Kórónaveira
Kórónaveirur (eða kórónuveirur) eru hópur af skyldum veirum sem valda sjúkdómum í spendýrum og fuglum. Í mannfólki valda kórónaveirur venjulega vægum öndunarfærasýkingum, svo sem kvefi. Það eru líka til týpur af kórónaveirum sem valda alvarlegum öndunarfærasýkingum, svo sem HABL, MERS og COVID-19, en það eru þekktustu tegundirnar.
| Kórónaveira | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 .png) Render of 2019 nCoV virion
| ||||||||||||
| Vísindaleg flokkun | ||||||||||||
| ||||||||||||
| Ættkvíslir | ||||||||||||
| Samheiti | ||||||||||||
|
Kórónaveirur valda mismunandi einkennum í mismunandi dýrategundum. Til dæmis valda kórónaveirur einkennum í efri-öndunarvegi í kjúklingum, og niðurgangi í nautgripum og svínum.
Eftir HABL (2002) faraldurinn var fundin aðferð til að greina sjúkdóminn og þegar MERS (2012) kom upp var haldið áfram að vinna í erfðagreiningu og þróun bóluefna gegn þeim.[1][2]
Kórónaveirur tilheyra ættinni Coronaviridae, sem aftur er undir Nidovirales.
SARS-CoV-2 breyta
- Aðalgreinar: SARS-CoV-2 og Kórónaveirufaraldur 2019-2021
Nýtt afbrigði af kórónaveiru uppgötvaðist í Wúhan í desember 2019. Nýja afbrigðið nefnist SARS-CoV-2. Fyrir fólk með veiklað ónæmiskerfi getur veiran komið sér fyrir í neðri hluta öndunarvegar og valdið lungnabólgu eða berkjubólgu.[3][4]
Flokkun breyta
Kórónavírustegundir:
- Ættkvísl Alphacoronavirus
- Undirættkvísl Colacovirus
- Tegund Bat coronavirus CDPHE15
- Undirættkvísl Decacovirus
- Tegund Rhinolophus ferrumequinum alphacoronavirus HuB-2013
- Undirættkvísl Duvinacovirus
- Tegund Human coronavirus 229E HCoV-229E
- Undirættkvísl Luchacovirus
- Tegund Lucheng Rn rat coronavirus
- Undirættkvísl Minacovirus
- Tegund Ferret coronavirus
- Tegund Mink coronavirus 1
- Undirættkvísl Minunacovirus
- Tegund Miniopterus bat coronavirus 1
- Tegund Miniopterus bat coronavirus HKU8
- Undirættkvísl Myotacovirus
- Tegund Myotis ricketti alphacoronavirus Sax-2011
- Tegund Nyctalus velutinus alphacoronavirus SC-2013
- Undirættkvísl Pedacovirus
- Tegund Porcine epidemic diarrhea virus, PEDV
- Tegund Scotophilus bat coronavirus 512
- Undirættkvísl Rhinacovirus
- Tegund Rhinolophus bat coronavirus HKU2
- Undirtegund Swine Acute Diarrhoea Syndrome Coronavirus (SADS-CoV), Erreger von SADS[5]
- Tegund Rhinolophus bat coronavirus HKU2
- Undirættkvísl Setracovirus
- Tegund Human coronavirus NL63
- Tegund NL63-related bat coronavirus strain BtKYNL63-9b
- Undirættkvísl Tegacovirus
- Tegund Alphacoronavirus 1 (*)
- Undirtegund Canine coronavirus, CCoV
- Undirtegund Feline coronavirus, FCoV
- Undirtegund Transmissible-Gastroenteritis-Virus (TGEV)
- Tegund Alphacoronavirus 1 (*)
- Undirættkvísl Colacovirus
- Ættkvísl Betacoronavirus
- Undirættkvísl Embecovirus
- Tegund Betacoronavirus 1
- Undirtegund Bovines Coronavirus (BCoV)
- Undirtegund Equines Coronavirus (ECoV-NC99)
- Undirtegund Humanes Coronavirus OC43 (HCoV-OC43)
- Undirtegund Porzines hämagglutinierendes Enzephalomyelitis-Virus (HEV)
- Undirtegund Puffinosis-Coronavirus (PCoV) Í skrofu (Puffinus puffinus)
- Undirtegund Humanes Enterisches Coronavirus (HECoV)[6]
- Tegund China Rattus coronavirus HKU24
- Tegund Human coronavirus HKU1
- Tegund Murine coronavirus (*)
- Undirtegund Murine Hepatitis-Virus (einnig nefndur: Mouse hepatitis virus, MHV)
- Undirtegund Rat-Coronavirus (RtCoV)
- Tegund Betacoronavirus 1
- Undirættkvísl Hibecovirus
- Tegund Bat Hp-betacoronavirus Zhejiang2013
- Undirættkvísl Merbecovirus
- Tegund Hedgehog coronavirus 1
- Tegund MERS-Coronavirus (einnig nefndur: Middle East respiratory syndrome-related coronavirus, MERS-CoV)
- Tegund Pipistrellus bat coronavirus HKU5
- Tegund Tylonycteris bat coronavirus HKU4
- Undirættkvísl Nobecovirus
- Tegund Rousettus bat coronavirus GCCDC1
- Tegund Rousettus Bat coronavirus HKU9
- Undirættkvísl Sarbecovirus
- Tegund SARS-Coronavirus (einnig nefndur: Severe acute respiratory syndrome-related coronavirus, SARS-CoV)
- óflokkaður Betacoronavirus:
- Tegund 2019-novel Coronavirus (einnig nefndur: SARS-CoV-2)
- Undirættkvísl Embecovirus
- Ættkvísl Gammacoronavirus
- Undirættkvísl Cegacovirus
- Tegund Beluga whale coronavirus SW1
- Undirættkvísl Igacovirus
- Tegund Avian coronavirus
- Undirtegund Truthahn-Coronavirus (TCoV)
- Undirtegund Fasanen-Coronavirus (PhCoV)
- Undirtegund Infectious bronchitis virus (IBV)
- Tegund Avian coronavirus
- Undirættkvísl Cegacovirus
- Ættkvísl Deltacoronavirus
- Undirættkvísl Andecovirus
- Tegund Wigeon coronavirus HKU20
- Undirættkvísl Buldecovirus
- Tegund Bulbul coronavirus HKU11 (BuCoV HKU11)
- Tegund Coronavirus HKU15
- Tegund Munia coronavirus HKU13, MunCoV HKU13
- Tegund White-eye coronavirus HKU16
- Tegund Thrush coronavirus HKU12, ThCoV HKU12[7]
- Undirættkvísl Herdecovirus
- Tegund Night heron coronavirus HKU19
- Undirættkvísl Moordecovirus
- Tegund Common moorhen coronavirus HKU21
- Undirættkvísl Andecovirus
Tenglar breyta
Tilvísanir breyta
- ↑ „Coming, ready or not“. The Economist. 20. apríl 2013. ISSN 0013-0613. Sótt 1. febrúar 2022.
- ↑ Li, Yen-Der; Chi, Wei-Yu; Su, Jun-Han; Ferrall, Louise; Hung, Chien-Fu; Wu, T.-C. (20. desember 2020). „Coronavirus vaccine development: from SARS and MERS to COVID-19“. Journal of Biomedical Science. 27: 104. doi:10.1186/s12929-020-00695-2. ISSN 1021-7770. PMC 7749790. PMID 33341119.
- ↑ Et farligt virus spreder sig: Hvorfor opstår de 'altid' i Kina? DR Viden 2020
- ↑ Tre smittet med coronavirus i Frankrig: 'Vi ser en ekstra gang på vores beredskab i Danmark' DR Nyheder 2020
- ↑ Zhou et al: Fatal swine acute diarrhoea syndrome caused by an HKU2-related coronavirus of bat origin, in: Nature research, life sciences reporting summary, Letter Juni 2017, doi:10.1038/s41586-018-0010-9
- ↑ ICTV: Revision of the family Coronaviridae, Taxonomic proposal to the ICTV Executive Committee 2008.085-126V
- ↑ Sander van Boheemen: Virus Discovery and Characterization using Next-Generation Sequencing, Proefschrift Erasmus Universiteit Rotterdam, 2014, ISBN 978-90-8891-932-9, Fig. 3
- Fréttir frá Embætti landlæknis Geymt 1 október 2020 í Wayback Machine
- Kórónaveiran 2019-nCoV[óvirkur tengill]
- Systema naturae 2000 (classification) – Taxon: Genus Coronavirus
Wikimedia Commons er með margmiðlunarefni sem tengist Kórónaveira.
