Vinstrihreyfingin – grænt framboð
Vinstrihreyfingin – grænt framboð er vinstrisinnuð stjórnmálahreyfing á Íslandi sem var stofnuð þann 6. febrúar 1999. Auk hefðbundinnar félagshyggju og sósíalisma á hún margt sameiginlegt með græningjaflokkum Evrópu í stefnu sinni. Flokkurinn sat á alþingi frá stofnun flokksins árið 1999 til ársins 2024. Flokkurinn hefur átt einn forsætisráðherra, Katrínu Jakobsdóttur sem var í embættinu frá 2017 til 2024.
| Vinstrihreyfingin – grænt framboð | |
|---|---|
.png){kind=logo}
| |
| Fylgi |  2,3%
|
| Formaður | Svandís Svavarsdóttir |
| Varaformaður | Guðmundur Ingi Guðbrandsson |
| Framkvæmdastjóri | Ragnar Auðun Árnason |
| Stofnár | 6. febrúar 1999 |
| Höfuðstöðvar | Túngötu 14, 101 Reykjavík |
| Stjórnmálaleg hugmyndafræði |
Félagshyggja, umhverfisvernd, kvenfrelsisstefna og friðarhyggja |
| Einkennislitur | grænn og rauður |
| Sæti á Alþingi |  |
| Sæti í sveitarstjórnum |  |
| Listabókstafur | V |
| Vefsíða | www.vg.is |
| ¹Fylgi í síðustu Alþingiskosningum | |
Flokkurinn var stofnaður af hópi þingmanna sem gengu úr Alþýðubandalaginu þegar sá flokkur sameinaðist öðrum vinstri flokkum undir merkjum Samfylkingarinnar árið 1999. Hreyfingin bauð fyrst fram í kosningum til Alþingis árið 1999 og fékk þá 6 menn kjörna en í kosningunum 2003 tapaði hún einum manni og hafði þá 5. Í Alþingiskosningunum árið 2007 jókst fylgi hreyfingarinnar verulega og fékk hún 9 þingmenn. Í Alþingiskosningunum árið 2009 voru 14 þingmenn kosnir á þing fyrir Vinstrihreyfinguna – grænt framboð. Í þingkosningum árið 2013 fékk hreyfingin 10,9% og 7 þingmenn, sem var ívið meira en kannanir höfðu gefið til kynna. Aðildarfélög hreyfingarinnar eru svæðisfélög hennar en einnig starfa innan hennar bæði Ung vinstri græn og Eldri vinstri græn. Félagar í VG eru nú um fimm þúsund talsins og er hreyfingin meðlimur Norræna Vinstri-Græna Bandalagsins. Í Alþingiskosningunum 2024 féll flokkurinn af þingi. Má rekja sögu Vinstri grænna til ársins 1930 á tíma Kommúnistaflokks Íslands og Sósíalistaflokk Íslands.
Stjórn
breyta- Formaður: Svandís Svavarsdóttir
- Varaformaður: Guðmundur Ingi Guðbrandsson
- Ritari: Hólmfríður Jennýar-Árnadóttir
- Gjaldkeri: Steinar Harðarson
- Aldey Unnar Traustadóttir
- Anna Þorsteinsdóttir
- Elín Björk Jónasdóttir
- Fjölnir Sæmundsson
- Jósúa Gabríel Davíðsson
- Maarit Kaipainen
- Pétur Heimisson
Tengd félög
breytaUVG
breytaUng vinstri græn stofnuðu með sér formlegan samstarfsvettvang haustið 2000. Þó svo að Ung vinstri græn séu ungliðahreyfing Vinstrihreyfingarinnar – græns framboðs þá þýðir það ekki að UVG sé í einu og öllu sammála móðurflokknum. Þvert á móti hefur verið lögð á það mikil áhersla í starfi ungliðahreyfingarinnar að hún taki sjálfstæða afstöðu til allra mála því þannig veiti hún móðurflokknum best aðhald.
Formenn
breyta| Formenn | Kjörinn | Hætti | Aldur við embættistöku | |
|---|---|---|---|---|
|
Steingrímur J. Sigfússon | 6. febrúar 1999 | 23. febrúar 2013 | 44 |
|
Katrín Jakobsdóttir | 23. febrúar 2013 | 5. apríl 2024 | 37 |
|
Guðmundur Ingi Guðbrandsson | 5. apríl 2024 | 5. október 2024 | 47 |
|
Svandís Svavarsdóttir | 5. október 2024 | Enn í embætti | 60 |
Varaformenn
breytaLandsfundir
breytaLandsfundur er æðsta vald flokksins en hann er haldinn á tveggja ára fresti. Á landsfundi er kosin stjórn flokksins og flokksráð. Í stjórn flokksins sitja 11 aðalmenn auk 4 varamanna og fer þessi hópur með daglega stjórn flokksins í samræmi við lög og samþykktir. Stjórnin hittist mánaðarlega. Flokksráð er æðsta vald flokksins milli landsfunda en það mynda aðal- og varamenn í flokksstjórn, þingmenn, varaþingmenn, sveitarstjórnarfulltrúar, formenn kjördæmisráða, formenn svæðisfélaga, fulltrúi ungliðahreyfingar flokksins og 40 fulltrúar sem kosnir eru sérstaklega af landsfundi. Varaformaður flokksstjórnar er jafnframt formaður flokksráðs.
Kjörtímabilið 2009 - 2013
breytaKjörfylgi VG fór úr 21,7% í kosningum 2009 í 10,9% árið 2013, sem jafngildir tæplega helmings fylgistapi. Á kjörtímabilinu var tekist á innanflokks um ýmis erfið deilumál sem hreyfingin þurfti að taka afstöðu til í ríkisstjórnarsamstarfi með Samfylkingunni (t.a.m. aðildarumsókn að Evrópusambandinu, Icesave og stjórnarskrármálið). Sögðu fjórir þingmenn hreyfingarinnar sig úr þingflokknum á kjörtímabilinu 2009 - 2013. Þá lét Guðfríður Lilja Grétarsdóttir af þingmennsku um áramótin 2012 - 2013. Í kosningunum 2013 tapaðist ekki síst fylgi út á landsbyggðinni. Í Norðvesturkjördæmi fékk flokkurinn 22,8% í kosningunum 2009 og þrjá þingmenn kjörna, þau Jón Bjarnason, Lilju Rafneyju Magnúsdóttur og Ásmund Einar Daðason. Árið 2011 gekk Ásmundur Einar til liðs við Framsóknarflokkinn eftir deilur innan hreyfingarinnar um Icesave og Evrópusambandsumsóknina. Jón Bjarnason sagði sig úr þingflokki VG í upphafi árs 2013 og leiddi J-lista Regnbogans í Norðvesturkjördæmi í kosningunum 2013. VG fékk 8,5% atkvæða í kjördæminu árið 2013 og Lilja Rafney náði kjöri sem jöfnunarþingmaður. Í Norðausturkjördæmi vann VG ákveðinn varnarsigur, fékk tæp 16% atkvæða og tvo þingmenn kjörna. Í Suðurkjördæmi hrundi fylgi hreyfingarinnar úr 17,1% árið 2009 í 5,9% árið 2013. Það má að hluta til rekja til úrsagnar Atla Gíslasonar úr hreyfingunni. Í höfuðborginni blasti fylgistap einnig við flokknum. Hreyfingin missti einn þingmann í hvoru Reykjavíkurkjördæminu og hefur nú þrjá þingmenn í Reykjavík. Ögmundur Jónasson náði kjöri í Suðvesturkjördæmi. Þar fékk hreyfingin 7,9% atkvæða í kosningunum 2013 en hafði fengið 17,4% atkvæða í kosningunum 2009 þegar tveir menn náðu kjöri.
Staða hreyfingarinnar í dag
breytaEins og staðan er í dag hefur Vinstrihreyfingin - grænt framboð 9 sveitarstjórnarfulltrúa í 6 sveitarfélögum auk þess sem að fjöldi félaga hefur tekið sæti á blönduðum listum sem víða fara með meirihlutavald. [heimild vantar]
Hreyfingin sat í ríkisstjórn með Sjálfstæðisflokki og Framsóknarflokki frá 2017 til 2024 en hlaut ekki stuðning í kosningunum 2024, fékk einungis 2,3% á landvísu og engan þingmann.
Kjörfylgi
breytaAlþingiskosningar
breyta| Kosningar | Atkvæði | % | Þingsæti | +/– | Sæti | Stjórnarþátttaka |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1999 | 15.115 | 9,1 | 6 / 63
|
 6
|
4.
|
Stjórnarandstaða |
| 2003 | 16.129 | 8,8 | 5 / 63
|
1
|
4.
|
Stjórnarandstaða |
| 2007 | 26.136 | 14,3 | 9 / 63
|
 4
|
3.
|
Stjórnarandstaða |
| 2009 | 40.581 | 21,6 | 14 / 63
|
5
|
3.
|
Í stjórnarsamstarfi |
| 2013 | 20.546 | 10,8 | 7 / 63
|
7
|
4.
|
Stjórnarandstaða |
| 2016 | 30.166 | 15,9 | 10 / 63
|
3
|
2.
|
Stjórnarandstaða |
| 2017 | 33.155 | 16,9 | 11 / 63
|
1
|
2.
|
Í stjórnarsamstarfi |
| 2021 | 25.114 | 12,6 | 8 / 63
|
3
|
3.
|
Í stjórnarsamstarfi |
| 2024 | 4.973 | 2,3 | 0 / 63
|
8
|
9.
|
Utan þings |
Sveitarstjórnarkosningar
breyta| Sveitarstjórnarkosningar | ||
|---|---|---|
| Kosningar | Atkvæði | Fulltrúar |
| 2002 | 6,7% | 3 |
| 2006 | 12,8% | 14 |
| 2010 | 9.6% | 15 |
| 2014 | 10.1% | 17 |
| 2018 | 8 | |
| 2022 | 9 | |
Þingflokkur 2021-2024
breyta- Bjarkey Gunnarsdóttir, 3. þingmaður Norðausturkjördæmis
- Bjarni Jónsson, 4. þingmaður Norðvesturkjördæmis
- Guðmundur Ingi Guðbrandsson, 4. þingmaður Suðvesturkjördæmis
- Jódís Skúladóttir, 10. þingmaður Norðausturkjördæmis
- Eva Dögg Davíðsdóttir, 2. þingmaður Reykjavíkurkjördæmis norður
- Orri Páll Jóhannsson, 10. þingmaður Reykjavíkurkjördæmis suður
- Steinunn Þóra Árnadóttir, 7. þingmaður Reykjavíkurkjördæmis norður
- Svandís Svavarsdóttir, 2. þingmaður Reykjavíkurkjördæmis suður