Adolphe Thiers
Marie Joseph Louis Adolphe Thiers (15. apríl 1797 – 3. september 1877) var franskur lögfræðingur, blaðamaður, sagnfræðingur og stjórnmálamaður. Hann var forseti Frakklands frá 31. ágúst 1871 – 24. maí 1873.
| Adolphe Thiers | |
|---|---|
 | |
| Forseti Frakklands | |
| Í embætti 31. ágúst 1871 – 24. maí 1873 | |
| Forsætisráðherra | Jules Dufaure |
| Forveri | Napóleon 3. (sem keisari) |
| Eftirmaður | Patrice de Mac Mahon |
| Forsætisráðherra Frakklands | |
| Í embætti 22. febrúar 1836 – 6. september 1836 | |
| Þjóðhöfðingi | Loðvík Filippus |
| Forveri | Victor de Broglie |
| Eftirmaður | Louis-Mathieu Molé |
| Í embætti 1. mars 1840 – 29. október 1840 | |
| Þjóðhöfðingi | Loðvík Filippus |
| Forveri | Jean-de-Dieu Soult |
| Eftirmaður | Jean-de-Dieu Soult |
| Persónulegar upplýsingar | |
| Fæddur | 15. apríl 1797 Bouc-Bel-Air, Frakklandi |
| Látinn | 3. október 1877 (80 ára) Saint-Germain-en-Laye, Frakklandi |
| Maki | Élise Dosne |
| Trúarbrögð | Frumgyðistrú |
| Háskóli | Háskólinn í Provence Aix-Marseille |
| Starf | Blaðamaður, sagnfræðingur, lögfræðingur, stjórnmálamaður |
| Undirskrift |  |
Æviágrip
breytaThiers fæddist á landsbyggð Frakklands en fór í París að aðhyllast frjálslyndishugmyndir. Þar gerðist hann auk þess sagnfræðingur um frönsku byltinguna. Thiers tók þátt í Júlíbyltingunni sem steypti Karli 10. af stóli árið 1830 og kom á „júlíríkinu“ undir stjórn Loðvíks Filippusar Frakkakonungs[1], þar sem Thiers gegndi tvisvar embætti forsætisráðherra. Thiers var í hópi „Orléanista“, sem studdu Orléans-ætt til konungsvaldsins, en vildi jafnframt að í Frakklandi væri þingbundin konungsstjórn þar sem konungurinn „ríkir en ræður ekki“[2]. Thiers fjarlægðist konunginn nokkuð í aðdraganda byltingarinnar árið 1848 og eftir að Loðvík Filippusi var steypt af stóli lýsti hann yfir stuðningi við hið endurreista franska lýðveldi, en þó aðeins í því skyni að hægt yrði að gera það að þingbundnu konungdæmi í fyllingu tímans. Í fyrstu studdi hann Louis-Napoléon Bonaparte forseta en snerist gegn honum þegar forsetinn framdi valdarán þann 2. desember 1851 og lýsti yfir stofnun nýs fransks keisaraveldis með sjálfan sig á keisarastóli undir nafninu Napóleon III. Við valdatöku Napóleons var Thiers handtekinn og sendur í stutta útlegð. Hann sneri þó fljótt aftur og varð hávær gagnrýnandi keisarans, sem hann bað í ræðu árið 1864 um að tryggja fimm „nauðsynleg réttindi“ fyrir Frakka: Persónuréttindi, mál- og prentfrelsi, kosningarétt, fyrirspurnarrétt almennings til ríkisstjórnarinnar og endurreisn þingræðis.[3]
Eftir hrun annars franska keisaraveldisins í kjölfar ósigurs Frakka í fransk-prússneska stríðinu árið 1871 kaus franska þingið Thiers ríkisleiðtoga nýju frönsku stjórnarinnar. Í maí sama ár skipaði Thiers franska hernum að kveða niður valdatöku Parísarkommúnunnar. Þann 31. ágúst 1871 var Thiers útnefndur fyrsti forseti þriðja franska lýðveldisins á franska þinginu. Helsta afrek hans á forsetastól var að semja um brottför prússneska hernámsliðsins frá Frakklandi tveimur árum á undan áætlun.
Thiers studdi enn endurreisn franska konungdæmisins í formi þingbundinnar konungsstjórnar en illgerlegt reyndist að koma á sátt meðal Orléanista og hefðbundinna Búrbónista til þess að framkvæma slíkt. Því hvatti Thiers Frakka til að sameinast undir merkjum þriðja lýðveldisins og sagði: „Lýðveldið er það stjórnarfyrirkomulag sem sundrar okkur síst.“[4] Þessi sjónarmið gerðu Thiers að utangarðsmanni bæði meðal konungssinnaðra hægrimanna og lýðveldissinnaðra vinstrimanna og því fór svo þann 24. maí árið 1873 að hann sagði af sér og Patrice de Mac Mahon varð forseti.
Thiers lést árið 1877 og jarðarför hans varð pólitískur stórviðburður.[5] Tveir leiðtogar lýðveldissinna, Victor Hugo og Léon Gambetta, fóru fyrir útförinni, en þeir höfðu undir lokin verið bandamenn Thiers gegn konungssinnuðum íhaldsmönnum.
Tilvísanir
breyta- ↑ De la Croix de Castries, René (1983). Monsieur Thiers. Librarie Academique Perrin. bls. 67-68.
- ↑ Le Roi règne mais ne gouverne pas. SavoiretCulture.com. Sótt þann 5. september 2017.
- ↑ Discours sur les libertés nécessaires. Thiers, Adolphe. 11. janúar 1864. Sótt 5. september 2017.
- ↑ De la Croix de Castries, René (1983). Monsieur Thiers. Librarie Academique Perrin. bls. 350.
- ↑ Útlendar frjettir frá vordögum 1878 til vordaga 1879 – Skírnir, Megintexti (01.01.1879), Bls. 3-174
| Fyrirrennari: Victor de Broglie |
|
Eftirmaður: Louis-Mathieu Molé | |||
| Fyrirrennari: Jean-de-Dieu Soult |
|
Eftirmaður: Jean-de-Dieu Soult | |||
| Fyrirrennari: Napóleon 3. (sem Frakkakeisari) |
|
Eftirmaður: Patrice de Mac Mahon | |||