Listi yfir skammstafanir í íslensku
algengar íslenskar skammstafanir
(Endurbeint frá O.þ.u.l.)
Listi yfir algengar skammstafanir í íslensku:
| Efnisyfirlit: | 0–9 A Á B D E É F G H I Í J K L M N O Ó P R S T U Ú V X Y Ý Þ Æ Ö |
|---|
0-9
breyta| Skammstöfun | Merking | Athugasemdir |
|---|---|---|
| 1.p. | fyrsta persóna | |
| 2.p. | önnur persóna | |
| 3.p. | þriðja persóna | |
| 4to | quarto | Úr latínu quartus, fjórðungur í ablativus. Fjögurra blaða brot úr heilu blaði sem er folio. Gefur til kynna stærð brots bókar.[1] |
| 8vo | octavo | Úr latínu octavus, áttungur í ablativus. Átta blaða brot úr heilu blaði sem er folio. Gefur til kynna stærð brots bókar.[2] |
| 12mo | duodecimo | Úr latínu duodecimus, tólftungur í ablativus. Tólf blaða brot úr heilu blaði sem er folio. Gefur til kynna stærð brots bókar.[3] |
A
breyta| Skammstöfun | Merking | Athugasemdir |
|---|---|---|
| a. | aðalsetning | |
| ab.fn. | afturbeygt fornafn | Þolfall: „sig“, Þágufall: „sér“, Eignarfall: „sín“ |
| a.fn. | afturbeygt fornafn | Þolfall: „sig“, Þágufall: „sér“, Eignarfall: „sín“ |
| afs. | sendandi (danska: afsender) | sá sem sendir bréf t.d. |
| a.m.k. | að minnsta kosti | Þær hafa svindlað árum saman- eða a.m.k. reynt það. |
| a.m.m | að mínu mati | |
| al. | atviksliður | |
| alm. | almennur | Alm. upplýsingar. (almennar upplýsingar) Alm. hegningarlög. (almenn hegningarlög) |
| alg. | algengur | |
| andh. | andheiti | andh. orðsins 'andheiti' er 'samheiti' |
| a.n.l. | að nokkru leyti | |
| ask | aldur, staður, kyn | netslangur notað í stað asl[4][5][6] |
| ath. | athuga, athugið | Mætið á föstudaginn (ath., ekki fimmtudaginn eins og vanalega!) í aðalbyggingunni. Ath! Það verður fundur á morgun. |
| aths. | athugasemd | RE: aths. varðandi brottrekstur. |
| atr. | atriði | |
| ao. | atviksorð | |
| au. | aukasetning | |
| aukaf. | aukafall |
Á
breyta| Skammstöfun | Merking | Athugasemdir |
|---|---|---|
| áfn. | ábendingarfornafn | |
| áhrl. s. | áhrifslaus sögn | |
| áhrs. | áhrifssögn | |
| ákv. gr. | ákveðinn greinir | |
| ás. | áhrifssögn |
B
breyta| Skammstöfun | Merking | Athugasemdir |
|---|---|---|
| b. | beyging | |
| b.b. | blönduð beyging | |
| bh. | boðháttur | |
| BÍN | Beygingarlýsing íslensks nútímamáls | |
| bls. | blaðsíða | oft notað til að gefa upp ákveðna blaðsíðu í bók Flettið á bls. 196. |
| b.t. | berist til | notað til að gefa til kynna hvert og á hvern pakki/böggull/bréf skal sendast B.t. Hagstofu Íslands. |
D
breyta| Skammstöfun | Merking | Athugasemdir |
|---|---|---|
| dr. | doktor |
E
breyta| Skammstöfun | Merking | Athugasemdir |
|---|---|---|
| e.a. | eftir atvikum | |
| e.h. | eftir hádegi | |
| ehf. | einkahlutafélag | |
| e.k. | einhvers konar; eins konar | |
| e.Kr. | eftir Krist | |
| et. | eintala | |
| ef. | eignarfall | |
| efn. | eignarfornafn | |
| e.f.o.a.r. | eins fljótt og auðið er | |
| es. | eftirskrift | sama og p.s. á latínu |
| e-a. | einhverja | |
| e-s. | einhvers | |
| e-n. | einhvern | |
| ennfr. | enn fremur | |
| eink. | einkunn | |
| e.m. | eftir miðdegi | 12 klukkustundir, frá hádegi til miðnættis. Sama og post meridiem (p.m.) á latnesku |
| end. | ending | |
| e.st. | efsta stig | |
| erl. | erlendur, erlend, erlent | |
| e.t.v. | ef til vill | |
| e.þ.h. | eða þess háttar |
F
breyta| Skammstöfun | Merking | Athugasemdir |
|---|---|---|
| fél. | félag, félagi | |
| fskj. | fylgiskjal | Til að gefa til kynna að eitthvað hafi fylgiskjal. |
| fh. | framsöguháttur | |
| f.h. | fyrir hönd | Þegar skrifað er undir skjöl fyrir hönd annars aðila. |
| f.hl. | fyrri hluti | Fyrri hluti einhvers; bókar, handrits, sögu... |
| fl. | forsetningarliður | |
| f.m. | fyrra mánaðar | |
| f.m. | fyrir miðdegi | 12 klukkustundir, frá miðnætti til hádegis. Sama og ante meridiem (a.m.) á latnesku. |
| fn. | fornafn | |
| fo. | fallorð | |
| forl. | forliður | |
| frb. | framburður | Mie-dreifing (frb. míe) Rayleigh-dreifing (frb. reilei) |
| frkvstj. | framkvæmdastjóri | |
| frl. | frumlag | |
| frh. | framhald | Notað til að gefa til kynna framhald af einhverju. |
| frv. | frumvarp[7] | |
| frt. | framtíð | |
| fsl. | forsetningarliður | (sjá fl.) |
| fsh. | framsöguháttur | |
| fs. | forsetning | |
| fsk. | forskeyti | |
| fst. | frumstig | |
| f.Kr. | fyrir Krist | Notað fyrir ártöl til að gefa til kynna að viðkomandi ár hafi verið fyrir Kristburð. |
| f.o.t. | fyrir okkar tímatal | |
| ft. | fleirtala | Notað til að sýna að eitthvað sé í fleirtölu. |
| fv. | fyrrverandi | Gefur til kynna að eitthvað/einhver sé fyrrverandi. *Frv. forsætisráðherra *frv. kærasta/kærasti... |
| fyrrn. | fyrrnefndur | |
| fyrrv. | fyrrverandi | Sjá fv.. |
G
breyta| Skammstöfun | Merking | Athugasemdir |
|---|---|---|
| g | gramm | |
| germ. | germynd | |
| gm. | germynd | |
| g.m.g. | guð minn góður | |
| g.n. | góða nótt | |
| gr. | grein | |
| gr. | greinir | sjá einnig ákv. gr. eða óákv. gr. |
| g.r.f. | gera ráð fyrir |
H
breyta| Skammstöfun | Merking | Athugasemdir |
|---|---|---|
| hdl. | héraðsdómslögmaður | |
| hdr. | handrit | |
| hf. | hlutafélag | |
| hl. | hluti | |
| hlsk. | hlutskipti | |
| hljsk. | hljóðskipti | |
| hljv. | hljóðvarp | |
| hr. | herra | |
| -hr. | hreppur | Dæmi: Áshreppur → Áshr. |
| h.u.b. | hér um bil | |
| hv. | háttvirtur | |
| hvk. | hvorugkyn | |
| holl. | hollenskur | |
| Hos. | Hósea | (spámaður) |
| höf. | höfundur | |
| hk. | hvorugkyn | |
| hrl. | hæstaréttarlögmaður |
Í
breyta| Skammstöfun | Merking | Athugasemdir |
|---|---|---|
| ísl. | íslenska eða einhver íslenskur / íslensk / íslenskt | |
| í.þ.t.orð | í þessum töluðu orðum |
K
breyta| Skammstöfun | Merking | Athugasemdir |
|---|---|---|
| k. | Kyn | Notað í kk., hvk., hk. og kvk. |
| kap. | kapituli | |
| k.a.v.s | kem að vörmu spori | |
| Khöfn | Kaupmannahöfn | |
| kg | Kílógramm/kílógrömm, kíló | |
| kk. | karlkyn | |
| km. | kennimynd | |
| km | kílómetri | |
| kl. | klukkan | |
| klst. | klukkustund | |
| kr. | króna | |
| kt. | kennitala | |
| kgsúrsk. | konungsúrskurður | Dæmi um notkun: Það gerðist með kgsúrsk. 23. júlí sama ár...[8] |
| kv, | kveðja | |
| kvk. | kvenkyn |
L
breyta| Skammstöfun | Merking | Athugasemdir |
|---|---|---|
| l | lítri | |
| leturbr. | leturbreyting | |
| lh. | lýsingarháttur | |
| lh. nt. | lýsingarháttur nútíðar | |
| lh. þt. | lýsingarháttur þátíðar | |
| lo. | lýsingarorð | |
| l.s. | loco sigilli eða locus sigilli | Úr latínu. Staður innsiglis, notað við þýðingar eða afritun til að tákna hvar innsigli stóð í frumriti. |
| l.s.g. | lof sé Guði | |
| ltr | lítri |
M
breyta| Skammstöfun | Merking | Athugasemdir |
|---|---|---|
| m.a.o. | meðal annarra orða | |
| m.a.s. | meira að segja | |
| m.a. | meðal annars | |
| ma. | milljarður | |
| m.b. | mótorbátur | |
| m.e.h. | með eigin hendi | |
| mg | milligramm | |
| mlja. | milljarður | |
| mljó. | milljón | |
| mm. | miðmynd | |
| mms. | miðmyndarsögn | |
| m.m. | með meiru | |
| m.fl. | með fleiru | |
| m.s.br. | með síðari breytingum | |
| m.t.t. | með tilliti til | |
| miðm. | miðmynd | |
| m.v. | miðað við | |
| m.ö.o. | með öðrum orðum | |
| m.fl. | með fleiru | |
| mgr. | málsgrein | |
| mst. | miðstig | |
| mín. | mínúta | |
| -mo | duodecimo | Úr latínu duodecimo sem þýðir "tólfta"); tólfblöðungur, í mjög smáu broti; dæmi: "þetta handrit er í 12mo" (sjá einnig -vo) |
N
breyta| Skammstöfun | Merking | Athugasemdir |
|---|---|---|
| n.á. | næsta ár | |
| nf. | nefnifall | |
| nh. | nafnháttur | |
| nhm. | nafnháttarmerki | |
| nl. | nafnliður | |
| nk. | næstkomandi | |
| n.k. | nokkurs konar | |
| nmgr. | neðanmálsgrein | |
| no. | nafnorð | |
| núv. | núverandi | |
| nr. | númer | |
| n.tt. | nánar tiltekið | |
| nt. | nútíð |
O
breyta| Skammstöfun | Merking | Athugasemdir |
|---|---|---|
| o.áfr. | og áfram | |
| o.m.fl. | og margt fleira | |
| ohf. | opinbert hlutafélag | Dæmi: Ríkisútvarpið ohf. Flugstoðir ohf. RARIK ohf. |
| o.fl. | og fleira | |
| o.s.frv. | og svo framvegis | Já já, fara í skóla, mennta sig, sækja um vinnu o.s.frv., þú hljómar eins og gömul plata. |
| o.þ.h. | og þess háttar | |
| o.þ.u.l. | og því um líkt |
Ó
breyta| Skammstöfun | Merking | Athugasemdir |
|---|---|---|
| ófn. | óákveðið fornafn | |
| ób. | óbeygjanlegt orð | |
| óp. | ópersónulegt | |
| óákv. gr. | óákveðinn greinir |
P
breyta| Skammstöfun | Merking | Athugasemdir |
|---|---|---|
| p. | persóna | |
| pfn. | persónufornafn | |
| pk. | pakki | |
| p.s. | eftirskrift | Úr latínu; post scriptum, sem þýðir "ritað á eftir". Sbr. e.s.. |
Q
breyta| Skammstöfun | Merking | Athugasemdir |
|---|---|---|
| q.e.d. | það sem átti að sanna/sýna fram á | Úr latínu; quod erat demonstrandum Notað í rökfræði og stærðfræði. Sjá þ.s.s.á. |
R
breyta| Skammstöfun | Merking | Athugasemdir |
|---|---|---|
| ritstj. | ritstjóri, ritstjórar, ritstjórn | |
| rslm. | rannsóknarlögreglumaður | |
| Rvík | Reykjavík | |
| Rvk | Reykjavík | |
| R. | Reykjavík | wikiorðabók: R. |
S
breyta| Skammstöfun | Merking | Athugasemdir |
|---|---|---|
| s.á. | sama ár | |
| samb. | sambeyging | |
| samh. | samheiti | |
| samhlj. | samhljóð | |
| samn. | samnafn | |
| s.b. | sterk beyging | |
| s.d. | sama dag | |
| sbr. | samanber | |
| s.e. | sjá einnig | |
| sek. | sekúnda | |
| sérn. | sérnafn | |
| sf. | sagnfylling | |
| sf. | sameignarfélag | |
| sfn. | spurnarfornafn | |
| sh. | samheiti | |
| sign. | signatum | Úr latínu (part. perf. af signare) og þýðir undirritað. Notað í uppskriftum og útgáfum til að auðkenna þar sem um eiginhandarundirritun var að ræða í frumriti. |
| s.hl. | síðari hluti | |
| sk. | svokallaður | |
| skv. | samkvæmt | |
| sl. | síðastliðinn | |
| sl. | sagnliður | |
| s.m. | sama mánaðar | |
| sn. | svonefndur | |
| so. | sagnorð | |
| s.ó. | svar óskast | |
| ss. us.[heimild vantar] | samsett umsögn | |
| s.s. | svo sem, sama sem | einnig stundum notað fyrir sem sagt |
| s.st. | sama stað | |
| samþ. | samþykkt | |
| shlj. | samhljóða | |
| sign. | eiginhandarundirskrift | |
| skál. | skáletur | |
| sl. | síðastliðinn | |
| st. | samtenging | |
| st.s. | sterk sögn | |
| stk. | stykki | |
| sþ. | samþykkt |
T
breyta| Skammstöfun | Merking | Athugasemdir |
|---|---|---|
| t.a.m. | til að mynda | |
| teg. | tegund | |
| tbl. | tölublað | |
| t.d. | til dæmis | |
| tfn. | tilvísunarfornafn | |
| t.h. | til hægri | |
| tl. | tengiliður | |
| tvíhlj. | tvíhljóði | |
| t.v. | til vinstri | |
| tvt. | tvítala | |
| till. | tillaga | |
| to. | töluorð |
U
breyta| Skammstöfun | Merking | Athugasemdir |
|---|---|---|
| umr. | umræða | |
| uh. | upphrópun | |
| uh.h | uppháttur hlátur | |
| us. | umsögn | |
| uppl. | upplýsingar | |
| u.þ.b. | um það bil |
Ú
breyta| Skammstöfun | Merking | Athugasemdir |
|---|---|---|
| útg. | Útgáfa |
V
breyta| Skammstöfun | Merking | Athugasemdir |
|---|---|---|
| V/ | við | |
| vb. | vélbátur | |
| v.b. | veik beyging | |
| v/b | sjá vb. | |
| Vf.. | Vestfirðir → Vf. / Víkurfréttir | |
| vh. | viðtengingarháttur | |
| vkf. | verkakvennafélag | |
| Vl. | Vesturland | |
| vl. | viðurlag | |
| v.l. | vestlæg lægð | |
| vlf. | verkalýðsfélag | |
| vmf. | verkamannafélag | |
| VNV. | vestnorðvestur | |
| -vo | octavo | Úr latínu octavo sem þýðir "áttunda", áttblöðungur; dæmi: "þetta handrit er í 8vo" (sjá einnig -mo) |
| v.s. | veik sögn | |
| vsk. | viðskeyti | |
| vth. | viðtengingarháttur |
Þ
breyta| Skammstöfun | Merking | Athugasemdir |
|---|---|---|
| þt. | þátíð | |
| þ.á. | þessa árs | |
| þf. | þolfall | |
| þ.h. | þess háttar | |
| þjs. | þjóðsögur | „Þjs. J. Á.“ þýðir „þjóðsögur Jóns Árnasonar“ |
| þ.m. | þessa mánaðar | |
| þgf. | þágufall | |
| þgskj. | þingskjal[7] | Einnig "þskj." |
| þlt. | þáliðin tíð | |
| þolm. | þolmynd | |
| þm. | þolmynd | |
| þml. | þumlungur | |
| þskj. | þingskjal[7] | Einnig "þgskj." |
| þ.u.l. | því um líkt | |
| þýð. | þýðandi / þýðing | |
| þ.a.l. | þar af leiðandi | |
| þ. á m. | þar á meðal | Ekki er ritaður punktur á eftir á, enda er það ekki stytt. Sjá listann yfir íslenskar stafsetningar- og málfræðivillur og reglurnar um skammstöfun í íslensku. |
| þ.e. | það er | |
| þ.e.s. | það er svoleiðis | |
| þ.e.a.s. | það er að segja | |
| þ.s.s.á. | Það sem sanna átti | |
| þ.m.t. | þar með talinn | |
| þ.þ.a.a. | þá og því aðeins að | Sama og það sem oft er skrifað eff, þ.e. ef og aðeins ef. |
Neðanmálsgreinar
breyta- ↑ http://www.trussel.com/books/booksize.htm
- ↑ http://www.trussel.com/books/booksize.htm
- ↑ http://www.trussel.com/books/booksize.htm
- ↑ http://www.mbl.is/mm/gagnasafn/grein.html?grein_id=563987
- ↑ http://www.mbl.is/mm/gagnasafn/grein.html?grein_id=617527
- ↑ http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090814140418/saft.is/netsvar/umraedur/18267/flokkur/8/43/umraeda/47/
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Alþingi (7 1915). „Alþingi 1915 - Þingsetning“ (PDF). Alþingi. Sótt 11 2024.
- ↑ Dæmi af Tímarit.is[óvirkur tengill]
Tenglar
breytaListar
breyta- Icelandic Online Dictionary and Readings
- Málfræði skammstafanir í íslensku Geymt 3 nóvember 2008 í Wayback Machine
Vísindavefurinn
breyta- „Fyrir hvað stendur skammstöfunin GSM?“. Vísindavefurinn.
- „Hvað þýðir skammstöfunin et al. í tilvitnanasvigum?“. Vísindavefurinn.
- „Fyrir hvaða orð standa skammstafanirnar a.m. og p.m.?“. Vísindavefurinn.
- „Hvert er íslenska orðið yfir ADSL eða hvernig má þýða skammstöfunina?“. Vísindavefurinn.
- „Hver er munurinn á B.A.- og B.S.-gráðu og hvað táknar skammstöfunin?“. Vísindavefurinn.
- „Hvað táknar skammstöfunin SMS?“. Vísindavefurinn.
- „Hvað þýðir skammstöfunin DNA?“. Vísindavefurinn.
- „Fyrir hvað stendur skammstöfunin NASA?“. Vísindavefurinn.
- „Hvað þýðir táknið µ til dæmis í skammstöfunum eins og µm og µA?“. Vísindavefurinn.
- „Af hverju er "etc." eitt orð en "et al." tvö orð, "et" er jú heilt orð úr latínu?“. Vísindavefurinn.
- „Hvers vegna stendur oft Ltd, eða limited, á eftir fyrirtækjanöfnum? Dæmi: R. Winter & Co. Ltd“. Vísindavefurinn.
- „Er rétt að fallbeygja vefsíðuheiti, vegna .is endingarinnar?“. Vísindavefurinn.
- „Hvað þýðir P.S.?“. Vísindavefurinn.
- „Af hverju eru salerni merkt með stöfunum WC?“. Vísindavefurinn.
- „Hvað þýðir INRI?“. Vísindavefurinn.
- „Hvað þýðir www?“. Vísindavefurinn.
- „Hvað er ADHD?“. Vísindavefurinn.
- „Fyrir hvað stendur skammstöfunin GSM?“. Vísindavefurinn.
- „Er rangt að skrifa skammstafanir án bila á milli punkta, til dæmis þegar maður skrifar t.d. eða eiga að vera bil á milli?“. Vísindavefurinn.
| Efnisyfirlit: | Efst 0–9 A Á B D E É F G H I Í J K L M N O Ó P R S T U Ú V X Y Ý Þ Æ Ö |
|---|