Wikipedia

Kórónaveirufaraldur 2019-2020

Hnöttur-klukka Þessi grein fjallar um atburði sem eiga sér stað núna.
Innihald greinarinnar gæti af þessum sökum breyst þegar fram líða stundir.

Kórónaveirufaraldurinn 2019-2020 er heimsfaraldur af völdum kórónaveiru sjúkdómsins COVID-19 en hann er af völdum veirunar SARS-CoV-2.

Kórónaveirufaraldur 2019-2020[1]
Land eða landsvæði [a] Staðfest smit Dauðsföll Bati[b]
Bandaríkin 1.800.000 103.000 380.000
Brasilía 440.000 27.000 200.000
Rússland 390.000 4.400 160.000
Bretland 270.000 38.000 ?
Ítalía 230.000 33.000 220.000
Spánn 240.000 27.000 140.000
Þýskaland 180.000 8.500 165.000
Frakkland 150.000 29.000 31.000
Tyrkland 160.000 4.500 125.000
Indland 165.000 4.700 70.000
Kína 83.000 4.600 78.000
Íran[c] 140.000 7.600 112.000
Perú 140.000 4.100 60.000
Kanada 89.000 6.900 50.000
Síle 87.000 900 36.000
Belgía 58.000 9.400 1.700
Mexíkó 81.000 9.000
Sádi-Arabía 80.000 440 –
Pakistan 64.000 1.300 –
Katar 50.000 33 –
Japan 16.000 800 400
Sviss 31.000 1.600 15
Austurríki 16.000 630 9
Holland 46.000 5.900 0
Bangladess 43.000 580
Ekvador 38.000 3.300 –
Hvíta-Rússland 40.000 220 –
Svíþjóð 36.000 4.300 1
Sameinuðu arabísku furstadæmin 33.000 260 12
Portúgal 32.000 1.300 7
Suður-Afríka 27.000 577
Kólumbía 25.000 850 55
Úkraína 23.000 670 23
Írland 25.000 1.600 –
Pólland 22.000 1.000 35
Rúmenía 19.000 1.200 –
Indónesía 25.000 1.500 –
Egyptaland 21.000 800 12
Singapúr 33.000 22 93
Kúveit 24.000 185 1
Suður-Kórea 11.000 269 5.400
Ástralía 7.000 100 27
Malasía 8.000 115 87
Noregur 8.400 235 –
Danmörk 11.500 555 0
Ísland 1.805 10 1.792
Argentína 15.000 500 4
Diamond Princess skipið [d] 712 12 245
Líbanon 500 12 1
Ísrael 17.000 280 4
Finnland 6.700 313 1
Serbía 11.500 240 54
Dóminíska lýðveldið 16.000 500 16
Panama 1.700 41 13
Hong Kong 700 4 77
Barein 700 4 4
Taíland 2.000 20 33
Taívan 400 5 15
Írak 800 54 0
Króatía 1.000 8 –
Grikkland 2.900 170 –
Alsír 9.000 630 –
Tékkland 9.000 300 –
Filippseyjar 15.000 1.000 1
Aserbaídsjan 5.000 50 –
Afganistan 15.000 500 –
Færeyjar 170 0 –
Andorra 440 16 –
Eistland 1800 66 –
Lúxemborg 4.000 110 –
Nýja-Sjáland 1.000 22 –
Alls 6.000.000 363.000 2.600.000
Miðað við 29. maí 2020·
Notes
  1. ↑ Miðað við landið þar sem smitið greindist, ekki ríkisfang hins smitaða eða landið þar sem smit átti sér stað.
  2. ↑ Athuga að "–" þýðir að gögn vantar.
  3. ↑ Ósamræmi er í upplýsingum um fjölda smitaðra og dauðsföll í Íran. Samkvæmt BBC Persian voru dauðsföll í Íran orðin 210 28. Febrúar.[2] Ríkisstjórn Írans hafnar þessu.[3]
  4. ↑ Hér er átt við smit um borð í skipinu Diamond Princess sem var í sóttkví innan japönsku landhelginnar.

Smitleið sjúkdómsins milli einstaklinga mun vera snerti- og dropasmit. Það þýðir að veiran dreifast þegar veikur einstaklingur hóstar, hnerrar eða snýtir sér í návígi við aðra í sama rými og heilbrigður einstaklingur andar að sér agnarsmáu dropunum. Veiran getur einnig lifað í stuttan tíma á öðrum snertiflötum þar sem droparnir lenda. Það að snerta veika einstaklinga eða sameiginlega snertifleti felur þannig í sér ákveðna áhættu.

Útsettir fyrir smiti eru því allir þeir sem hafa verið innan við 1–2 metra frá veikri manneskju meðan viðkomandi var með hósta eða hnerra, eða hafa snert viðkomandi, sofið í sama rúmi, dvalið í sama húsnæði eða verið í sama farartæki.[4]

Þann 29. maí 2020 hafa um 6.000.000 tilvik verið staðfest í yfir 200 löndum og landsvæðum. Dauðsföll sem rekja má til sjúkdómsins eru um 360.000 í það minnsta. Yfir 2.600.000 hafa náð sér af veikindum vegna veirunnar.

Veiran var fyrst greind í desember 2019 í borginni Wuhan í Kína.

ÍslandBreyta

Fyrsta tilvik COVID-19 á Íslandi var greint 28. febrúar 2020. Það var maður á fimmtugsaldri sem hafði verið í bænum Andalo á Norður-Ítalíu. Í kjölfarið var vinnustaður mannsins settur í sóttkví sem og þeir sem búa á sama heimili og maðurinn.[5]

Alls hafa 1.805 tilvik greinst á Íslandi (29. maí 2020).[6][7][8][9] Einnig voru um 1000 í sóttkví (20.000 hafa lokið sóttkví). Um 60.000 sýni höfðu verið tekin sem er eitt það mesta miðað við höfðatölu. Tíu hafa látist.

Fyrstu smitin (til 6. mars 2020) voru öll rakin til Norður-Ítalíu og til Austurríkis.[10]

Ríkislögreglustjóri lýsti yfir neyðarstigi almannavarna í samráði við sóttvarnalækni vegna kórónaveiru eftir að fyrstu smit innanlands voru staðfest 6. mars 2020.[11] Strax í kjölfarið var tekin ákvörðun um að banna heimsóknir gesta til allra starfsstöðva Landspítalans frá og með kl. 17, 6. mars 2020, þ.m.t. Landspítalans í Fossvogi, á Hringbraut, Vífilsstaða, Grensáss, Landakots og Klepps. Undantekningar verða aðeins gerðar í sérstökum tilvikum.[12] Samdægurs var tekin ákvörðun um að loka starfs­stöðum og starf­sein­ing­um Reykja­víkurborgar sem viðkvæm­ir hópar sækja, m.a. dagdvalir fyrir eldra fólk, vinnu- og virknimiðuð stoðþjónusta fyrir fatlað fólk og skammtímadvalir fyrir fötluð börn, ungmenni og fullorðna einstaklinga.[13]

Fyrir ferðamenn sem kunna að vera smitaðir með COVID-19 og aðra sem þurfa á því að halda verður Fosshótel Lind við Rauðarárstíg breytt í sóttkví.[14]

Sýkla- og veirufræðideild Landspítalans ásamt Íslenskri erfðagreiningu tóku að sér að skima Íslendinga fyrir veirunni um miðjan mars undir stjórn sóttvarnarlæknis. [15]

Frá 19. mars 2020 var Íslendingum og öðrum með búsetu á Íslandi sem koma til landsins skylt að fara í tveggja vikna sóttkví án tillits til hvaðan þeir eru að koma. Þetta gilti einnig um Íslendinga sem voru búsettir erlendis.[16]

Frá 15. mars var sett samkomubann til 13. apríl og viðburðum þar sem fleiri en 100 manns kæmu saman var aflýst. Það bann var endurskoðað 23. mars og frá og með þeim degi máttu ekki fleiri en 20 koma saman. Það var framlengt fram í byrjun maí. Frá 4. maí máttu allt að 50 manns koma saman og ýmis starfsemi var leyfð með smitgát. En smitum fækkaði allverulega frá lokum apríl. Í maí hafa einungis greinst 5 smit.

Frá 18. maí opnuðu sundstaðir og frá 25. maí opnuðu líkamsræktarstöðvar og allt að 100 manns máttu koma saman. Íslandsmót í knattspyrnu byrjar um miðjan júní og verður áhorfendum skipt upp í hólf. 2 metra reglan var endurskoðuð og gilti hún um þá sem kysu að hafa þá fjarlægð ættu kost á því. Alþjóðlegt flug verður leyft frá 15. júní og fyrirhugað að skima þá sem koma fyrir mótefnum.

DanmörkBreyta

 
Handspritt og grímur seldust fljótlega upp í apótekum í Danmörku

COVID-19 barst til Danmerkur í lok febrúar 2020 og fyrsta smitið var staðfest þann 27. febrúar í Hróarskeldu. Mörg smit voru rakin til skíðasvæða í Tirol, sérstaklega til Ischgl, og var viðurkennt af Statens Serum Institut að það hefði ekki tekist að koma nógu snemma auga á uppruna þessara smita.[17]

Vegna hraða útbreiðslunnar í Danmörku var gripið til aðgerða. Mette Frederiksen, forsætisráðherra Danmerkur, tilkynnti á blaðamannafundi 11. mars að sett yrði samkomubann á viðburði þar sem fleiri en eitt hundrað koma saman. Skólahaldi var aflýst í 2 vikur frá og með 13. mars og biðlað var til almennings um að vera heima en að forðast að hamstra matvæli og lyf.[18]

Þann 13. mars tilkynnti utanríkisráðuneytið að Danir í útlöndum ættu að koma heim sem fyrst og að íbúar Danmerkur ættu ekki að ferðast til útlanda nema í neyðartilvikum.[19] Um kvöldið 13. mars tilkynnti forsætisráðherra Danmerkur að landamæri Danmerkur munu lokast 14. mars frá klukkan 12 að dönskum tíma.[20]

Danir afléttu hömlum í byrjun maí og var skólahald leyft.

SmitvarnirBreyta

Almennt hreinlæti skiptir máli í að hindra dreifingu veirunnar. Vandaður handþvottur með sápu og vatni í a.m.k. 20 sekúndur er mikilvægur þáttur í að forðast smit og einnig að hreinsa með handspritti eftir að koma við sameiginlega snertifleti (t.d. hurðahúna og takka) eða að taka við hlutum úr annarra höndum.[4] Almennt er ekki mælt með að heilbrigt fólk noti grímur nema í návígi við veika.

Miðað út frá SARS veiru er líftími veirunnar á pappír og sambærilegum flötum sennilega mjög stuttur.[21] Landlæknirinn á Íslandi telur útilokað að vörusendingar frá áhættusvæðum gætu mögulega smitað frá sér.[4]

Framlínustarfsmenn í faraldrinum eru meðal annars skilgreindir sem þeir sem veita þjónustu og vinna í nálægð sinna viðskiptavina.[21] Við þrif eftir aðra ætti að nota einnota hanska og jafnframt að þvo hendurnar með sápu og vatni áður en hanskar eru settir upp og eftir að taka hanskana af sér og henda þeim.

Ekki er til bóluefni gegn veirunni en þróun og tilraunir eru hafnar á því.

TenglarBreyta

TilvísanirBreyta

  1. ↑ Taflan kemur frá Wikipedíu síðunni á ensku um faraldurinn. Námundaðar tölur.
  2. ↑ „Coronavirus: Iran's deaths at least 210, hospital sources say“. BBC News. 28. febrúar 2020. Sótt 1. mars 2020.
  3. ↑ Dehghanpisheh, Babak og Nebehay, Stephanie 28. febrúar 2020, in Macfie, Nick.„Iran rejects BBC Persian report of at least 210 coronavirus deaths". . (Dubai: Reuters). Skoðað 1. mars 2020.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 „Spurningar og svör varðandi kórónaveiruna (COVID-19)“. Landlæknir. 27. janúar 2020. Sótt 3. mars 2020.
  5. ↑ Freyr Gígja Gunnarsson; Hólfríður Dagný Friðjónsdóttir (28. febrúar 2020). „Vinnustaður mannsins kominn í sóttkví“. RÚV. Sótt 3. mars 2020.
  6. ↑ Magnús Geir Eyjólfsson (6. mars 2020). „Lýsa yfir neyðarstigi eftir fyrsta innanlandssmitið“. RÚV. Sótt 20. apríl 2020.
  7. ↑ „Inn­an­lands­smit­um kór­ónu­veiru fjölg­ar“. mbl.is. 6. mars 2020. Sótt 20. apríl 2020.
  8. ↑ Sólveig Klara Ragnarsdóttir (7. mars 2020). „5 ný smit greind í dag - þar af 3 innanlands“. RÚV. Sótt 20. apríl 2020.
  9. ↑ Sólveig Klara Ragnarsdóttir (8. mars 2020). „Þrír farþegar úr Veróna fluginu smitaðir af COVID-19“. RÚV. Sótt 20. apríl 2020.
  10. ↑ „Fréttatilkynning vegna COVID-19 kl. 16:30“. Embætti landlæknis. 3. mars 2020. Sótt 20. apríl 2020.
  11. ↑ „Neyðarstig almannavarna vegna COVID-19“. 6. mars 2020. Sótt 20. apríl 2020.
  12. ↑ Sólveig Klara Ragnarsdóttir (6. mars 2020). „Banna allar heimsóknir á Landspítala“. RÚV. Sótt 20. apríl 2020.
  13. ↑ https://reykjavik.is/frettir/lokanir-til-ad-vernda-vidkvaema-hopa/.
  14. ↑ Stefán Ó. Jónsson; Andri Eysteinsson (29. febrúar 2020). „Hóteli á Rauðarárstíg breytt í sóttkví“. Vísir. Sótt 3. mars 2020.
  15. ↑ Giskar á að veiran sé orðin töluvert útbreidd á Íslandi Rúv, skoðað 10. mars, 2020
  16. ↑ „Tilkynningar“. www.covid.is . Sótt 20. mars 2020.
  17. ↑ „139 skiturister slæbte coronavirusset med hjem til Danmark: Island testede bredere end andre og fik øjene op for Tyrol“.
  18. ↑ Birta Björnsdóttir (11. mars 2020). „Danmörk skellir í lás vegna Covid-19“. RÚV. Sótt 13. mars 2020.
  19. ↑ „Klar besked til 100.000 danskere i udlandet: Kom hjem nu!“.
  20. ↑ „Statsministeren: Danmarks grænser lukker fra klokken 12 i morgen“.
  21. ↑ 21,0 21,1 „Sýkingar af völdum nýrrar kórónaveiru 2019 (COVID-19): Leiðbeiningar til framlínustarfsmanna í atvinnulífinu“ (PDF). Landlæknir. 18. febrúar 2020. Sótt 3. mars 2020.
Sótt frá „https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Kórónaveirufaraldur_2019-2020&oldid=1675150“