Geir H. Haarde

Geir Hilmar Haarde (fæddur 8. apríl 1951) er Íslenskur hagfræðingur, fyrrverandi forsætisráðherra Íslands frá 2006 til 2009 og formaður Sjálfstæðisflokksins frá 2005 til 2009. Hann var forsætisráðherra Íslands á meðan á bankahruninu stóð haustið 2008. Hann var ákærður til Landsdóms fyrstur íslenskra ráðherra. Geir var í ágúst 2014 skipaður sendiherra Íslands í Bandaríkjunum og nokkrum ríkjum í Mið- og Suður-Ameríku frá og með 1. janúar 2015. Hann lét af störfum 1. júlí 2019 og tók sér sæti í stjórn Alþjóðbankans.

Geir H. Haarde
Geir árið 2008.
Forsætisráðherra Íslands
Í embætti 15. júní 2006 – 1. febrúar 2009
Forseti	Ólafur Ragnar Grímsson
Forveri	Halldór Ásgrímsson
Eftirmaður	Jóhanna Sigurðardóttir
Utanríkisráðherra Íslands
Í embætti 27. september 2005 – 15. júní 2006
Forsætisráðherra	Halldór Ásgrímsson
Forveri	Davíð Oddsson
Eftirmaður	Valgerður Sverrisdóttir
Fjármálaráðherra Íslands
Í embætti 16. apríl 1998 – 27. september 2005
Forsætisráðherra	Davíð Oddsson Halldór Ásgrímsson
Forveri	Friðrik Sophusson
Eftirmaður	Árni M. Mathiesen
Formaður Sjálfstæðisflokksins
Í embætti 16. október 2005 – 29. mars 2009
Forveri	Davíð Oddsson
Eftirmaður	Bjarni Benediktsson
Alþingismaður
frá til  kjördæmi    þingflokkur 1987 2003  Reykv.  Sjálfstæðisfl. 2003 2009  Reykv. s.  Sjálfstæðisfl.
Persónulegar upplýsingar
Fæddur	8. apríl 1951 (1951-04-08) Reykjavík, Ísland
Stjórnmálaflokkur	Sjálfstæðisflokkurinn
Maki	Patricia Angelina (skilin); Inga Jóna Þórðardóttir
Háskóli	Brandeis-háskóli Johns Hopkins-háskóli Minnesota-háskóli, Twin Cities
Æviágrip á vef Alþingis

Ævi

Geir Haarde í Pentagon.

Geir lauk stúdentsprófi frá MR 1971. Hann starfaði sem blaðamaður á Morgunblaðinu á sumrin 1972-1977. Hann lauk BA-prófi í hagfræði frá Brandeis-háskóla, Bandaríkjunum, 1973. MA-próf í alþjóðastjórnmálum frá Johns Hopkins-háskóla, Bandaríkjunum, 1975. MA-próf í hagfræði frá Minnesota-háskóla, Bandaríkjunum, 1977. Árið 2007 veitti Minnesota-háskóli honum heiðursdoktorsnafnbót. Geir vann sem hagfræðingur í alþjóðadeild Seðlabanka Íslands 1977-1983. Hann starfaði sem aðstoðarmaður Alberts Guðmundssonar, fjármálaráðherra 1983-85 og Þorsteins Pálssonar 1985-87.

Geir sat á Alþingi fyrir Reykjavík á árunum 1987-2009 og var formaður þingflokks sjálfstæðismanna frá 1991-1998. Hann var forseti Norðurlandaráðs 1995. Geir var skipaður fjármálaráðherra árið 1998. Hann var utanríkisráðherra í ríkisstjórn Halldórs Ásgrímssonar og tók við embætti utanríkisráðherra og formennsku í Sjálfstæðisflokknum af Davíð Oddssyni er hann hvarf af vettvangi stjórnmála á árinu 2005.

Bankahrunið

Í sjónvarpsávarpi til þjóðarinnar 6. október 2008, skömmu eftir bankahrunið á Íslandi, lauk Geir orðum sínum á hinni fleygu setningu Guð blessi Ísland. Þegar svokölluð Búsáhaldabylting stóð sem hæst í janúar 2009 tilkynnti hann í beinni útsendingu frá Valhöll, höfuðstöðvum Sjálfstæðisflokksins, 23. janúar 2009 að hann hefði nýlega greinst með krabbamein í vélinda og þyrfti að fara utan til meðferðar. Hann tilkynnti jafnframt að hann myndi láta af formennsku í Sjálfstæðisflokknum eftir næsta landsfund og segja skilið við stjórnmálin. Hann sagðist vilja efna til kosninga 9. maí 2009. Geir baðst lausnar fyrir sig og ráðuneyti sitt 26. janúar 2009. Þegar styrkjamálið kom upp í apríl 2009 tók Geir á sig sökina. Hann gaf frá sér þannig tilkynningu: „Ég ber því sem formaður flokksins á þeim tíma einn alla ábyrgð á þessu máli. Sama er að segja um hátt framlag frá Landsbanka Íslands frá sama tíma. Framkvæmdastjórar flokksins, núverandi og fyrrverandi, bera hér enga ábyrgð.“

Landsdómsmálið

Í september 2010 ákvað Alþingi að vísa meintum afglöpum Geirs í starfi forsætisráðherra í aðdraganda bankahrunsins 2008 fyrir Landsdóm sem sakamáli. Geir kallaði væntanleg réttarhöld pólitísk réttarhöld og 2011 var hleypt af stokkunum söfnun til stuðnings Geir vegna þeirra.

Réttarhöld í máli Geirs hófust í Reykjavík þann 5. mars árið 2012. Geir var sakfelldur fyrir eitt ákæruatriði af fjórum þann 23. apríl sama ár, fyrir að hafa ekki brugðist rétt við vandamálum íslensku bankanna. Úrskurðað var að Geir hefði ekki sinnt skyldu sinni samkvæmt 17. grein stjórnarskrár Íslands með því halda ráðherrafundi um mikilvæg stjórnarmálefni. Þrátt fyrir dóminn var Geir ekki gert að sæta refsingu og íslenska ríkinu var gert að greiða málsvarnarkostnað hans. Geir áfrýjaði dómnum til Mannréttindadómstóls Evrópu og hélt því fram að málssóknin gegn honum hefði verið pólitísks eðlis. Mannréttindadómstóllinn dæmdi gegn Geir árið 2017 og úrskurðaði að íslenska ríkið hefði ekki gerst brotlegt gegn honum með ákæru sinni.

Sendiherra í Bandaríkjunum

Geir var í ágúst 2014 skipaður sendiherra Íslands í Bandaríkjunum og nokkrum ríkjum í Mið- og Suður-Ameríku af Gunnari Braga Sveinssyni, þáverandi utanríkisráðherra. Geir tók við embættinu þann 1. janúar 2015. Gunnar Bragi viðurkenndi í einkasamtali sem náðist á upptöku árið 2018 að hafa tekið ákvörðunina um útnefningu Geirs til þess að „eiga inni greiða“ hjá Sjálfstæðisflokknum og vera mögulega sjálfur einhvern tímann útnefndur í sendiherraembætti. Á upptökunni heyrist Sigmundur Davíð Gunnlaugsson, sem var forsætisráðherra þegar Geir var útnefndur, einnig staðfesta frásögn Gunnars Braga. Gunnar Bragi dró síðar þessi ummæli sín til baka í fjölmiðlum og bar fyrir sig að hafa verið ölvaður. Hann hafnaði jafnframt því að hann ætti inni greiða hjá Sjálfstæðisflokknum.

Geir lét af sendiherraembættinu þann 1. júlí 2019 og tók sæti í stjórn Alþjóðabankans.

Einkahagir

Geir er ættaður frá Noregi í föðurætt. Eiginkona hans er Inga Jóna Þórðardóttir en fyrri kona hans var Patricia Angelina, f. Mistretta frá Frakklandi.

Geir er fyrsti ráðherrann í íslenskri stjórnmálasögu sem hefur gegnt öllum þremur helstu ráðherraembættum; forsætisráðherra, fjármálaráðherra og utanríkisráðherra.

Í desember 2022 kom Geir fram í hlaðvarpsþætti hjá Sölva Tryggvasyni þar sem hann meðal annars lýsti reynslu sinni af bankahruninu ásamt því að segja frá atviki þar sem Vladímír Pútín Rússlandsforseti sýndi honum og nokkrum öðrum þjóðarleiðtogum dónaskap í kvöldverð á vegum G8 ríkjanna. Árið 2024 gaf Geir út ævisögu sína.

Tenglar

• Æviágrip á heimasíðu Alþingis
• Þrítugasti ráðherrann; grein í Frjálsri verslun 1998

Greinar eftir Geir H. Haarde

• Sjálfstæðisstefnan áfram leiðandi afl; áramótaávarp í Fréttablaðinu 2007
• Ráðherraskipti ekki útilokuð, viðtal við Geir í Fréttablaðinu 14. desember 2008
• Taldi sig enga heimild hafa til að grípa inn í starfsemi bankanna, frétt á Vísi.is 26. janúar 2012
• „„Ég er á móti því, að negrum sé veittur íslenzkur ríkisborgararéttur eða þeim almennt hleypt inn í landið"“. 21. janúar 2014. Afrit af upprunalegu geymt þann 21. janúar 2014.

Fyrirrennari: Halldór Ásgrímsson	Forsætisráðherra (15. júní 2006 – 1. febrúar 2009)	Eftirmaður: Jóhanna Sigurðardóttir
Fyrirrennari: Davíð Oddsson	Utanríkisráðherra (27. september 2005 – 15. júní 2006)	Eftirmaður: Valgerður Sverrisdóttir
Fyrirrennari: Friðrik Sophusson	Fjármálaráðherra (16. apríl 1998 – 27. september 2005)	Eftirmaður: Árni M. Mathiesen
Fyrirrennari: Davíð Oddsson	Formaður Sjálfstæðisflokksins (16. október 2005 – 29. mars 2009)	Eftirmaður: Bjarni Benediktsson
Fyrirrennari: Friðrik Sophusson	Varaformaður Sjálfstæðisflokksins (14. mars 1999 – 16. október 2005)	Eftirmaður: Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir
Fyrirrennari: Jón Magnússon	Formaður Sambands ungra sjálfstæðismanna (1981 – 1985)	Eftirmaður: Vilhjálmur Egilsson

  Þetta æviágrip sem tengist stjórnmálum og Íslandi er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.