Belgíska karlalandsliðið í knattspyrnu

Belgíska karlalandsliðið í knattspyrnu
Gælunafn	Rauðu Djöflarnir
Íþróttasamband	(KBVB/URBSFA/KBFV)
Þjálfari	Domenico Tedesco
Fyrirliði	Eden Hazard
FIFA sæti; Hæst; Lægst	4 (6. apríl 2023); 1 (Nóvember 2015 – mars 2016, september 2018) ; 71 (Júní 2007)
Heimabúningur	Útibúningur
Fyrsti landsleikur
	3-3 gegn Frakkland í Uccle, Belgíu 1. maí 1904
Stærsti sigur
	10–1 gegn San Marínó Brussel Belgíu 28. febrúar 2001
Mesta tap
	11-2 gegn Englandi, London, Englandi17. apríl 1909
Heimsmeistaramót
Keppnir	13 (fyrst árið 1930)
Besti árangur	3. sæti HM 2018

Belgíska karlalandsliðið í knattspyrnu keppir fyrir hönd Belgíu í knattspyrnu. Besti árangur þess var þegar þeim tókst að hreppa gull á Ólympíuleikunum 1920, silfurverðlaun á EM 1980 og bronsverðlaun á HM 2018.

Saga

Belgar voru fyrstir þjóða á meginlandi Evrópu til að leggja stund á knattspyrnu. Upphafsmaður þess er talinn írskur námsmaður, Cyril B. Morrogh, sem mætti með leðurknött í skóla sinn í borginni Melle þann 26. október 1863. Breskir kennarar áttu stóran þátt í útbreiðslu íþróttarinnar í skólum. Iðkunin var í fyrstu bundin við yfirstéttardrengi en með tímanum varð fótbolti að vinsælustu íþrótta alls þorra almennings. Íþróttasamband var stofnað í Belgíu árið 1895 og árið eftir var efnt til fyrsta belgíska meistaramótsins í knattspyrnu.

Óopinbert belgískt landslið mætti hollensku úrvalsliði vorið 1901 í fjórum leikjum. Belgar unnu þá alla, en leikir þessir eru í dag ekki viðurkenndir af FIFA sem formlegir landsleikir. Fyrsta slíka viðureignin fór hins vegar fram þann 1. maí 1904, þar sem 1.500 áhorfendur sáu Belga og Frakka gera 3:3 jafntefli í Uccle. Þremur vikum síðar voru Belgar í hópi sjö þjóða sem komu að stofnun Alþjóðaknattspyrnusambandsins. Um þessar mundir var landslið Belga valið af nefnd sem í sátu fulltrúar 6-7 sterkustu félagsliða landsins.

Upphafsár

Frá og með 1905 mættust Belgar og Holland tvisvar á ári, yfirleitt í Antwerpen og Rotterdam. Sigurvegari þessa einvígis taldist Niðurlandameistari. Ein þessara fyrstu viðureigna gat af sér viðurnefni belgíska landsliðsins, en hollenskur blaðamaður skrifaði að lið Belga hefði „barist eins og djöflar“ og var í kjölfarið farið að kalla liðið „rauðu djöflana“ eða „rauðu smádjöflana“ með vísun í rauðar liðstreyjurnar.

Árið 1910 varð Skotinn William Maxwell fyrsti eiginlegi landsliðsþjálfari Belgíu. Undir hans stjórn steig Alphonse Six sín fyrstu spor í landsliðstreyjunni, en hann var talinn besti leikmaður Belga á þessu upphafsskeiði landsliðsins og talinn slyngasti framherji utan Bretlandseyja. Fyrri heimsstyrjöldin setti stórt strik í alþjóðlegar knattspyrnukeppnir. Engir formlegir landsleikir fóru fram frá 1915-18, þótt Belgar og Frakkar mættust í fáeinum óformlegum vináttuleikjum. Þá féllu þrír belgískir landsliðsmenn í stríðinu mikla.

Fyrstu stórmótin

Belgar og Frakkar leika vináttuleik árið 1918. Leikir á stríðsárunum voru haldnir í fjáröflunarskyni, m.a. fyrir fórnarlömb heimsstyrjaldarinnar

Belgar voru gestgjafar á Ólympíuleikunum 1920. Knattspyrnukeppni leikanna varð söguleg. Landslið hins nýstofnaða ríkis Tékkóslóvakíu fór í úrslitaleikinn eftir að hafa unnið allar viðureignir sínar sannfærandi. Í úrslitunum mættu þeir liði heimamanna í leik þar sem allt fór í loft upp og lið Tékkóslóvakíu gekk af velli til að mótmæla frammistöðu dómarans. Belgar, sem sátu hjá í fyrstu umferð, hlutu því gullverðlaunin eftir einungis tvo eiginlega sigurleiki. Knattspyrnukeppni þessara leika var mun lakari en síðar varð, þannig voru engir þátttakendur frá Suður-Ameríku og Bretar tefldu fram áhugamannaliði.

Á leikunum fjórum árum síðar biðu Belgar gríðarlega óvænt afhroð gegn Svíum, 8:1. Litlu betur gekk í Amsterdam 1928 þar sem Belgar steinlágu í fjórðungsúrslitum fyrir silfurliði Argentínu.

Ekki varð uppskeran betri í heimsmeistarakeppninni í knattspyrnu á árunum milli stríða. Belgar mættu til leiks á HM 1930, 1934 og 1938, en töpuðu öllum sínum leikjum. Frægasti landsliðsmaður Belgíu á þessu tímabili var Raymond Braine. Hann varð fyrsti atvinnumaður Belga í íþróttinni þegar hann gekk til liðs við tékkneska liðið Sparta Prag, en á þessum árum voru belgískir knattspyrnumenn að nafninu til áhugamenn, þótt greiðslur til leikmanna undir borðið væru alsiða.

Mögru árin

Eftir að hafa verið fastagestir á stórmótum áranna fyrir seinna stríð voru Belgar sjaldséðir hvítir hrafnar á slíkum mótum frá 1950-70. Þjóðin komst aðeins einu sinni í úrslitakeppni, á HM í Sviss 1954. Sú þátttaka varð þó söguleg. Belgar gerðu 4:4 jafntefli við Englendinga í opnunarleik sínum og slógu því næst Ítali úr leik eftir tvær viðureignir. Eftir Englandsleikinn fóru einhverjir blaðamenn að nefna Belga sem möguleg heimsmeistaraefni. Í fjórðungsúrslitunum mættust Belgar og Austurríkismenn í mögnuðum knattspyrnuleik sem lauk með sigri þeirra síðarnefndu, 7:5.

Þótt Belgar heiðruðu ekki fleiri stórmót með nærveru sinni á þessum árum, náði liðið oft furðugóðum úrslitum í vináttuleikum. Þannig unnu Belgar nýjrýnda heimsmeistara Vestur-Þjóðverja árið 2:0, skelltu Brasilíumönnum 5:1 árið 1963 og unnu magnaðan 5:4 sigur á hinu frábæra ungverska landsliði árið 1956. Fyrir vikið gáfu gárungar belgíska liðinu viðurnefnið „heimsmeistarar í vináttulandsleikjum“.

Endurreisnin og hollenska vandamálið

Belgíska landsliðið tók stórfelldum framförum í byrjun áttunda áratugarins, þrátt fyrir að standa rækilega í skugganum á nágrönnum sínum Hollendingum. Belgar skildu bæði Júgóslava og Spánverja eftir í undankeppninni og komust á HM í Mexíkó 1970. Þar lenti liðið í strembnum riðli og komst ekki áfram.

Betur gekk í Evrópukeppninni tveimur árum síðar. Belgar ruddu m.a. Ítölum úr vegi til að komast í fjögurra liða úrslitakeppni EM 1972. Hún fór fram í Belgíu, þar sem heimamenn töpuðu naumlega fyrir Vestur-Þjóðverjum en lögðu Ungverja í leiknum um bronsverðlaunin.

Ekki tókst að byggja á þessari velgengni því Belgar lentu í riðli með erkifjendum sínum Hollendingum (og Íslandi) í forkeppni HM 1974, þar sem Belgar máttu bíta í það súra epli að falla úr leik á markatölu þrátt fyrir að fá ekki á sig eitt einasta mark. Hollendingar komu einnig í veg fyrir að grannar sínir kæmust á EM 1976 með því að gjörsigra þá í fjórðungsúrslitum. Og enn lentu Belgar í riðli með Hollendingum (og Íslendingum) í undankeppni HM 1978.

Fyrri gullöldin

Guy Thys tók við stjórn landsliðsins árið 1976 og stýrði þvið til 1989. Undir hans stjórn náði liðið áður óþekktum hæðum. Fyrsta stórmótið var EM 1980 þar sem Belgar fóru ósigraðir upp úr sterkum riðli í forkeppninni. Í úrslitakeppninni á Ítalíu skutu Belgar bæði Englendingum og Spánverjum aftur fyrir sig og tóku toppsætið af heimamönnum á fleiri skoruðum mörkum eftir markalaust jafntefli í lokaleik liðanna. Við tók hreinn úrslitaleikur um gullið gegn liði Vestur-Þjóðverja. Þýskt sigurmark í blálokin, 2:1, gerði það að verkum að Belgar máttu sætta sig við silfrið, sem er enn besti árangur landsins á Evrópumóti.^[1]

Eftir þennan óvænta árangur á Ítalíu tók athygli fótboltaheimsins að beinast að Belgum í vaxandi mæli. Belgar unnu forriðil sinn fyrir HM 1982 og lentu þar fyrir ofan fjandvini sína Frakka og Hollendinga. Í úrslitakeppninni unnu Belgar heimsmeistara Argentínu í opnunarleiknum en töpuðu báðum leikjum sínum í milliriðli.

Í úrslitakeppni EM 1984 unnu Belgar Júgóslava en töpuðu illa fyrir Frökkum og naumlega fyrir Dönum og misstu af undanúrslitasæti. Þetta var síðasta skiptið til ársins 2016 sem Belgar komust fyrir eigin rammleik í úrslitakeppni Evrópumótsins, en árið 2000 fengu Belgar sæti sem gestgjafar í samvinnu við Hollendinga.

Betur gekk á heimsmeistaramótum, þar sem Belgar komust í úrslitakeppnina í hvert einasta sinn frá 1982 til 2002 og fóru oftast upp úr forriðlinum. Sérstaka athygli vakti frammistaðan á HM 1986 í Mexíkó. Byrjunin var raunar ekki burðug þar sem Belgar skriðu í 16-liða úrslit eftir að hafa aðeins náð þriðja sæti í riðli sem talinn var einn sá veikasti. Í 16-liða úrslitum unnu Belgar 4:3 sigur á Sovétmönnum eftir framlengingu í einhverjum æsilegasta leik HM-sögunnar. Í fjórðungsúrslitum þurfti vítaspyrnukeppni til að ryðja Spánverjum úr vegi. Lengra komust Belgar þó ekki og höfnuðu í fjórða sæti eftir töp gegn Argentínu og Frökkum.

Belgar tefldu mörgum sömu leikmönnum fram á HM 1990 og fjórum árum fyrr. Þeirra kunnasti og mikilvægasti leikmaður var af flestum talinn miðjumaðurinn Enzo Scifo. Belgar komust vandkvæðalítið upp úr riðlakeppninni og vítaspyrnukeppni virtist blasa við í 16-liða úrslitunum þegar Engledingurinn David Platt skoraði sigurmark í blálok framlengingar.

Belgar byrjuðu HM 1994 með látum og unnu sigra á Morokkó og erkifjendunum Hollendingum í tveimur fyrstu leikjunum. Toppsætið, sem gefið hefði 16-liða úrslitaleik gegn Írum, virtist innan seilingar. Öllum að óvörum töpuðu Belgar hins vegar lokaleiknum gegn Sádi-aröbum og féllu niður í þriðja sæti riðilsins. Það kostaði strembna viðureign gegn ríkjandi heimsmeisturum Þjóðverja sem unnu 3:2.

Hallar undan fæti

Belgar komust á HM 1998 eftir að hafa enn og aftur lent í forkeppni með Hollendingum. Að þessu sinni var styrkleikamunur liðanna þó æpandi. Hollendingar unnu heimaleikinn 3:1 og útileikinn með þremur mörkum gegn engu. Enzo Scifo hélt á sitt fjórða og síðasta heimsmeistaramót, 32 ára að aldri. Hann gat lítið spilað vegna meiðsla og lagði landsliðsskóna á hilluna eftir keppnina. Útlitið var svo sem bjart í fyrstu þar sem Belgar og Hollendingar gerðu markalaust jafntefli í fyrsta leik. Belgar misstu svo tveggja marka forystu niður í jafntefli gegn Mexíkó, en sigur á Suður-Kóreu hefði átt að duga í næstu umferð. Þar mistókst Belgum hins vegar að hanga á forystu sem þeir náðu snemma leiks og þar með var draumurinn úti.

Sársaukafull endurnýjun landsliðsins átti sér stað fyrir EM 2000 sem Belgar og Hollendingar héldu í sameiningu. Sigur á Svíum í fyrsta leik lofaði góðu en töp gegn Ítölum og Tyrkjum þýddu að Belgar máttu bíta í það súra epli að falla úr leik í riðlakeppni á heimavelli.

Síðasta stórmótið um hríð var svo HM 2002. Þangað komust belgar eftir sigur á Tékkum í umspili. Belgar duttu í lukkupottinn og lentu í riðli með Japönum, Rússum og Túnisbúum. Þeir náðu öðru sætinu en áttu lítið erindi í heimsmeistaraefni Brasilíumanna í 16-liða úrslitum.

Belgar (í rauðu) að spila gegn Alsíringum á Heimsmeistaramótinu árið 2014.

Ný dögun

Belgar komust ekki á stórmót í karlaflokki í rúman áratug eftir HM 2002. Þjálfaraskipti voru ör og liðið fjarri því að teljast í hópi þeirra bestu. Knattspyrnuáhugamenn hugguðu sig þó við sterk yngri landslið. U21-árs liðið stóð sig með sóma á EM 2007 og tryggði sér sæti á Ólympíuleikunum 2008 þar sem Belgar höfnuðu í fjórða sæti. Farið var að tala um nýja gullkynslóð.

Mark Wilmots tók við stjórn landsliðsins árið 2012 og skilaði því taplausu í gegnum undankeppni HM 2014. Þegar til Brasilíu var komið sigruðu Belgar alla leiki sína í riðlakeppninni og unnu því næst Bandaríkjamenn í 16-liða úrslitum. Í fjórðungsúrslitum tapaði liðið hins vegar fyrir Argentínu. Árangurinn var þó talinn lofa afar góðu og talað var um belgíska liðið sem eitt það efnilegasta í heimi.

Miklar væntingar voru bundnar við belgíska liðið á EM 2016, enda var það um þær mundir orðið tíður gestur í efstu sætum heimslista FIFA. Belgar höfnuðu í öðru sæti á eftir Ítölum á færri mörkum skoruðum, skelltu svo Ungverjum 4:0 en töpuðu óvænt fyrir spútnikliði Wales, 3:1 í fjórðungsúrslitum.

Belgar mættu til leiks á HM 2018 í Rússlandi sem þriðja efsta lið heimslistans. Þeir unnu sinn riðil eftir harða keppni við Englendinga og unnu því næst Japani í hörkuleik í 16-liða úrslitum. Í fjórðungsúrslitum lögðu Belgar Brasilíumenn að velli, 2:1 en töpuðu fyrir Frökkum í undanúrslitum með einu marki gegn engu. Fjórum dögum síðar unnu þeir Englendinga í bronsleiknum og bættu þannig sinn besta árangur frá árinu 1986.

Á EM 2021 léku meiðsli lykilmanna Belga grátt auk þess sem hluti hópsins var kominn af léttasta skeiði. Belgar unnu alla leikina í riðlakeppninni og slógu því næst Portúgali úr keppni en máttu lúta í gras gegn Ítölum í fjórðungsúrslitum.

Á HM 2022 í Katar komust Belgar ekki upp úr sínum riðli og var talað um að síðasta tækifæri gullkynslóðar þeirra hafi farið forgörðum. Lykilmaðurinn Eden Hazard hætti eftir mótið. ^[2]

Árangur á stórmótum

EM í knattspyrnu

Ár	Gestgjafar	Árangur
EM 1960	Frakkland	Tóku ekki þátt
EM 1964	Spánn	Tóku ekki þátt
EM 1968	Ítalía	Tóku ekki þátt
EM 1972	Belgía	Brons
EM 1976	Júgóslavía	Tóku ekki þátt
EM 1980	Ítalía	Silfur
EM 1984	Frakkland	Riðlakeppni
EM1988	Þýskaland	Tóku ekki þátt
EM 1992	Svíþjóð	Tóku ekki þátt
EM1996	England	Tóku ekki þátt
EM 2000	Belgía & Holland	Riðlakeppni
EM 2004	Portúgal	Tóku ekki þátt
EM 2008	Austurríki & Sviss	Tóku ekki þátt
EM 2012	Pólland & Úkraína	Tóku ekki þátt
EM 2016	Frakkland	8. liða úrslit
EM 2021	Evrópa	8.liða úrslit
EM 2024	Þýskaland	16. liða úrslit

HM Árangur

Ár	Gestgjafar	Árangur
HM 1930	Úrúgvæ	Riðlakeppni
HM 1934	Ítalía	Riðlakeppni
HM 1938	Frakkland	Riðlakeppni
HM 1950	Brasilía	Tóku ekki þátt
HM 1954	Sviss	Riðlakeppni
HM 1958	Svíþjóð	Tóku ekki þátt
HM 1962	Síle	Tóku ekki þátt
HM 1966	England	Tóku ekki þátt
HM 1970	Mexíkó	Riðlakeppni
HM 1974	Þýskaland	Tóku ekki þátt
HM 1978	Argentína	Tóku ekki þátt
HM 1982	Spánn	Milliriðill
HM 1986	Mexíkó	4. sæti
HM 1990	Ítalía	16. liða úrslit
HM 1994	Bandaríkin	16 liða úrslit
HM 1998	Frakkland	Riðlakeppni
HM 2002	Suður-Kórea & Japan	16 liða úrslit
HM 2006	Þýskaland	Tóku ekki þátt
HM 2010	Suður-Afríka	Tóku ekki þátt
HM 2014	Brasilía	8. liða úrslit
HM 2018	Rússland	Brons
HM 2022	Katar	Riðlakeppni