Breytingar notanda
7. júlí 2021
6. júlí 2021
Vitnastefna
Tilvísun á Stefna
Sakaukastefna
Tilvísun á Stefna
Réttargæslustefna
Tilvísun á Stefna
Meðalgöngustefna
Tilvísun á Stefna
Gagnstefna
Tilvísun á Stefna
Framhaldsstefna
Tilvísun á Stefna
Áfrýjunarstefna
Tilvísun á Stefna
Skýrslutaka
Tilvísun á Skýrslugjöf
Dómþinghá
Tilvísun á Varnarþing
Stefnandi
ekkert breytingarágrip
m−2
Varnarþing
Ný síða: '''Varnarþing''' er sú svæðislögsaga sem sækja má hinn stefnda til sakar fyrir dómstól er hefur lögsögu til að dæma málið. Það skiptir höfuðmáli í tilviki málareksturs fyrir svæðisbundnum dómstólum, svo sem héraðsdómstólum Íslands, að valið sé rétt varnarþing. Varnarþing æðri dómstiga og sérdómstóla á Íslandi ná yfir allt Ísland. Eingöngu skiptir máli hvort varnarþingið var rétt þegar málið...
Varaaðild
Ný síða: '''Varaaðild''' í lögfræði er þegar stefnandi stefnir öðrum ákveðnum aðila til vara. Á vörn málsaðila með varaaðild að máli reynir þá ekki nema aðilinn/aðilunum á undan sé sýknaður af dómkröfunni eða málinu gegn þeim aðilum sé vísað frá dómi. Ekki er algengt að beitt sé heimildinni um varaaðild fyrir íslenskum dómstólum en það er heimilt. {{stubbur|lögfræði}} Flokkur:Réttarfar Flokkur:Lögfræði
Útilokunarreglan
Ný síða: '''Útilokunarreglan''' er meginregla í einkamálaréttarfari er felur í sér að allt eigi að liggja fyrir í upphafi máls, þ.m.t. ágreiningsatriði, sönnunargögn, og málsástæður, eða að minnsta kosti eins fljótt og kostur er. Þumalputtareglan er sú að hver og einn málsaðili eigi að leggja fram öll gögn sem skipta máli eins skjótt og tilefni er til þess. Sé ekki farið eftir því gætu gagnaðilar þess aðila í málinu, eftir atvikum, krafi...
Sönnunarfærsla
Ný síða: '''Sönnunarfærsla''' er ferlið við framlagningu sönnunargagna í dómsmáli, svo sem með skýrslutöku fyrir dómi eða framlagningu skjala. Tilgangur hennar er að sanna staðhæfingar um atburð eða staðreynd. == Tengt efni == * Útilokunarreglan {{stubbur|lögfræði}} Flokkur:Réttarfar Flokkur:Lögfræði
Stefnubirting
Ný síða: '''Stefnubirting''' er sá háttur sem hafður er til að birta stefnu fyrir móttakanda hennar (stefnda). Tilgangurinn er sá að láta hinn sakaða ýmist vita af því að fyrir dómi séu ósvaraðar sakir gegn honum eða þörf sé á viðkomandi fyrir dómi af öðrum ástæðum. Ein grundvallarregla íslensks réttarfars er að hver sem er sakaður um eitthvað eigi rétt á tækifæri til að koma að vörnum en hins vegar eru einnig sjónarmið u...
Stefnandi
Ný síða: '''Stefnandi''' er sá aðili í dómsmáli sem stefnir öðrum til að svara fyrir tiltekið sakarefni. Notað er hugtakið '''áfrýjandi''' um þann sem stendur fyrir áfrýjunarstefnu. {{stubbur|lögfræði}} Flokkur:Réttarfar Flokkur:Lögfræði
Stefna
Ný síða: '''Stefna''' er skjal sem birt er fyrir móttakanda (oftast stefnda í dómsmáli) þar sem skorað er á hann að mæta fyrir dóm. == Uppruni stefnu == Stefnur geta verið sundurgreindar eftir uppruna, þ.e. '''réttarstefnu''' og '''utanréttarstefnu'''. Réttarstefna er stefna sem dómstóll gefur út og er krafa í tilteknum tegundum mála, svo sem lögbannsmálum. Þær eru taldar vera gagnlegar að því leyti að dómarinn sjálfur mun koma með ábe...
Skýrslugjöf
Ný síða: '''Skýrslugjöf''' er að koma á framfæri frásögn (skýrslu) af atviki eða niðurstöðu sem viðkomandi hefur komist að. Fyrir dómi teljast skýrslur vera sönnunargögn færðar fram við sönnunarfærslu, og má þar nefna aðilaskýrslur, vitnaskýrslur ásamt skýrslum mats- og skoðunarmanna. Sökum meginreglunnar um frjálst sönnunarmat dómara eru dómarar ekki bundnir af skýrslum s...
Samlagsaðild
Ný síða: '''Samlagsaðild''' í lögfræði er aðild að dómsmáli er felur í sér að tveir eða fleiri aðilar séu sóknarmegin og/eða varnarmeginn. Dómkröfur lagðar fram í slíku máli þurfa að jafnaði að eiga rætur að rekja til sama atviks, aðstöðu eða löggernings, ásamt því að vera nógu sjálfstæðar að mögulegt væri að leiða hverja og eina þeirra til lyktar í sér dómsmáli ef þörf krefði. {{stubbur|lögfræði}} Flokkur...
Lögspurning
Ný síða: '''Lögspurning''' er þegar lögfræðilegt álitaefni eða atvik er borið upp fyrir dómstóla án þess að úrlausn þess sé hvorki nauðsynleg til að skera úr um réttindi eða skyldu þess sem ber það fram né til að álykta um hvort tiltekið atvik átti sér stað. Á einfaldaðra máli mætti segja að dómstólar afgreiði ekki fræðileg álitamál né fræðileg atvik, heldur þurfa þau að vera talin hafa raunverulega átt sér...
Kröfusamlag
Ný síða: '''Kröfusamlag''' er þegar tveimur eða fleiri dómkröfum er haldið uppi í sama dómsmáli af sama málsaðila. Skilyrði er að þær séu samkynja eða samrættar, en hið síðarnefnda merkir að þær séu raktar til sama atviks, aðstöðu eða löggernings. Með samkynja er vísað í að þær séu sömu tegundar, svo sem að þær séu báðar/allar kröfur um peningagreiðslur eða þetta sé allt bótakröfur. {{stubbur|lögfræði}} Flokkur:R...
Handtaka
Ný síða: '''Handtaka''' er líkamleg frelsissvipting einstaklings óháð lengd frelsissviptingarinnar sjálfrar. Ekki er forsenda slíkrar frelsissviptingar að líkamlegu valdi sé beitt, svo sem með handjárnun, heldur dugar að aðili með heimild til slíks valds synji viðkomandi einstaklingi um leyfi til að víkja af vettvangi með fyrirmælum. {{stubbur|lögfræði}} Flokkur:Réttarfar Flokkur:Lögfræði
Gæsluvarðhald
Ný síða: '''Gæsluvarðhald''' er þvingunarúrræði er felur í sér frelsissviptingu einstaklings um lengri tíma. Gæsluvarðhaldsföngum er frjálst að vera í samskiptum við umheiminn að vild á meðan gæsluvarðhaldi stendur, nema dómari hafi fallist sérstaklega á einangrun. == Almenn skilyrði == Helstu almennu skilyrðin fyrir því að beita megi gæsluvarðhaldi er að fyrir liggi rökstuddur grunur um að hið meinta brot hafi verið framið...
Brotaþoli
Ný síða: '''Brotaþoli''' er samkvæmt lögum sá einstaklingur er kveðst hafa orðið fyrir misgerð af völdum afbrots og/eða hver sem telur sig hafa orðið fyrir fjárhagslegu tjóni af refsiverðri háttsemi, enda hafi hún beinst að honum sjálfum. Þá getur brotaþoli verið sá lögaðili sem sagður er hafa orðið fyrir slíku tjóni. Í íslensku réttarfari er ekki álitið að brotaþoli sem slíkur sé aðili sakamáls nema...
30. júní 2021
Meðalgönguaðild
Tilvísun á Meðalganga
Greiðsludráttur
Lagfærði hlekk á gjalddaga.
m+10
Samaðild
Ný síða: '''Samaðild''' felst í því að fleiri en einn eiga aðild að dómsmáli á grundvelli óskiptra réttinda eða óskiptrar skyldu. Hvort hún sé talin vera skylda eða eingö...
Sakarefni
Ný síða: '''Sakarefni''' er það málefni eða efnisatriði sem ætlunin er að fá leyst úr í dómsmáli. Stefnandi í dómsmáli ræður svo hvaða dómkröfur eru g...
Réttargæsluaðild
Ný síða: '''Réttargæsluaðild''' er tegund aðildar að dómsmáli þar sem viðkomandi aðila hefur verið stefnt inn í dómsmál til að gæta hagsmuna sinna án þess að eiginlegri...
Meðalganga
Ný síða: '''Meðalganga''' í lögfræði er þegar þriðji aðili stefnir sjálfum sér inn í dómsmál með meðalgöngustefnu. Beiting þessa úrræðis er nokkuð sjaldgæf...
Málsóknarfélag
Ný síða: '''Málsóknarfélag''' er félag sem stofnað er utan um dómsmál sem félagsmenn þess vilja reka um hagsmuni sína í einu lagi. Í íslenskum lögum er gerð krafa um að lá...
Málsforræðisreglan
Ný síða: '''Málsforræðisreglan''' er meginregla í einkamálaréttarfari felur í sér að málsaðilar geta ráðstafað sakarefni sínu og hagað málsmeðferð sinni að vild...
Málflytjandi
Ný síða: '''Málflytjandi''' er aðili sem flytur mál fyrir dómi og þarf hann að jafnaði að njóta málflutningshæfis. Hins vegar getur málsaðili sjálfur, búi hann yfir nægri...
Lögvarðir hagsmunir
Ný síða: '''Lögvarðir hagsmunir''' er skilyrði sem dómkrafa þarf að uppfylla, bæði hvað varðar þann aðila sem setur hana fram sem og þann sem á að verjast henni. Gróflega s...
Fyrirsvarsmaður
Ný síða: '''Fyrirsvarsmaður''' í lögfræði er einstaklingur sem er fulltrúi málsaðila í dómsmáli. Hlutverk fyrirsvarsmanns er að gæta hagsmuna þess málsaðila að öllu e...
Dómvenja
Ný síða: '''Dómvenja''' er venja sem dómstólar hafa skapað með dómaframkvæmd sinni. Meginforsendur þess að dómstólar fylgi slíkum venjum er til að tryggja fyrir...
Áfrýjandi
Ný síða: '''Áfrýjandi''' er aðili dómsmáls sem hefur áfrýjað dómi til annars dómstigs. Ef gagnsök liggur fyrir er aðilinn sem áfrýjaði fyrst kallaður aðaláfrýjandi o...
Aðildarskortur
Ný síða: '''Aðildarskortur''' í lögfræði á við þegar málsaðili hefur hvorki hagsmuni né skyldu til að fá leyst úr um dómkröfu sem höfð hefur v...
Aðildarhæfi
Ný síða: '''Aðildarhæfi''' í lögfræði er almennt hæfi einstaklings eða lögaðila til að vera aðili dómsmáls. Hin almenna regla er að eing...
Aðilasamlag
Ný síða: '''Aðilasamlag''' er í lögfræði hagræði er gerir tveimur eða fleiri stefnendum hverjum fyrir sig kleift að hafa uppi sjálfstæða dómkröfu...
Aðalmeðferð
Ný síða: '''Aðalmeðferð''' er sá liður í rekstri dómsmáls þar sem rætt er efnislega um þær dómkröfur sem lagðar hafa verið fram í því máli. Sá liður ski...
Viðskiptabréf
Ný síða: '''Viðskiptabréf''' er framseljanleg, óskilyrt, og skrifleg skuldbindandi yfirlýsing sem gefur nafngreindum eða ónafngreindum handhafa hennar rétt til þess að f...
Vanheimild
Ný síða: '''Vanheimild''' er réttarágalli er felst í því að kröfuhafinn fær ekki umsamda réttarstöðu í samningi sínum við viðsemjanda sö...
Vangildisbætur
Ný síða: '''Vangildisbætur''' er nálgun við útreikning skaðabóta sem eiga að setja kröfuhafa í sömu stöðu fjárhagslega eins og hann hefði aldrei g...
Vanefnd
Ný síða: '''Vanefnd''' lýsir sér þannig að einhver (skuldari) efnir ekki skuldbindingu með umsömdum hætti sem viðkomandi skuldari er skuldbundinn til að efna. Aðili sem á kröfu...
Tómlæti
Ný síða: '''Tómlæti''' er matskennt ástand um hvort aðila hafi verið nógu annt um rétt sinn að hann sótti fullnustu eða staðfestingar hans tímanlega. Á sviði lögfræðinnar...
Skuldari
Ný síða: '''Skuldari''' er einstaklingur og/eða lögaðili sem hefur skuldbundið sig til að inna af hendi greiðslu til annars aðila. Mögulegt er að sundurgreina hugtakið niður...
Skuldaraskipti
Ný síða: '''Skuldaraskipti''' í kröfurétti eiga sér stað þegar skuldara kröfu er skipt út fyrir annan. Meginreglan er sú, ólíkt kröfuhafaskipti|kr...
Skuldajöfnuður
Ný síða: '''Skuldajöfnuður''' er þegar kröfuhafi einnar kröfu lækka kröfur sem hann skuldar hinum með samsvarandi eftirgjöf af sinni kröfu gagnvart sama aðila. Ef A skuldar B h...