Fulgencio Batista
Fulgencio Batista y Zaldívar (16. janúar 1901 – 6. ágúst 1973) var kúbverskur herforingi og stjórnmálamaður sem var tvívegis forseti Kúbu. Hann var lýðræðislega kjörinn forseti frá 1940 til 1944 og einræðisherra með stuðningi Bandaríkjanna frá 1952 til 1959, en þá var honum steypt af stóli í kúbversku byltingunni.
| Fulgencio Batista | |
|---|---|
 Batista árið 1938. | |
| Forseti Kúbu | |
| Í embætti 10. október 1940 – 10. október 1944 | |
| Forsætisráðherra |
|
| Varaforseti | Gustavo Cuervo Rubio |
| Forveri | Federico Laredo Brú |
| Eftirmaður | Ramón Grau |
| Í embætti 10. mars 1952 – 1. janúar 1959 | |
| Forsætisráðherra | Sjá lista |
| Varaforseti | Rafael Guas Inclán |
| Forveri | Carlos Prío Socarrás |
| Eftirmaður | Anselmo Alliegro |
| Persónulegar upplýsingar | |
| Fæddur | 16. janúar 1901 Banes, Kúbu |
| Látinn | 6. ágúst 1973 (72 ára) Marbella, Andalúsíu, Spáni |
| Maki | Elisa Godínez Gómez (g. 1926; skilin 1946) Marta Fernandez Miranda (g. 1946; d. 2006) |
| Börn | 8 |
| Starf | Herforingi, stjórnmálamaður |
Batista komst fyrst til valda í herforingjauppreisn árið 1933 þegar bráðabirgðastjórn Carlos Manuel de Céspedes y Quesada var steypt af stóli. Hann útnefndi síðan sjálfan sig yfirhershöfðingja kúbverska hersins með ofurstatign og réð í gegnum fimm manna þjóðstjóraveldi. Hann stýrði Kúbu þannig í gegnum strengjabrúðuforseta sína þar til hann var sjálfur kjörinn forseti árið 1940 eftir popúlíska kosningaherferð.[1][2] Hann innleiddi nýja kúbverska stjórnarskrá árið 1940 sem var talin framfarasöm á sínum tíma[3] og gegndi embætti forseta til ársins 1944. Eftir að kjörtímabili hans lauk settist hann að í Flórída en sneri aftur til Kúbu til að bjóða sig fram á ný árið 1952. Þar sem ljóst var að hann myndi tapa framdi Batista valdarán.[4]
Sem einræðisherra naut Batista fjár-, hernaðar- og stjórnmálaaðstoðar frá ríkisstjórn Bandaríkjanna.[5][6] Batista nam úr gildi stjórnarskrá ársins 1940 og svipti Kúbverja flestum réttindum, þar á meðal rétti til verkfalls. Hann snerist á sveif með ríkustu landeigendunum sem áttu stærstu sykurplantekrurnar og ríkti yfir stöðnuðum efnahag þar sem gjáin milli hinna ríku og fátæku breikkaði stöðugt.[7] Brátt var mestallur sykuriðnaðurinn í höndum Bandaríkjamanna og um 70% alls ræktarlands var í eigu útlendinga.[8] Ríkisstjórn Batista græddi kerfisbundið á því að arðræna Kúbu og gerði bæði samninga við bandarísku mafíuna, sem stjórnaði spilavítum, fíkniefna- og vændissölu í Havana, og við bandarísk stórfyrirtæki sem greiddu honum fúlgur fjár.[7][9] Batista kvað niður óánægju sem braust oft út í stúdentaóeirðum og mótmælum með strangri ritskoðun og leynilögreglu sem beitti ofbeldi, pyntun og aftökum á almannafæri. Talningar á þeim sem voru drepnir með þessum hætti á stjórnartíð Batista eru nokkuð á reiki; hinar lægstu nema nokkrum hundruðum eða þúsundum og hinar hæstu um 20.000.[10][11][12]
Skæruliðar undir stjórn Fidels Castro háðu stríð á landsbyggðinni gegn Batista frá desember 1956 til desember 1958. Batista var loks sigraður af uppreisnarmönnum undir stjórn Che Guevara í orrustu við Santa Clara á nýársdag 1959. Batista flúði eyjuna með persónuleg auðævi sín og kom til dóminíska lýðveldisins, þar sem bandamaður hans, Rafael Trujillo, réð með einræðisvaldi. Batista fékk síðar hæli hjá stjórn António de Oliveira Salazar í Portúgal og bjó þar fyrst á Madeiraeyjum og síðar í Estoril nálægt Lissabon. Batista tók þátt í viðskiptum á Spáni og bjó þar í Guadalmina nærri Marbella þegar hann lést úr hjartaáfalli þann 6. ágúst 1973.[13]
Tilvísanir
breyta- ↑ „Elections and Events 1935-1951 - The Library“. Libraries.ucsd.edu. Afrit af upprunalegu geymt þann 12. janúar 2014. Sótt 18. ágúst 2014.
- ↑ Argote-Freyre, Frank (2006). Fulgencio Batista. 1. árgangur. New Brunswick, N.J.: Rutgers University Press. bls. 50.
- ↑ Wright, Robert; Wylie, Lana, ritstjórar (2009). Our Place in the Sun: Canada and Cuba in the Castro Era. University of Toronto Press. bls. 8. Sótt 6. júlí 2013.
- ↑ Cavendish, Richard, „General Batista Returns to Power in Cuba“, History Today, London, History Today Ltd, mars 2002, bindi 52, tbl. 3, sótt 11. janúar 2018.
- ↑ Guerra, Lillian (2010). Grandin, Greg; Joseph, Gilbert M. (ritstjórar). Beyond Paradox. bls. 199–238.
- ↑ Fidel: The Untold Story. (2001). Directed by Estela Bravo. First Run Features. (91 min). Viewable clip. "Batista's forces were trained by the United States, which also armed them with tanks, artillery, and aircraft."
- ↑ 7,0 7,1 Historical Dictionary of the 1950s, by James Stuart Olson, Greenwood Publishing Group, 2000, pp. 67–68.
- ↑ Fidel: The Untold Story. (2001). Directed by Estela Bravo. First Run Features. (91 min). Viewable clip.
- ↑ Havana Nocturne: How the Mob Owned Cuba and Then Lost It to the Revolution, by T. J. English, William Morrow, 2008.
- ↑ Wickham-Crowley, Timothy P. (1990). Exploring Revolution: Essays on Latin American Insurgency and Revolutionary Theory. Armonk and London: M.E. Sharpe. P. 63 "Estimates of hundreds or perhaps about a thousand deaths due to Batista's terror are also supported by comments made by Fidel Castro and other Batista critics during the war itself."
- ↑ Guerra, Lillian (2012). Visions of Power in Cuba: Revolution, Redemption, and Resistance, 1959–1971. Chapel Hill: University of North Carolina Press. p. 42 "The likely total was probably closer to three to four thousand."
- ↑ Conflict, Order, and Peace in the Americas, by the Lyndon B. Johnson School of Public Affairs, 1978, p. 121. "The US-supported Batista regime killed 20,000 Cubans"
- ↑ „Batista Dies in Spain at 72“. New York Times. 7. ágúst 1973.
| Fyrirrennari: Federico Laredo Brú |
|
Eftirmaður: Ramón Grau | |||
| Fyrirrennari: Carlos Prío Socarrás |
|
Eftirmaður: Anselmo Alliegro | |||