Gátt:Landafræði

Velkomin á landafræðigáttina! Gáttinni er í senn ætlað að vera eins konar forsíða að efni um landafræði á Wikipediu og um leið vettvangur samstarfs um landfræðilegt efni í alfræðiritinu. Landafræði • Landafræði Íslands • Lönd • Borgir Afríka (flokkur) Asía (flokkur) Evrópa (flokkur) Norður-Ameríka (flokkur) Suður-Ameríka (flokkur) Eyjaálfa (flokkur)
Valin grein Malaví er landlukt land í suð-austurhluta Afríku sem liggur á milli Mósambík, Sambíu og Tansaníu. Helsta einkenni Malaví er Malaví-vatn sem þekur tæplega 1/5 hluta landsins, en samtals er flatarmál Malaví 120 þús. ferkílómetrar. Malaví er eitt af þéttbýlustu löndum í Afríku og búa þar alls 11 milljónir manna. Fólkið lifir helst á landbúnaði og fiskveiðum í Malaví-vatni. Mikil fátækt ríkir í landinu en ríkari lönd keppast við að hjálpa Malavíbúum með því að kenna þeim arðbærari vinnubrögð í landbúnaði og fiskveiðum, ásamt fullorðinsfræðslu. Mannvistarleifar sem fundist hafa í Malaví eru taldar vera frá að minnsta kosti 8.000 f. Kr. en þær sýna að ættbálkarnir líktust nokkuð því fólki sem býr á Sómalíu-skaga á okkar dögum. Einnig hafa fundist mannvistarleifar og hellaristur frá því um 1.500 f. Kr. og sýna að fólkið var Búskmenn, þó ekki sömu tegundar og er að finna í Ástralíu. Á 15. öld var Maravi-veldið stofnað við suðvesturströnd Malaví-vatns en það var Amaravi (seinna þekkt sem Chewa-fólkið) sem flúði frá því svæði sem nú er Vestur-Kongó. Maravi-veldi stækkaði og náði yfir bæði Mósambík og Sambíu en leið loks undir lok á 18. öld vegna þess að þrælasala og óeirðir innan stjórnarinnar veiktu veldið. Orðið Maravi er talið þýða ljósgeislar, en þjóðin vann mikið með járn og lýstu járnbræðsluofnarnir upp næturhimininn — af því er nafnið dregið. Við ströndina þar sem nú er Sambía verslaði Maravi-fólkið við evrópsk skip, sérstaklega portúgölsk en einnig við araba. Helst seldu Maravar járn, fílabein og þræla, en þeir ræktuðu einnig hirsi (milet-korn) og kartöflur. Lesa meira...	Vissir þú? Vissir þú ...að Brúnei er smáríki á eyjunni Borneó í Suðaustur-Asíu? ...að Rín er þriðja lengsta fljót í Evrópu og ein mikilvægasta samgönguleið álfunnar? ...að í Kenýu eru um 50 mismunandi þjóðir? ...að Vaduz er höfuðborg smáríkisins Liechtenstein? ...að Þelamörk er fylki í Suður-Noregi? ...að Tékkland gekk í Evrópusambandið í maí 2004? ...að Ómanflói er sund sem tengir Arabíuhaf við Persaflóa? ...að á Grímsey er nyrsta mannabyggð Íslands? ...að Viktoríuvatn er annað stærsta stöðuvatn jarðarinnar? ...að 98% af flatarmáli Suðurskautslandsinser þakið jökulís, sem er að meðaltali 1,6 kílómetra þykkur? ...að Þýskaland rekur uppruna sinn til Verdun-samningsins frá 843? ...að Panamaeiðið er eiði sem aðskilur Norður- og Suður-Ameríku? ...að Suður-Íshaf er hafið sem umlykur Suðurskautslandið en áður var talað um að Atlantshaf, Indlandshaf og Kyrrahaf næðu að strönd Suðurskautslandsins? ...að Kampala, höfuðborg Úganda, stendur í 1.189 metra hæð yfir sjávarmáli?
Gæða- og úrvalsgreinar Núverandi gæðagreinar: Borgir: Flórens Philadelphia San Francisco Lönd: Ástralía Finnland Frakkland Grænland Ítalía Portúgal Svæði: Jörðin Norðurslóðir Tengt Íslandi: Strandasýsla Vestmannaeyjar Núverandi úrvalsgreinar: Malaví	Verkefni Hvað þarf að gera? Skrifa greinar sem enn vantar Lengja stubba Lesa yfir greinar sem eru þegar komnar og bæta málfar og stafsetningu (sjá einnig greinar um lönd og borgir) Viðhalda greinum (sjá nýlegar breytingar á efni sem tengt er í á gáttinni) Gera greinar að gæðagreinum eða úrvalsgreinum: Akureyri Bandaríkin Boston Gullfoss Ísland Kanada Kópavogsbær Mekong Osló Reykjavík Rússland Sahara Selfoss Svíþjóð Tókýó Þýskaland
Stubbar Stubbar sem þarf að lengja: Alþýðulýðveldið Kína Arabíuskaginn Asía Atlantshaf Austur-Evrópa Balkanskaginn Dóná Ganges Himalajafjöll Indland Indlandsskagi Indusfljót Íran Jangtse Kongófljót Kyrrahaf Mexíkó Mið-Afríka Mið-Asía Mið-Evrópa Nígerfljót Níl Persaflói Pýreneafjöll Rín Suðaustur-Asía Suðurskautslandið Stubbar sem tengjast Íslandi: Almannagjá Akranes Austurland Breiðafjörður Dynjandi Egilsstaðir Eiríksjökull Eskifjörður Fljótsdalur Garðabær Goðafoss Holtavörðuheiði Húnaflói Hvalfjörður Hvolsvöllur Landafræði Íslands Langjökull Melrakkaslétta Mýrdalsjökull Mývatn Skaftafell Sprengisandur Stykkishólmur Vatnajökull Þingvellir Þjórsárver Fleiri stubbar...	Óskrifaðar greinar Greinar sem vantar: Alaskaflói Beringshaf Bilbao Coventry Delí Denver Grænlandshaf Gulahaf Hudsonflói Kóreuskagi Lille Lúxemborg Mannheim Memphis Milwaukee Minneapolis Nashville Niagrafossar Nottingham Nürnberg Pittsburgh São Paulo Seoul Tíbet Varna Yokohama Greinar sem vantar um Ísland: Bárðarbunga Eldborg Fnjóská Hengill Hellisheiði Héðinsfjörður Hjalteyri Hverfjall Hvítárvatn Hörgárdalur Jökulsárlón Kjósasýsla Kleifarvatn Krafla Laki Lögurinn Markarfljót Miðnesheiði Norðfjörður Ólafsfjarðarmúli Skjaldbreiður Súgandafjörður Þórisvatn Önundarfjörður Öxará Öxnadalsheiði Fleiri eftirsóttar greinar...
Listar Listar: Listi yfir fullvalda ríki Listi yfir lönd eftir stærð Listi yfir lönd eftir mannfjölda Listi yfir lönd eftir vísitölu um þróun lífsgæða Listi yfir fjölmennustu stórborgarsvæði heims Listi yfir stærstu borgir heims Listi yfir stærstu borgir Bandaríkjanna Listi yfir stærstu borgir Evrópusambandsins Íslensk sveitarfélög eftir mannfjölda Íslensk sveitarfélög eftir flatarmáli Eldfjöll Íslands Firðir Íslands Fleiri listar...	Tenglar Tenglar: Listi Íslenskrar málstöðvar yfir Landaheiti og höfuðstaðaheiti Landafræði á Vísindavefnum GeoKnow.net The United Nations The World Bank: Countries & Regions The World Factbook