Heimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu karla 1974
Heimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu karla 1974 eða HM 1974 var haldið í Vestur-Þýskalandi dagana 13. júní til 7. júlí. Þetta var tíunda heimsmeistarakeppnin. Heimamenn urðu heimsmeistarar eftir sigur á Hollendingum í úrslitaleik. Keppt var um nýjan verðlaunagrip en Brasilíumenn höfðu unnið þann fyrri til eignar á HM 1970.
Val á gestgjöfum
breytaÁ FIFA-þinginu árið 1966 var tekin ákvörðun um staðsetningu keppnanna árin 1974, HM 1978 og HM 1982. Fyrir lá að fyrsta og síðasta keppnin yrðu í Evrópu en miðkeppnin í Norður- eða Suður-Ameríku. Auk Vestur-Þjóðverja höfðu Spánverjar, Ítalir og Hollendingar lýst áhuga á að halda mótið 1974. Tvær síðarnefndu þjóðirnar drógu sig til baka og í kjölfarið ákváðu Spánverjar að gera slíkt hið sama gegn loforði um stuðning við að fá mótið 1982. Vestur-Þýskaland varð því sjálfkjörið í hlutverk gestgjafa.
Undankeppni
breyta99 lið kepptu um 14 laus sæti í úrslitakeppninni, auk gestgjafa og ríkjandi meistara. Norður-Ameríkukeppnin 1973, sem fram fór á Haítí, var látin gilda sem forkeppni HM og komu heimamenn þar mjög á óvart með því að fara með sigur af hólmi. Mexíkó sat eftir þrátt fyrir að hafa keppt í sex undanförnum úrslitakeppnum. Saír varð fulltrúi Afríku í fyrsta og eina skiptið. Ástralir komust sömuleiðis í fyrsta sinn í úrslitakeppni eftir lokaeinvígi gegn Suður-Kóreu sem endaði með oddaleik í Hong Kong.
Úrúgvæ og Argentína unnu sína riðla í Suður-Ameríkukeppninni og komust áfram ásamt Síle sem fór líklega auðveldustu leið allra liða í úrslitin. Eftir þriggja leikja einvígi við Perú komust Sílemenn í umspil við Sovétríkin, fulltrúa Evrópu. Leikurinn átti að fara fram rétt í kjölfar valdaránsins 1973, Sovétmenn neituðu að mæta til leiks og voru dæmdir úr keppni.
Svíar þurftu oddaleik til sigurs gegn Austurríkismönnum þar sem markamunur liðanna í riðlakeppninni var sá sami, Ungverjar hlutu jafnmörg stig en sátu eftir. Stórsigrar Hollendinga á Norðmönnum (9:1) og Íslendingum (8:0) dugðu þeim til að slá út Belga á markatölu. Englendingar náðu bara jafntefli gegn Pólverjum á heimavelli í lokaleiknum og sátu eftir. Spánverjar og Frakkar féllu sömuleiðis úr leik gegn Júgóslövum og Sovétmönnum.
Lukkudýr
breytaTip & Tap voru einkennistákn keppninnar. Það voru tveir teiknimyndadrengir í treyju sem svipaði til búnings þýska landsliðsins með skammstöfunina WM74 áletraða.
Þátttökulið
breytaSextán þjóðir mættu til leiks frá fimm heimsálfum.
Leikvellir
breyta| Vestur-Berlín | München, Bæjaralandi | Stuttgart, Baden-Württemberg |
|---|---|---|
| Ólympíuleikvangurinn | Ólympíuleikvangurinn | Neckarstadion |
| Sætafjöldi: 86,000 | Sætafjöldi: 77,573 | Sætafjöldi: 72,200 |
|
|
|
| Gelsenkirchen, Norðurrín-Vestfalíu | Düsseldorf, Norðurrín-Vestfalíu | Frankfurt, Hessen |
| Parkstadion | Rheinstadion | Waldstadion |
| Sætafjöldi: 72,000 | Sætafjöldi: 70,100 | Sætafjöldi: 62,200 |
|
|
|
| Hamburg | Hanover, Neðra Saxlandi | Dortmund, Norðurrín-Vestfalíu |
| Volksparkstadion | Niedersachsenstadion | Westfalenstadion |
| Sætafjöldi: 61,300 | Sætafjöldi: 60,400 | Sætafjöldi: 53,600 |
|
|
|
Keppnin
breytaRiðlakeppnin
breytaKeppt var í fjórum riðlum, hverjum með fjórum keppnisliðum. Tvö efstu liðin fóru í milliriðla.
Riðill 1
breytaÞað voru blendin viðbrögð þegar Vestur- og Austur-Þýskaland drógust saman í riðil. Þetta reyndist eini landsleikur liðanna tveggja í sögunni. Sárafáir Austur-Þjóverjar, flestir framámenn í Kommúnistaflokknum, fengu að fylgja liði sínu vestur yfir landamærin og sáu gríðarlega óvæntan sigur sinna manna á gestgjöfunum, 1:0. Austur-Þjóðverjar náðu því toppsætinu en Vestur-Þýskaland mátti sætta sig við annað sætið á undan Sílebúum og Áströlum. Vestur-Þjóðverjum þótti sárt að tapa fyrir nágrönnum sínum en gátu þó huggað sig við að annað sætið gaf þeim umtalsvert auðveldari milliriðil en ella hefði verið.
Carlos Caszely leikmaður Síle fékk þann vafasama heiður í leiknum gegn Vestur-Þjóðverjum að fá fyrstur allra að líta rauða spjaldið í sögu HM. Rauð spjöld fyrir brottvikningar voru kynnt til sögunnar fyrir HM í Mexókó fjórum árum fyrr, en voru aldrei notuð.
| Sæti | Lið | L | U | J | T | Sk | Fe | M.munur | Stig | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 |  |
Austur-Þýskaland | 3 | 2 | 1 | 0 | 4 | 1 | +3 | 5 |
| 2 |  |
Vestur-Þýskaland | 3 | 2 | 0 | 1 | 4 | 1 | +3 | 4 |
| 3 |  |
Síle | 3 | 0 | 2 | 1 | 1 | 2 | -1 | 2 |
| 4 |  |
Ástralía | 3 | 0 | 1 | 2 | 0 | 5 | -5 | 1 |
| 14. júní 1974 | |||
| Vestur-Þýskaland
|
1-0 | Síle
|
Ólympíuleikvangurinn, Berlín Áhorfendur: 81.100 Dómari: Doğan Babacan, Tyrklandi |
| Breitner 18 |
| 14. júní 1974 | |||
| Austur-Þýskaland
|
2-0 | Ástralía
|
Volksparkstadion, Hamburg Áhorfendur: 17.000 Dómari: Youssou N'Diaye, Senegal |
| Curran 58 (sjálfsm.), Streich 72 |
| 18. júní 1974 | |||
| Vestur-Þýskaland
|
3-0 | Ástralía
|
Volksparkstadion, Hamborg Áhorfendur: 53.000 Dómari: Mahmoud Mustafa Kamel, Egyptalandi |
| Overath 12, Cullmann 34, Müller 53 |
| 18. júní 1974 | |||
| Síle
|
1-1 | Austur-Þýskaland
|
Ólympíuleikvangurinn, Berlín Áhorfendur: 28.300 Dómari: Aurelio Angonese, Ítalíu |
| Ahumada 69 | Hoffmann 55 |
| 22. júní 1974 | |||
| Ástralía
|
0-0 | Síle
|
Ólympíuleikvangurinn, Berlín Áhorfendur: 17.400 Dómari: Jafar Namdar, Íran |
| 22. júní 1974 | |||
| Vestur-Þýskaland
|
0-1 | Austur-Þýskaland
|
Volksparkstadion, Hamborg Áhorfendur: 60.200 Dómari: Ramón Barreto Ruíz, Úrúgvæ |
| Sparwasser 77 |
Riðill 2
breytaSkotar sátu eftir með sárt ennið í riðli 2 og féllu úr leik þrátt fyrir að vera eina liðið í keppninni sem tapaði ekki leik. Landslið Saír reyndist algjör eftirbátur annarra liða og 9:0 tapið gegn Júgóslavíu varð eitt það stærsta í sögu keppninnar. Brasilíumenn gerðu tvö markalaus jafntefli og þóttu leika leiðinlegan og varnarsinnaðan bolta í hrópandi mótsögn við sigurlið þeirra fjórum árum fyrr.
| Sæti | Lið | L | U | J | T | Sk | Fe | M.munur | Stig | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | .svg){kind=small} |
Júgóslavía | 3 | 1 | 2 | 0 | 10 | 1 | +9 | 4 |
| 2 |  |
Brasilía | 3 | 1 | 2 | 0 | 3 | 0 | +3 | 4 |
| 3 |  |
Skotland | 3 | 1 | 2 | 0 | 3 | 1 | +2 | 4 |
| 4 | .svg){kind=small} |
Saír | 3 | 0 | 0 | 3 | 0 | 14 | -14 | 0 |
| 13. júní 1974 | |||
| Brasilía
|
0-0 | Júgóslavía
|
Waldstadion, Frankfurt Áhorfendur: 62.000 Dómari: Rudolf Scheurer, Sviss |
| 14. júní 1974 | |||
| Skotland
|
2-0 | Saír
|
Westfalenstadion, Dortmund Áhorfendur: 25.800 Dómari: Gerhard Schulenburg, Vestur-Þýskalandi |
| Lorimer 26, Jordan 34 |
| 18. júní 1974 | |||
| Skotland
|
0-0 | Brasilía
|
Waldstadion, Frankfurt Áhorfendur: 62.000 Dómari: Arie van Gemert, Hollandi |
| 13. júní 1974 | |||
| Saír
|
0-9 | Júgóslavía
|
Parkstadion, Gelsenkirchen Áhorfendur: 31.700 Dómari: Omar Delgado Gómez, Kólumbíu |
| Bajević 8, 30, 81 Džajić 14, Šurjak 18, Katalinski 22, Bogićević 35, Oblak 61, Petković 65 |
| 22. júní 1974 | |||
| Brasilía
|
1-1 | Júgóslavía
|
Waldstadion, Frankfurt Áhorfendur: 56.000 Dómari: Alfonso González Archundía, Mexíkó |
| Jordan 88 | Karasi 81 |
| 22. júní 1974 | |||
| Brasilía
|
3-0 | Saír
|
Parkstadion, Gelsenkirchen Áhorfendur: 36.200 Dómari: Nicolae Rainea, Rúmeníu |
| Jairzinho 12, Rivellino 66, Valdomiro 79 |
Riðill 3
breytaRiðill 3 var talinn sá erfiðasti í keppninni, þar sem Svíþjóð var almennt álitið langsterkasta liðið úr neðsta styrkleikaflokki, sem að öðru leyti innihélt lið utan Evrópu og Suður-Ameríku. Búlgarir kepptu í sinni fjórðu úrslitakeppni í röð og líkt og í fyrri tilraunum mistókst þeim að vinna leik. Hollendingar og Svíar skildu jafnir í innbyrðisleik sínum og komust áfram í milliriðil.
| Sæti | Lið | L | U | J | T | Sk | Fe | M.munur | Stig | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 |  |
Holland | 3 | 2 | 1 | 0 | 6 | 1 | +5 | 5 |
| 2 |  |
Svíþjóð | 3 | 1 | 2 | 1 | 3 | 0 | +3 | 4 |
| 3 |  |
Búlgaría | 3 | 0 | 2 | 1 | 2 | 5 | +3 | 2 |
| 4 |  |
Úrúgvæ | 3 | 0 | 1 | 2 | 1 | 6 | -5 | 1 |
| 15. júní 1974 | |||
| Úrúgvæ
|
0-2 | Holland
|
Niedersachsenstadion, Hanover Áhorfendur: 55.100 Dómari: Károly Palotai, Ungverjalandi |
| Rep 7, 86 |
| 15. júní 1974 | |||
| Svíþjóð
|
0-0 | Búlgaría
|
Rheinstadion, Düsseldorf Áhorfendur: 23.800 Dómari: Edison Peréz Núñez, Perú |
| 19. júní 1974 | |||
| Búlgaría
|
1-1 | Úrúgvæ
|
Niedersachsenstadion, Hanover Áhorfendur: 13.400 Dómari: Jack Taylor, Englandi |
| Bonev 75 | Pavoni 87 |
| 19. júní 1974 | |||
| Svíþjóð
|
0-0 | Holland
|
Westfalenstadion, Dortmund Áhorfendur: 53.700 Dómari: Werner Winsemann, Kanada |
| 23. júní 1974 | |||
| Búlgaría
|
1-4 | Holland
|
Westfalenstadion, Dortmund Áhorfendur: 53.300 Dómari: Tony Boskovic, Ástralíu |
| Krol 78 (sjálfsm.) | Neeskens 5 (vítasp.), 44 (vítasp.), Rep 71, de Jong 88 |
| 23. júní 1974 | |||
| Úrúgvæ
|
0-3 | Svíþjóð
|
Rheinstadion, Düsseldorf Áhorfendur: 28.300 Dómari: Erich Linemayr, Austurríki |
| Edström 46, 77, Sandberg 74 |
Riðill 4
breyta
Haítí tók þátt í úrslitakeppni HM í fyrsta og eina sinn í sögunni. Lið þeirra fékk óskabyrjun þegar það komst yfir á móti Ítölum, en fram að því hafði Dino Zoff haldið hreinu í 1.143 mínútur með landsliðinu, sem var heimsmet. Gleðin varð skammvinn og Haítí tapaði öllum þremur leikjum sínum og lauk keppni með markatöluna 14:2. Munaði þar mestu um 7:0 skell gegn Pólverjum, sem varð til þess að leikmenn óttuðust um líf sitt vegna reiði einræðisherrans Jean-Claude Duvalier.
Best var frammistaða leikmanna Haítí gegn Ítölum sem unnu þá einungis með tveggja marka mun. Það reyndist dýrkeypt þeim síðarnefndu því Ítalir sátu eftir í riðlinum á kostnað Argentínu á markatölu. Pólverjar unnu alla þrjá leiki sína.
| Sæti | Lið | L | U | J | T | Sk | Fe | M.munur | Stig | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 |  |
Pólland | 3 | 0 | 0 | 0 | 12 | 3 | +5 | 6 |
| 2 |  |
Argentína | 3 | 1 | 1 | 1 | 7 | 5 | +2 | 3 |
| 3 |  |
Ítalía | 3 | 1 | 1 | 1 | 5 | 4 | +1 | 3 |
| 4 |  |
Haítí | 3 | 0 | 0 | 3 | 2 | 14 | -6 | 0 |
| 15. júní 1974 | |||
| Ítalía
|
3-1 | Haítí
|
Ólympíuleikvangurinn, München Áhorfendur: 53.000 Dómari: Vicente Llobregat, Venesúela |
| Rivera 52, Benetti 66, Anastasi 79 | Sanon 46 |
| 15. júní 1974 | |||
| Pólland
|
3-2 | Argentína
|
Neckarstadion, Stuttgart Áhorfendur: 32.700 Dómari: Clive Thomas, Wales |
| Lato 7, 62, Szarmach 8 | Heredia 60, Babington 66 |
| 19. júní 1974 | |||
| Argentína
|
1-1 | Ítalía
|
Neckarstadion, Stuttgart Áhorfendur: 70.100 Dómari: Pavel Kazakov, Sovétríkjunum |
| Houseman 20 | Perfumo 35 (sjálfsm.) |
| 19. júní 1974 | |||
| Pólland
|
7-0 | Haítí
|
Ólympíuleikvangurinn, München Áhorfendur: 25.300 Dómari: Govindasamy Suppiah, Singapúr |
| Lato 17, 87, Deyna 18, Szarmach 30, 34, 50, Gorgoń 31 |
| 23. júní 1974 | |||
| Argentína
|
4-1 | Haítí
|
Ólympíuleikvangurinn, München Áhorfendur: 25.900 Dómari: Pablo Sánchez Ibáñez, Spáni |
| Yazalde 15, 68, Houseman 18, Ayala 55 | Sanon 63 |
| 23. júní 1974 | |||
| Pólland
|
2-1 | Ítalía
|
Neckarstadion, Stuttgart Áhorfendur: 70.100 Dómari: Hans-Joachim Weyland, Vestur-Þýskalandi |
| Szarmach 38, Deyna 44 | Capello 85 |
Milliriðlar
breytaKeppt var í tveimur fjögurra liða riðlum. Sigurliðin fóru í úrslitaleikinn en liðin í öðru sæti léku um bronsverðlaunin.
A riðill
breyta
Holland og Brasilía unnu bæði tvo fyrstu leiki sína í riðlinum, sem þýddi að liðin mættust í hreinum úrslitaleik um hvort þeirra kæmist í úrslitaleikinn. Hollendingar reyndust sterkari með mörkum frá Neeskens og Cruyff. Sigur Hollendinga á Argentínumönnum í fyrstu umferðinni þótti sérstaklega öruggur og snerti hollenski markvörðurinn boltann aðeins einu sinni allan leikinn.
| Sæti | Lið | L | U | J | T | Sk | Fe | M.munur | Stig | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | |
Holland | 3 | 3 | 0 | 0 | 8 | 0 | +8 | 6 |
| 2 | |
Brasilía | 3 | 2 | 0 | 1 | 3 | 3 | 0 | 4 |
| 3 | |
Austur-Þýskaland | 3 | 0 | 1 | 2 | 1 | 4 | -3 | 1 |
| 4 | |
Argentína | 3 | 0 | 1 | 2 | 2 | 7 | -5 | 1 |
| 26. júní 1974 | |||
| Holland
|
4-0 | Argentína
|
Parkstadion, Gelsenkirchen Áhorfendur: 56.548 Dómari: Bob Davidson, Skotlandi |
| Cruyff 11, 90, Krol 25, Rep 73 |
| 26. júní 1974 | |||
| Brasilía
|
1-0 | Austur-Þýskaland
|
Niedersachsenstadion, Hanover Áhorfendur: 59.863 Dómari: Clive Thomas, Wales |
| Rivelino 60 |
| 30. júní 1974 | |||
| Argentína
|
1-2 | Brasilía
|
Niedersachsenstadion, Hanover Áhorfendur: 39.400 Dómari: Vital Loraux, Belgíu |
| Brindisi 35 | Rivelino 32, Jairzinho 49 |
| 30. júní 1974 | |||
| Austur-Þýskaland
|
0-2 | Holland
|
Parkstadion, Gelsenkirchen Áhorfendur: 68.348 Dómari: Rudolf Scheurer, Sviss |
| Neeskens 7, Rensenbrink 59 |
| 3. júlí 1974 | |||
| Argentína
|
1-1 | Austur-Þýskaland
|
Parkstadion, Gelsenkirchen Áhorfendur: 54.254 Dómari: Jack Taylor, Englandi |
| Houseman 20 | Streich 14 |
| 3. júlí 1974 | |||
| Holland
|
2-0 | Brasilía
|
Westfalenstadion, Dortmund Áhorfendur: 53.700 Dómari: Kurt Tschenscher, Vestur-Þýskalandi |
| Neeskens 50, Cruyff 65 |
B riðill
breytaLíkt og í A-riðlinum var hreinn úrslitaleikur í lokaumferðinni eftir að Vestur-Þjóðverjar og Pólverjar unnu báða fyrstu leiki sína. Mark frá Gerd Müller skildi liðin af og heimamenn komust í úrslitaleikinn.
| Sæti | Lið | L | U | J | T | Sk | Fe | M.munur | Stig | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | |
Vestur-Þýskaland | 3 | 3 | 0 | 0 | 7 | 2 | +5 | 6 |
| 2 | |
Pólland | 3 | 2 | 0 | 1 | 3 | 2 | +1 | 4 |
| 3 | |
Svíþjóð | 3 | 1 | 0 | 2 | 4 | 6 | -2 | 2 |
| 4 | |
Júgóslavía | 3 | 0 | 0 | 3 | 2 | 6 | -4 | 0 |
| 26. júní 1974 | |||
| Júgóslavía
|
0-2 | Vestur-Þýskaland
|
Rheinstadion, Düsseldorf Áhorfendur: 67.385 Dómari: Armando Marques, Brasilíu |
| Breitner 39, Müller 82 |
| 26. júní 1974 | |||
| Svíþjóð
|
0-1 | Pólland
|
Attendance, Stuttgart Áhorfendur: 44.955 Dómari: Ramón Barreto, Úrúgvæ |
| Lato 43 |
| 30. júní 1974 | |||
| Pólland
|
2-1 | Júgóslavía
|
Waldstadion, Frankfurt Áhorfendur: 58.000 Dómari: Rudi Glöckner, Austur-Þýskalandi |
| Deyna 24 (vítasp.), Lato 62 | Karasi 43 |
| 30. júní 1974 | |||
| Vestur-Þýskaland
|
4-2 | Svíþjóð
|
Rheinstadion, Düsseldorf Áhorfendur: 67.800 Dómari: Pavel Kazakov, Sovétríkjunum |
| Overath 51, Bonhof 52, Grabowski 76, Hoeneß 89 (vítasp.) | Edström 24, Sandberg 53 |
| 3. júlí 1974 | |||
| Pólland
|
0-1 | Vestur-Þýskaland
|
Waldstadion, Frankfurt Áhorfendur: 62.000 Dómari: Erich Linemayr, Austurríki |
| Müller 76 |
| 3. júlí 1974 | |||
| Svíþjóð
|
2-1 | Júgóslavía
|
Rheinstadion, Düsseldorf Áhorfendur: 41.300 Dómari: Luis Pestarino, Argentínu |
| Edström 29, Torstensson 85 | Šurjak 27 |
Bronsleikur
breytaPólverjar hlutu þriðja sætið, eftir sigur á Brasilíu. Í fyrsta sinn í sögu Heimsmeistarakeppninnar gilti sú regla að gripið hefði verið til vítaspyrnukeppni ef leiknum hefði lyktað með jafntefli eftir framlengingu í stað þess að liðin mættust að nýju. Ekki reyndi á þá reglu.
| 6. júlí 1974 | |||
| Brasilía
|
0-1 | Pólland
|
Ólympíuleikvangurinn, München Áhorfendur: 77.100 Dómari: Aurelio Angonese |
| Lato 76 |
Úrslit
breytaHollendingar fengu óskabyrjun í úrslitaleiknum í Berlín þegar Johan Neeskens skoraði úr vítaspyrnu eftir aðeins einnar mínútu leik. Paul Breitner jafnaði metin, einnig úr vítaspyrnu, eftir nærri hálftíma leik. Skömmu fyrir leikhlé skoraði svo Gerd Müller það sem reyndist sigurmarkið. Upphaf leiksins tafðist vegna þess að vallarverðir höfðu gleymt að setja upp hornfána.
| 7. júlí 1974 | |||
| Holland
|
1-2 | Vestur-Þýskaland
|
Ólympíuleikvangurinn, München Áhorfendur: 75.200 Dómari: Jack Taylor |
| Neeskens 2 | Breitner 25, Müller 43 |
Markahæstu leikmenn
breyta97 mörk voru skoruð í keppninni og skiptust þau niður á 53 leikmenn, þar af voru þrjú sjálfsmörk.
7 mörk
5 mörk
4 mörk