Stríð Ísraels og Hamas 2023–

Snemma morguns þann 7. október 2023, gerðu Hamas-samtökin og tengd samtök yfirgripsmikla árás gegn Ísrael. Á bilinu 2.500–5.000 eldflaugum var skotið á landið og um 1.000 vígamenn brutust gegnum landamæragirðingar á 27 mismunandi stöðum. Þeir þustu inn í landamæri Ísraels á pallbílum, mótorhjólum, gröfum og öðrum farartækjum og réðust á óbreytta borgara, hernaðar- og lögreglumannvirki. Ástæða árásanna var skýrð sem „vegna vanhelgunar á Al-Aqsa-moskunni og dráp (á yfir 200) Palestínumönnum á Vesturbakkanum (á árinu 2023)“. Vígamennirnir rændu um 200 manns og fóru með yfir á Gasa-ströndina. 8. október var orðið ljóst af yfir 600 Ísraelsmenn lágu í valnum og 2.000 höfðu særst. Ísraelska leyniþjónustan var gagnrýnd fyrir að hafa ekki fengið upplýsingar um árásirnar.

Stríð Ísraels og Hamas
Hluti af átökum Araba og Ísraelsmanna
Svæði undir stjórn Palestínumanna   Svæði undir stjórn Ísraelsmanna   Herseta Ísraelsmanna á svæðinu   Svæði rýmt af vígamönnum   Árásarsvæði stríðsins   Rýmingarsvæði Ísraelsmanna
Dagsetning 7. október 2023 (1 ár, 6 mánuðir og 20 dagar) Staðsetning Gasaströndin, Ísrael
Stríðsaðilar
Ísrael	Hamas Íslamska Jihad hreyfingin í Palestínu (PIJ) Alþýðufylkingin til frelsunar Palestínu (PFLP) Lýðræðisfylkingin til frelsunar Palestínu (DFLP) Nefndir almennrar mótstöðu í Palestínu (PRC) Alþýðufylkingin til frelsunar Palestínu - Almenn stjórn (PFLP-GC) Ljónshreiðrið (Arin Al-Usud) Aðrir hópar: Hizbollah Hútí-fylkingin Jamaa Islamiya Amal-hreyfingin
Leiðtogar
Benjamín Netanjahú Israel Katz Yoav Gallant	Khalil al-Hayya Yahya Sinwar X Ismail Haniyeh X Mohammed Deif X
Fjöldi hermanna
529.500	20.000 - 40.000+
Mannfall og tjón
995 óbreyttir borgarar látnir 993 öryggisliðar látnir 13.500+ særðir (frá og með 2. jan 2025) 251 í haldi eða rænt	65.305+ látnir Óbein dauðsföll talin margfalt hærri 14.000+ týndir eða látnir 117.096+ særðir 16.300+ í haldi

Ísrael brást við með loftárásum á Gasa og jafnaði við jörðu byggingar, þar á meðal turn sem hafði verið notaður fyrir útvarpsútsendingar og var sagður geyma skrifstofur Hamas. Yfir 300 létust í árásum fyrsta sólarhringinn. Lokað var fyrir vatn og rafmagn til Gasa á öðrum degi átakanna og loftárásum haldið áfram af hendi Ísraels. Ísrael safnaði 300.000 manna herliði við landamæri Gasa og sagði 1,1 milljón íbúa á norðurhluta svæðisins (Gaza-borg) að flýja suður.

Átökin breiddust út á Vesturbakkann og við landamæri Ísraels og Líbanons þar sem eldflaugum var skotið. Mannfall var á báðum svæðum.

Stríðið

Upphafskafli (2023)

Snemma morguns þann 7. október 2023 hófu Hamas-samtökin stórfellda árás á Ísrael með þúsundum eldflauga og um 1.000 vígamönnum sem brutust í gegnum landamærin. Þeir réðust á óbreytta borgara og hernaðarmannvirki og rændu um 200 manns. Yfir 600 Ísraelsmenn létust og 2.000 særðust. Ísrael brást við með loftárásum á Gasa, lokaði fyrir vatn og rafmagn og safnaði herliði við landamærin. Átökin breiddust út á Vesturbakkann og til Líbanon.

Þann 17. október var spítali sprengdur í suðurhluta Gasa-borgar með þeim afleiðingum að um 500 manns létust. Ísraelsher neitaði sök og rakti sprenginguna til íslamskra vígasamtaka sem áttu að hafa sett af stað misheppnað skot. Í byrjun desember hafði Ísraelsher eyðilagt yfir 100.000 byggingar á Gasa. Herinn gerði loftárásir á suður-Gasa, Khan Yunis og Rafah og réðst síðar þar inn.

2024

Hernaðarátökin á árinu 2024 leiddu áfram af sér hörmulegar þjáningar. Í apríl hafði Ísraelsher drepið nær 200 hjálparstarfsmenn sem dreifðu matvælum til flóttamanna. Þessar árásir voru harðlega gagnrýndar og sumar sagðar gerðar af ásettu ráði, sem gaf tilefni til ásakana um vísvitaðar árásir á óbreytta borgara.

Þann 22. júlí barst sú hörmulega fregn að tveir gíslar hefðu týnt lífi í haldi Hamas-samtakanna, eins og ísraelsku réttindasamtökin Hostages and Missing Families Forum greindu frá.

Þann 31. júlí lést Ismail Haniyeh, stjórnmálaleiðtogi Hamas-samtakanna, í loftárás í Tehran, höfuðborg Írans.

Ásakanir um þjóðarmorð

Þann 10. ágúst hæfðu þrjú flugskeyti ísraelska hersins skólabyggingu í Al-Sahaba-hverfinu. Samkvæmt yfirvöldum á Gaza létust á bilinu 90–100 óbreyttir borgarar í árásinni, og lýstu þau atvikinu sem hræðilegu fjöldamorði. Ísraelski herinn sagðist aftur á móti hafa fellt vígamenn Hamas-samtakanna sem földu sig í fólginni stjórnstöð í skólanum. Átökunum lauk ekki þar, en 5. desember gaf Amnesty International út skýrslu um stríðið þar sem aðgerðum Ísraels var lýst sem þjóðarmorði. Ísrael og Bandaríkin vísuðu henni á bug.

2025

Í byrjun árs 2025 var leitast við að finna lausn á átökunum og þann 15. janúar var samið um vopnahlé milli Hamas-samtakanna og Ísraelsmanna. Þessi von um frið var þó skammvinn því þann 18. mars rauf Ísrael vopnahléð og gerði loftárásir á Gasa þar sem um 600 manns létust.

Árás á bílalest hjálparstarfsmanna í Rafah

Þann 23. mars réðust ísraelskar hersveitir á bílalest hjálparstarfsmanna í Rafah. Í árásinni urðu að minnsta kosti 15 óvopnaðir hjálparstarfsmenn að bana, þar á meðal átta meðlimir Rauða hálfmánans, sex úr þjóðvarðliði Palestínu og einn starfsmaður Palestínuflóttamannaaðstoðar Sameinuðu þjóðanna.

Bílalestin sem varð fyrir árásinni samanstóð af fimm sjúkrabílum, slökkviliðsbíl og bíl Sameinuðu þjóðanna. Alþjóðasamtök Rauða krossins og Rauða hálfmánans fordæmdu árásirnar og sögðu drápin svívirðileg. Rauði hálfmáninn sakaði ísraelska herinn um að hafa vísvitandi drepið starfsmennina og benti á að ökutæki þeirra og starfsmenn hafi verið auðsjáanlega merkt Rauða hálfmánanum.

Ísraelski herinn birti skýrslu þar sem því var haldið fram að hermenn hefðu skotið á ökutæki sem nálguðust þá „grunsamlega“ án þess að vera merkt. Myndbandsupptaka sem fannst í farsíma eins viðbragðsaðilanna, sem var drepinn og fannst í fjöldagröf nærri árásarstaðnum, sýndi sjúkrabílana og slökkviliðsbílinn greinilega merktan með neyðarljósum á meðan ísraelskir hermenn réðust á þá með skothríð. Krufning leiddi í ljós að bráðaliðarnir voru drepnir af ásettu ráði.

Rauði hálfmáninn í Palestínu og Alþjóðasamband Rauða krossins og Rauða hálfmánans hafa krafist óháðrar rannsóknar.