Akranes
Akraneskaupstaður er kaupstaður á Skipaskaga á Vesturlandi og var áður kallaður Skipaskagi, enn í daglegu tali Skaginn. Þar bjuggu 7.948 í nóvember 2022.
| Akraneskaupstaður | |
|---|---|
| Sveitarfélag | |
 Merki | |
 Staðsetning | |
| Kjördæmi | Norðvesturkjördæmi |
| Flatarmál – Samtals | 62. sæti 9 km² |
| Mannfjöldi – Samtals – Þéttleiki | 9. sæti 7.997 (2023) 888,56/km² |
| Bæjarstjóri | Sævar Freyr Þráinsson |
| Þéttbýliskjarnar | Akranes |
| Sveitarfélagsnúmer | 3000 |
| Póstnúmer | 300 |
| www | |
.jpg)
Akranes heitir í raun allt nesið milli Hvalfjarðar og Leirárvoga og trónir Akrafjall á því miðju. Nesið skiptist frá fornu fari milli tveggja hreppa: Akraneshrepps að sunnan og vestan og Skilmannahrepps norðan og austan. Á 19. öld fór að myndast þéttbýli í kringum sjósókn og verslun á Skipaskaga yst á nesinu. Árið 1885 var ákveðið að skipta Akraneshreppi í tvennt vegna hinna ólíku hagsmuna þéttbýlisins og sveitarinnar. Varð kauptúnið og næsta nágrenni þess að Ytri-Akraneshreppi en sveitin inn með Akrafjalli að Innri-Akraneshreppi. Ytri-Akraneshreppur hlaut kaupstaðarréttindi árið 1942 og hét eftir það Akraneskaupstaður.
Enn í dag er sjávarútvegur mikilvægasti atvinnuvegur bæjarins en verslun er einnig mikilvæg svo og iðnaður. Í bænum er sementsverksmiðja sem starfrækt hefur verið síðan á 6. áratug 20. aldar og á Grundartanga skammt frá bænum er álver sem starfað hefur síðan 1998.
Knattspyrna hefur lengi verið í hávegum höfð á Akranesi og lið bæjarins, ÍA, hefur löngum verið í fremstu röð á Íslandi.
Hvalfjarðargöngin sem vígð voru 1998 voru mikil samgöngubót fyrir Akranes og styttu verulega akstursleiðina til Reykjavíkur. Með tilkomu þeirra hætti Akraborgin siglingum sínum milli Reykjavíkur og Akraness.
SkólarBreyta
Á Akranesi eru leikskólar, grunnskólar og framhaldsskóli.
TenglarBreyta
- Frjálst kort af Akranesi búið til af OpenStreetMap verkefninu
- Loftmynd á Google Maps
- Heimasíða Akraneskaupstaðar
- Safnasvæðið á Akranesi
- Akranes = Skipasagi; grein í Lesbók Morgunblaðsins 1927
- Örnefni á Akranesi; grein í Lesbók Morgunblaðsins 1942
- Um örnefni á Akranesi (svargrein); grein í Lesbók Morgunblaðsins 1942