Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva

árleg söngvakeppni, haldin af meðlimum European Broadcasting Union (EBU).
(Endurbeint frá Eurovision)

Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva (enska: Eurovision Song Contest; franska: Concours Eurovision de la chanson) er alþjóðleg söngvakeppni sem er haldin árlega af Sambandi evrópskra sjónvarpsstöðva. Hvert þátttökuland sendir inn frumsamið lag til að flytja í beinni útsendingu í keppninni og gefur lögum hinna landanna stig til að ákvarða sigurvegara.

Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva
Einnig þekkt sem
  • Eurovision Song Contest
  • Eurovision
  • ESC
TegundSöngvakeppni
Búið til afSamband evrópskra sjónvarpsstöðva
Byggt áSanremo tónlistarhátíðin
FrummálEnska og franska
Fjöldi þátta
  • 67 keppnir
  • 101 beinar útsendingar
Framleiðsla
Lengd þáttar
  • ~2 klukkutímar (undanúrslit)
  • ~4 klukkutímar (úrslit)
Útsending
Sýnt24. maí 1956 (1956-05-24)í dag
Græna herbergið í Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva í Rotterdam árið 2021.

Keppnin hefur verið haldin árlega síðan 1956 (fyrir utan 2020), sem gerir hana að langlífustu alþjóðlegu tónlistarkeppninni og eina af langlífustu sjónvarpsþáttum sem hafa verið gerðir. Keppnin er byggð á Sanremo tónlistarhátíðinni sem hefur verið haldin í Ítalíu síðan árið 1951. Sjónvarpsstöðvar sem eru virkir meðlimir í Sambandi evrópskra sjónvarpsstöðva og aðrar sem hafa fengið til þess boð hafa þátttökurétt í keppninni. Til og með 2023 hafa 52 lönd tekið þátt að minnsta kosti einu sinni.

Hver sjónvarpsstöð sendir eitt frumsamið lag sem er þrjár mínútur að lengd eða styttra sem er svo flutt í beinni útsendingu af söngvara eða allt að sex manna hópi 16 ára og eldri. Hvert land gefur 1-8, 10 og 12 stig til tíu uppáhalds laga sinna, byggt á skoðunum dómnefndar landsins og áhorfenda í landinu. Lagið sem fær flest stig sigrar keppnina.

Auk flutnings frá keppendum fara einnig fram opnunaratriði og ýmis skemmtiatriði. Þekktir flytjendur sem hefur komið fram sem skemmtiatriði eru Cirque du Soleil, Madonna, Justin Timberlake, Mika og Rita Ora. Keppnin hófst sem stakur kvöldviðburður, en hefur stækkað eftir því sem ný lönd hafa bæst við (þar á meðal lönd utan Evrópu, eins og Ísrael og Ástralía) sem leiddi til þess að undankeppni var bætt við árið 2004, og annarri undankeppni árið 2008.

Til og með 2023 hefur Þýskaland tekið oftast þátt, en þau hafa tekið þátt á hverju ári frá upphafi, nema árið 1996 þegar þau komst ekki upp úr forvalinu. Írland og Svíþjóð eiga metið yfir flesta sigra, með sjö sigra hvort í heildina.

Hefð er fyrir því að keppnin sé haldin í því landi sem sigraði árið á undan og gefur því landi tækifæri til að kynna landið sem ferðamannastað. Þúsundir áhorfenda mæta á hverju ári, ásamt blaðamönnum sem fjalla um alla hluta keppninnar, þar á meðal æfingar á staðnum, blaðamannafundi með keppendum, auk annarra tengdra viðburða og sýninga í borginni sem keppnin er haldin í. Samhliða almenna Eurovision lógóinu er einstakt þema venjulega skapað fyrir hvert ár.

Keppnin hefur verið sýnd í löndum í öllum heimsálfum og hefur verið aðgengileg í gegnum opinbera vefsíðu keppninnar síðan 2001. Árlega horfa hundruð milljóna áhorfenda á keppnina um allan heim. Að koma fram í keppninni hefur oft gefið flytjendum aukinn árangur í heimalandi sínu og í sumum tilfellum langvarandi árangri á heimsvísu. Nokkuð af söluhæsta tónlistarfólki heims hefur keppt í gegnum tíðina, þar á meðal ABBA, Celine Dion, Julio Iglesias, Cliff Richards og Olivia Newton-John.

Sigurvegarar breyta

Ár Land Lag Flytjandi
1956 Sviss „Refrain“ Lys Assia
1957 Holland „Net Als Toen“ Corry Brokken
1958 Frakkland „Dors mon amour“ André Claveau
1959 Holland „Een beetje“ Teddy Scholten
1960 Frakkland „Tom Pilibi“ Jacqueline Boyer
1961 Lúxemborg „Nous les amoureux“ Jean-Claude Pascal
1962 Frakkland „Un premier amour“ Isabelle Aubret
1963 Danmörk „Dansevise“ Grethe & Jørgen Ingmann
1964 Ítalía „Non ho l'età (per amarti)“ Gigliola Cinquetti
1965 Lúxemborg „Poupée de cire, poupée de son“ France Gall
1966 Austurríki „Merci Chérie“ Udo Jürgens
1967 Bretland „Puppet On a String“ Sandie Shaw
1968 Spánn „La, la, la ...“ Massiel
1969[a] Spánn „Vivo cantando“ Salomé
Frakkland „Un jour, un enfant“ Frida Boccara
Holland „De troubadour“ Lennie Kuhr
Bretland „Boom Bang a Bang“ Lulu
1970 Írland „All Kinds of Everything“ Dana
1971 Mónakó „Un banc, un arbre, une rue“ Sévèrine
1972 Lúxemborg „Après toi“ Vicky Leandros
1973 Lúxemborg „Tu te reconnaîtras“ Anne-Marie David
1974 Svíþjóð „Waterloo“ ABBA
1975 Holland „Ding-a-dong“ Teach-In
1976 Bretland „Save Your Kisses for Me“ Brotherhood of Man
1977 Frakkland „L'oiseau et l'enfant“ Marie Myriam
1978 Ísrael „A-ba'ni-bi“ Izhar Cohen & Alphabeta
1979 Ísrael „Hallelujah“ Gali Atari & Milk and Honey
1980 Írland „What's Another Year“ Johnny Logan
1981 Bretland „Making Your Mind Up“ Bucks Fizz
1982 Þýskaland „Ein bisschen Frieden“ Nicole
1983 Lúxemborg „Si la vie est cadeau“ Corinne Hermes
1984 Svíþjóð „Diggi-loo-diggi-ley“ Herreys
1985 Noregur „La det swinge“ Bobbysocks
1986 Belgía „J'aime la vie“ Sandra Kim
1987 Írland „Hold Me Now“ Johnny Logan
1988 Sviss „Ne partez pas sans moi“ Céline Dion
1989 Júgóslavía „Rock Me“ Riva
1990 Ítalía „Insieme: 1992“ Toto Cutugno
1991 Svíþjóð „Fångad av en stormvind“ Carola
1992 Írland „Why Me“ Linda Martin
1993 Írland „In Your Eyes“ Niamh Kavanagh
1994 Írland „Rock'n Roll Kids“ Paul Harrington & Charlie McGettigan
1995 Noregur „Nocturne“ Secret Garden
1996 Írland „The Voice“ Eimear Quinn
1997 Bretland „Love Shine a Light“ Katrina & The Waves
1998 Ísrael „Diva“ Dana International
1999 Svíþjóð „Take Me to Your Heaven“ Charlotte Nilsson
2000 Danmörk „Fly on the Wings of Love“ Olsen bræðurnir
2001 Eistland „Everybody“ Tanel Padar, Dave Benton & 2XL
2002 Lettland „I Wanna“ Marie N
2003 Tyrkland „Everyway That I Can“ Sertab Erener
2004 Úkraína „Wild Dances“ Ruslana Lyzhichko
2005 Grikkland „My Number One“ Helena Paparizou
2006 Finnland „Hard Rock Halleluja“ Lordi
2007 Serbía „Molitva“ Marija Šerifović
2008 Rússland „Believe“ Dima Bilan
2009 Noregur „Fairytale“ Alexander Rybak
2010 Þýskaland „Satellite“ Lena Meyer-Landrut
2011 Aserbaísjan „Running Scared“ Ell & Nikki
2012 Svíþjóð „Euphoria“ Loreen
2013 Danmörk „Only Teardrops“ Emmelie de Forest
2014 Austurríki „Rise Like a Phoenix“ Conchita Wurst
2015 Svíþjóð „Heroes“ Måns Zelmerlöw
2016 Úkraína „1944“ Jamala
2017 Portúgal „Amar Pelos Dois“ Salvador Sobral
2018 Ísrael „Toy“ Netta
2019 Holland „Arcade“ Duncan Laurence
2020 Keppninni var aflýst vegna COVID-19 faraldursins.
2021 Ítalía „Zitti e buoni“ Måneskin
2022 Úkraína „Stefania“ (Стефанія) Kalush Orchestra
2023 Svíþjóð Tattoo Loreen

Framlag Íslands til keppninnar breyta

Ísland tók fyrst þátt árið 1986 og taflan hér að neðan sýnir nafn lags og flytjanda og það sæti sem framlagið hlaut í lokakeppninni.

Merkingar
1 Fyrsta sæti
2 Annað sæti
3 Þriðja sæti
Síðasta sæti
X Framlag valið en ekki keppt
Ár Flytjandi Lag Ísl. lagaheiti Tungumál Úrslit Stig U.úrslit Stig
1986 ICY Gleðibankinn Titill eins íslenska 16 19 Engin undankeppni
1987 Halla Margrét Hægt og hljótt íslenska 16 28
1988 Beathoven Þú og þeir (Sókrates) íslenska 16 20
1989 Daníel Ágúst Það sem enginn sér íslenska 22 ◁ 0
1990 Stjórnin Eitt lag enn íslenska 4 124
1991 Stefán & Eyfi Draumur um Nínu íslenska 15 26
1992 Heart 2 Heart Nei eða já íslenska 7 80
1993 Inga Þá veistu svarið íslenska 13 42 Kvalifikacija za Millstreet
1994 Sigga Beinteins Nætur íslenska 12 49 Engin undankeppni
1995 Björgvin Halldórsson Núna íslenska 15 31
1996 Anna Mjöll Sjúbídú íslenska 13 51 10 59
1997 Páll Óskar Minn hinsti dans íslenska 20 18 Engin undankeppni
1999 Selma Björnsdóttir All Out of Luck Ekki tiltækt enska 2 146
2000 Einar Ágúst & Telma Tell Me! „Hvert sem er“ enska 12 45
2001 Two Tricky Angel „Birta“ enska 22 ◁ 3
2003 Birgitta Haukdal Open Your Heart „Segðu mér allt“ enska 8 81
2004 Jónsi Heaven „Himinn“ enska 19 16 Topp 11 árið fyrr[b]
2005 Selma Björnsdóttir If I Had Your Love Ekki tiltækt enska Komst ekki áfram 16 52
2006 Silvía Nótt Congratulations „Til hamingju Ísland“ enska 13 62
2007 Eiríkur Hauksson Valentine Lost „Ég les í lófa þínum“ enska 13 77
2008 Eurobandið This Is My Life „Fullkomið líf“ enska 14 64 8 68
2009 Jóhanna Guðrún Is It True? Ekki tiltækt enska 2 218 1 174
2010 Hera Björk Je ne sais quoi enska, franska 19 41 3 123
2011 Vinir Sjonna Coming Home „Aftur heim“ enska 20 61 4 100
2012 Greta Salóme og Jónsi Never Forget „Mundu eftir mér“ enska 20 46 8 75
2013 Eyþór Ingi Ég á líf Titill eins íslenska 17 47 6 72
2014 Pollapönk No Prejudice „Enga fordóma“ enska 15 58 8 61
2015 María Ólafsdóttir Unbroken „Lítil skref“ enska Komst ekki áfram 15 14
2016 Greta Salóme Hear Them Calling „Raddirnar“ enska 14 51
2017 Svala Paper „Ég veit það“ enska 15 60
2018 Ari Ólafsson Our Choice „Heim“ enska 19 ◁ 15
2019 Hatari Hatrið mun sigra Titill eins íslenska 10 232 3 221
2020 Daði og Gagnamagnið Think About Things „Gagnamagnið“ enska Keppni aflýst[c] X
2021 Daði og Gagnamagnið 10 Years Ekki tiltækt enska 4 378 2 288
2022 Systur Með hækkandi sól Titill eins íslenska 23 20 10 103
2023 Diljá Power „Lifandi inní mér“ enska Komst ekki áfram 11 44
2024 Hera Björk Scared of Heights „Við förum hærra“ enska

Neðanmálsgreinar breyta

  • Keppnin er einnig stundum kölluð Eurovision, ESC eða Evróvision en sá titill er tvíræður. Einnig hefur keppnin verið nefnd Evrópusöngvakeppnin.[1]
  • RÚV og Íslensk málstöð hefur mælt með að menn segi Evrósjón (eða - en síður - Evróvisjón). Meginrökin eru þau að Evrópa heitir ekki Júrópa á íslensku, heldur Evrópa með vaffi.
  • Árið 1969 voru fjögur lönd sigurvegarar keppninnar, því að þá voru engar reglur til um hvað gera skyldi ef jafntefli kæmi upp.
  • Írland og Svíþjóð hafa unnið keppnina oftast eða 7 sinnum.
  • Árið 1993 var haldin undankeppni þar sem að nokkur lönd kepptu sem voru úr Júgóslavíu og eitt land úr Sovétríkjunum og nokkur önnur lönd sem voru sjálfstæð á tíma hinna landana.Löndin sem unnu og komust til Millstreet voru Króatía, Slóvenía og Bosnía og Hersegóvína. Keppnin var haldin í Slóveníu 3. apríl 1993. Þetta er fyrsta undankeppni Eurovision í sögunni þegar að lönd keppa saman.
  • Árið 1973 sendi Noregur lag sem var sungið á 12 tungumálum; ensku, frönsku, spænsku, ítölsku, hollensku, írsku, þýsku, hebresku, bosnísku (Júgóslavía), finnsku, sænsku og norsku. Lagið var með ensku nafni, „It's Just a Game“. Noregur var nr. 5 í röðinni en Ísrael var nr. 17. Ísrael var að gera frumþáttöku, þannig að Noregur var hálfgerðlega fyrsta landið til að syngja á hebresku í Eurovision.
  • Árið 1977 var Túnis í sæti nr. 4 í röðinni til að syngja í London en sjónvarpsstöðin dró þátttökuna til baka. Sagt er að þau vildu ekki keppa við Ísrael. Sé það rétt þá gerðist það árið 2005 að Líbanon ætlaði að taka þátt en hætti við af sömu ástæðum og það er staðfest.
  • COVID-19 faraldurinn gerði það að verkum að keppninni var aflýst árið 2020.

Athugasemdir breyta

  1. Í keppninni árið 1969 voru fjórir sigurvegarar. Engar reglur voru þá til um bráðabana og voru þar af leiðandi öll löndin talin sem sigurvegarar.
  2. Samkvæmt þáverandi reglum Eurovision komust öll topp-10 löndin, ásamt „Stóru Fjóru“ löndunum, sjálfkrafa áfram í úrslit næstkomandi ár. Sem dæmi, ef Þýskaland og Frakkland væru innan topp-10 sætanna, fengju löndin í ellefta og tólfta sæti pláss í úrslitunum árið eftir með þeim löndum sem voru líka innan topp-10.
  3. Keppnin árið 2020 var aflýst vegna COVID-19 faraldursins.

Tilvísanir breyta

Tenglar breyta