helgarpóstinum.

Árið 1992 kom út bókin Guðbergur Bergsson; metsölubók sem er eins konar viðtalsbók Þóru Kristínar Ásgeirsdóttur við Guðberg og jafnframt tilvísun í Tómas Jónsson, metsölubók. Faðir og móðir og dulmagn bernskunnar, sem kom út 1997 er svo eins konar sjálfsævisaga Guðbergs. Guðbergur hlaut íslensku bókmenntaverðlaunin fyrir skáldsöguna Svaninn árið 1991 og fyrir skáldævisöguna Faðir og móðir og dulmagn bernskunnar árið 1997. Guðbergur hlaut Norræn verðlaun sænsku bókmenntaakademíunnar árið 2004. Guðbergur fékk Riddarakross Afreksorðunnar frá Spánarkonungi og riddarakross Hinnar íslensku fálkaorðu árið 1994.

Árið 1994 var frumsýnt leikrit eftir Viðar Eggertsson sem hann skrifaði upp úr Tanga-bókum Guðbergs, „Það sefur í djúpinu", „Hermann og Dídí" og „Það rís úr djúpinu". Viðar leikstýrði sýningunni sjálfur og fékk Menningarverðlaun DV 1995 fyrir hvort tveggja. Þjóðleikhúsið sýndi verkið sem nefndist Sannar sögur af sálarlífi systra.

Yngri bróðir Guðbergs er Vilhjálmur Bergsson myndlistarmaður.

Ritverk

Skáldsögur

• Músin sem læðist, 1961
• Tómas Jónsson, metsölubók, 1966
• Ástir samlyndra hjóna, 1967
• Anna, 1968
• Það sefur í djúpinu, 1973
• Hermann og Dídí, 1974
• Það rís úr djúpinu, 1976
• Saga af manni sem fékk flugu í höfuðið, 1979
• Sagan af Ara Fróðasyni og Hugborgu konu hans, 1980
• Hjartað býr enn í helli sínum, 1982
• Leitin að landinu fagra, 1985
• Froskmaðurinn, 1985
• Svanurinn, 1991
• Sú kvalda ást sem hugarfylgsnin geyma, 1993
• Ævinlega, 1994
• Lömuðu kennslukonurnar, 2004
• 1 1/2 bók Hryllileg saga, 2006
• Leitin að barninu í gjánni 2008
• Missir 2010
• Hin eilífa þrá - lygadæmisaga 2012
• Þrír sneru aftur, 2014

Smásögur

• Leikföng leiðans, 1963
• Hvað er eldi guðs?, 1970
• Hinsegin sögur, 1984
• Maðurinn er myndavél, 1988
• Brúðan, 1988
• Jólasögur úr samtímanum, 1995
• Vorhænan og aðrar sögur, 2000

Ljóð

• Endurtekin orð, 1961
• Flateyjar - Freyr (ljóðfórnir), 1974
• Stígar, 2001

Barnabækur

• Tóta og táin á pabba, 1982
• Allir með strætó, 2000
• Hundurinn sem þráði að verða frægur, 2002

Annað

• Faðir og móðir og dulmagn bernskunnar, 1997
• Eins og steinn sem hafið fágar, 1998
• Hugsanabókin. Sjötíu hugsanir, 2002

Tengt efni

• Tilnefningar til bókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs frá Íslandi

Tenglar

• Guðbergur Bergsson á Bókmenntavefnum
• Fyrirlestur:Æ þessi menning! eftir Guðberg, (16.09.2004)

  Þetta æviágrip er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.