Moldóva
- Ekki rugla saman við sögulega héraðið Moldavíu.
Moldóva er landlukt land í Austur-Evrópu með landamæri að Rúmeníu til vesturs og Úkraínu til norðurs, austurs og suðurs. Í landinu búa um 3,5 milljónir manna og stærð þess nemur um þriðjungi Íslands. Höfuðborgin heitir Kisínev (ritað Chișinău á rúmensku). Tveir þriðju landsmanna tala rúmensku sem er opinbert tungumál landsins.
| Republica Moldova | |
|
|
| Fáni | Skjaldarmerki |
| Þjóðsöngur: Limba Noastră | |
| |
| Höfuðborg | Kisínev |
| Opinbert tungumál | rúmenska, rússneska, úkraínska, gagauzíska |
| Stjórnarfar | Lýðveldi
|
| Forseti | Maia Sandu |
| Forsætisráðherra | Aureliu Ciocoi (starfandi) |
| Sjálfstæði | |
| - Frá Sovétríkjunum | 27. ágúst 1991 |
| Flatarmál - Samtals - Vatn (%) |
138. sæti 33.843 km² 1,4 |
| Mannfjöldi - Samtals (2013) - Þéttleiki byggðar |
132. sæti 3.153.731 98/km² |
| VLF (KMJ) | áætl. 2012 |
| - Samtals | 14,884 millj. dala (140. sæti) |
| - Á mann | 4.186 dalir (137. sæti) |
| Gjaldmiðill | Leu (MDL) |
| Tímabelti | UTC +2/+3 |
| Þjóðarlén | .md |
| Landsnúmer | +373 |
Landið var frá fornu fari austurhluti furstadæmisins Moldavíu en árið 1812 lét Tyrkjaveldi Rússneska keisaradæminu þennan hluta í té. Landið var þá þekkt sem Bessarabía. Vesturhlutinn varð hluti af Furstadæminu Rúmeníu þegar það varð til árið 1859. Eftir fyrri heimsstyrjöld lagði Rúmenía landið undir sig en Sovétríkin viðurkenndu ekki þau yfirráð. Í síðari heimsstyrjöld lögðu Sovétríkin Bessarabíu aftur undir sig. Moldóva lýsti síðan yfir sjálfstæði eftir hina misheppnuðu valdaránstilraun 1991.
Austan við ána Dnjestr sem rennur í gegnum landið er héraðið Transnistría þar sem meirihluti íbúa er rússneskumælandi. Transnistría lýsti yfir stofnun sjálfstæðs sovétlýðveldis árið 1990. Moldóva reyndi að leggja héraðið undir sig í stríðinu um Transnistríu en mistókst þar sem héraðið fékk herstyrk frá Rússlandi og Úkraínu. Héraðið er því de facto sjálfstætt þótt alþjóðasamfélagið líti enn á það sem hluta Moldóvu.
Moldóva er dæmigert landbúnaðarland. Þar eru meðal annars stór ræktarlönd með vínþrúgum til vínframleiðslu og rósum fyrir ilmefnaiðnaðinn.
HeitiBreyta
Landið dregur nafn sitt af fljótinu Moldóvu en árdalur þess var valdamiðstöð þegar furstadæmið Moldóva var stofnað árið 1359. Ekki er ljóst af hverju fljótið dregur nafn sitt. Sagnaritararnir Grigore Ureche og Dimitrie Cantemir segja frá því að fyrsti furstinn, Dragoș, hafi verið á úruxaveiðum og að hundur hans, Molda, hafi drukknað í fljótinu, uppgefinn eftir eltingarleikinn. Furstinn hafi nefnt fljótið eftir hundinum og furstadæmið síðan dregið nafn sitt af ánni. Sögulega héraðið Moldavía sem furstadæmið náði yfir nær frá Austur-Karpatafjöllum að Dnjestr-fljóti, og land þess er nú að hluta innan núverandi Rúmeníu, að hluta öll Moldavía og að hluta innan landamæra Úkraínu.
Um stutt skeið á 10. áratug 20. aldar var nafnið skrifað bæði Moldóva og Moldavía. Eftir upplausn Sovétríkjanna hefur einungis rúmenska útgáfan, Moldóva, verið notuð. Formlegt heiti landsins er Lýðveldið Moldóva.
StjórnsýsluskiptingBreyta
Moldóva skiptist í 32 stjórnsýsluumdæmi, þrjú bæjarfélög og tvö sjálfstjórnarhéruð (Gagauzía og Transnistría). Staða Transnistríu er umdeild og Moldóva hefur ekki stjórn hennar með höndum.
Í Moldóvu eru 66 borgir og 916 sveitarfélög.
 |
þrjú bæjarfélög: eitt sjálfstjórnarsvæði: og eitt umdeilt svæði: |
ÍþróttirBreyta
Þjóðaríþrótt Moldóva er Trântă, sem er fangbragðaíþrótt. Knattspyrna er hins vegar langvinsælasta íþróttin meðal almennings. Sigursælasta liðið í moldóvsku deildarkeppninni er FC Sheriff Tiraspol frá Transnistríu. Landslið Moldóvu hefur átt erfitt uppdráttar og oftar en ekki hafnað í neðsta sæti í sínum riðli í forkeppni EM og HM.
Íþróttamenn frá Moldóvu kepptu undir merkjum Sovétríkjanna á Ólympíuleikum en frá leikunum í Atlanta 1996 hefur Moldóva keppt undir eigin fána. Landið vann til sinna fyrstu verðlauna strax á leikunum í Atlanta, silfurverðlaun í eikjuróðri og bronsverðlaun í grísk-rómverskri glímu. Í Sidney 2000 hlutu Moldóvar aftur silfurverðlaun og bronsverðlaun, að þessu sinni fyrir skotfimi og hnefaleika. Fimmtu og síðustu verðlaun Moldóva komu svo í Bejing 2008, brons í hnefaleikum.
