1759
ár
(Endurbeint frá MDCCLIX)
Ár |
Áratugir |
Aldir |
Árið 1759 (MDCCLIX í rómverskum tölum)
Á Íslandi
breyta- 20. mars - Friðrik 5. Danakonungur gaf út úrskurð um að byggja skyldi tugthús á Íslandi.
- 25. maí - Tilskipun um ferminguna fest í lög. Meðal annars var þar ákvæði um að börn skyldu vera orðin 14-15 ára þegar þau fermdust en áður hafði verið heimilt að ferma allt niður í 10 ára börn.
- 6. ágúst - Björn Halldórsson í Sauðlauksdal fékk sendar útsæðiskartöflur frá Kaupmannahöfn. Hann setti þær niður í ker og fékk smávegis undan þeim seint um haustið en þó er jafnan miðað við að hann hafi hafið kartöfluræktun 1760. Þá hafði hann fengið nýtt útsæði.
- September - Bjarni Pálsson lauk prófi í læknisfræði, fyrstur Íslendinga.
- Hörmangarar þurfti að láta einokunarverslunina af hendi og konungsverslunin fyrri tók við.
- Byggingu Viðeyjarstofu lauk.
Fædd
- 26. apríl - Sigurður Pétursson, sýslumaður, bæjarfógeti og leikskáld (d. 1827).
- Jón Jónsson lærði, fræðimaður og prestur í Grundarþingum (d. 1846).
Dáin
- 5. maí - Jón Þorkelsson Thorcillius, skólameistari og menntafrömuður (f. 1697).
Opinberar aftökur
Erlendis
breyta- 13. janúar - Tavora-fjölskyldan í Portúgal tekin af lífi fyrir meint samsæri og banatilræði gegn Jóhanni 1. Portúgalskonungi. Lífi flestra kvenna og barna var þó þyrmt.
- 15. janúar - Breska þjóðminjasafnið (British Museum) var opnað eftir 6 ára í byggingu.
- 17. febrúar - Sjö ára stríðið: Bretar sendu 14.000 manna herlið og 250 skip áleiðis til Québec til að reyna að ná svæðinu af Frökkum. Umsátur um Quebecborg hófst í júní.
- 15. júní - Fyrsta æðaskurðaðgerðin var gerð í Newcastle á Englandi.
- 19. júlí - Stórbruni varð í Södermalm, Stokkhólmi.
- 10. ágúst - Karl 3. tók við ríki á Spáni eftir lát hálfbróður síns, Ferdínands 6. Karl sagði um leið af sér sem konungur Napólí og Sikileyjar og Ferdínand 4. sonur hans tók við þar.
- 13. september - Bretar náðu yfirráðum yfir Québec.
- 20. nóvember - Sjö ára stríðið: Bretar unnu afgerandi sigur á franska flotanum sem varð nær óstarfhæfur eftir það.
- 25. nóvember - Annar af stærri jarðsjálftum í Miðausturlöndum, við frjósama hálfmánann, átti sér stað. Þúsundir létust.
- Skáldsagan Birtíngur eftir Voltaire kom fyrst út.
- 31. desember - Arthur Guinness hóf að brugga Guinness-bjórinn í Dublin.
- Konunglegi grasagarðurinn í Kew var stofnaður.
- Columbia-háskóli var stofnaður.
Fædd
- 25. janúar - Robert Burns, skoskt skáld (d. 1796).
- 15. febrúar - Friedrich August Wolf, þýskur fornfræðingur (d. 1824).
- 12. mars - Rasmus Nyerup, danskur sagnfræðingur og málvísindamaður (d. 1829).
- 27. apríl - Mary Wollstonecraft, breskur ritihöfundur, heimspekingur og femínisti (d. 1797).
- 28. maí - William Pitt yngri, breskur stjórnmálamaður og forsætisráðherra (d. 1806).
- 25. október - William Grenville, forsætisráðherra Bretlands (d. 1834).
- 26. október - Georges Danton, franskur byltingarleiðtogi (d. 1794).
- 10. nóvember - Friedrich Schiller, þýskur rithöfundur (d. 1805).
Dáin
- 14. apríl - Georg Friedrich Händel, þýskt tónskáld (f. 1685).
- 10. ágúst - Ferdínand 6., konungur Spánar 1713).
Tilvísanir
breyta- ↑ Jón Espólín, Íslands árbækur VI. bindi, bls. 116.
- ↑ Skrá á vef rannsóknarverkefnisins Dysjar hinna dauðu, á slóðinni https://dhd.hi.is/gogn/Info.pdf, sótt 15.2.20202.