Duisburg

Duisburg er stórborg í þýska sambandslandinu Norðurrín-Vestfalíu með 500 þúsund íbúa (2018). Höfn borgarinnar við ána Rín er stærsta innanlandshöfn Evrópu. Hún er hluti af Rín-Ruhr-stórborgarsvæðinu.

Duisburg
Skjaldarmerki
Sambandsland	Norðurrín-Vestfalía
Flatarmál
• Samtals	232,8 km2
Hæð yfir sjávarmáli	33 m
Mannfjöldi
• Samtals	500 þús (2.018)
• Þéttleiki	2.091/km2
Vefsíða	www.duisburg.de

Duisburg.

Lega

Duisburg liggur við ármót Rínarfljóts og Ruhr vestast í Ruhr-héraðinu. Næstu borgir eru Essen til austurs (10 km), Oberhausen til norðausturs (5 km) og Düsseldorf til suðurs (15 km). Hollensku landamærin liggja um 20 km til vesturs.

Skjaldarmerki

Skjaldarmerki Duisburg er tvískipt. Neðri hlutinn sýnir hvítt borgarvirki á rauðum grunni. Efri hlutinn er svarti tvíhöfða ríkisörninn á gulum grunni. Skjaldarmerki þetta var tekið formlega í notkun 1977 en allt frá 1527 er hægt að finna svipuð merki.

Orðsifjar

Duisburg hét áður Diusburg, þannig að stafavíxl hafa átt sér stað. Fyrri helmingur heitins Duis- merkir sennilega flæðimýri. Það er þó ekki alveg víst.

Saga Duisburg

Upphaf

Hluti af gömlu borgarmúrunum stendur enn

883 kemur heitið Duisburg fyrst við skjöl í annálum Regino von Prüm, en honum segist svo frá að víkingar hafi siglt upp Rín, rænt staðinn og haft þar vetursetu. Á 10. öld var reist konungshús (virki) á staðnum, en konungar og keisarar þýska ríkisins voru minnst 18 sinnum í bænum á 10. öld einni saman. 1002 var Hinrik II krýndur til konungs ríkisins í borginni af erkibiskupnum í Köln og biskupnum í Lüttich (Liége). Hann varð seinna meir keisari. Þetta var eina krýningin sem fram hefur farið í borginni. Duisburg var þá fríborg en 1290 batt Rúdolf af Habsborg konungur enda á fríborgarstöðu Duisburg er hann léði hana greifunum frá Kleve fyrir 2.000 silfurmörk. Á svipuðum tíma færðist árfarvegur Rínarfljóts æ vestar, þannig að borgin nam ekki lengur við fljótið. Við það þornaði litla höfnin upp og verslun og samgöngur lögðust nánast af. Duisburg breyttist því úr konungsborg í smáborg. Þrátt fyrir það gekk Duisburg í Hansasambandið 1407.

Háskóli

Gerhard Mercator var þekktasti kennari háskólans

1555 var stofnaður háskóli í Duisburg, sem var mikil lyftistöng fyrir borgina. Einn þekktasti kennari skólans var Gerhard Mercator, en hann varð heimsfrægur fyrir byltingu í kortavörpun. Litlar sögur fara af því hvernig siðaskiptum var háttað í borginni eða hvernig henni reiddi af í 30 ára stríðinu. En 1666, nokkru eftir stríðslok, eignaðist Prússland greifadæmið Kleve, ásamt Duisburg.

Iðnbylting

Í upphafi 19. aldar voru íbúar Duisburg ekki nema 4.500 talsins. Aðalatvinnuvegurinn var þá tóbaksræktun og vefnaður. En með iðnbyltingunni breyttist þetta skjótt. Duisburg varð að mikilli iðnaðarborg, ekki síst er borgin fékk járnbrautartengingu 1846. Þá risu stáliðjuver og íbúum fjölgaði umtalsvert. Duisburg varð aftur að miðstöð verslunar og samgangna er Rínarhöfnin var lögð í lok 19. aldarinnar en sú höfn er stærsta innlandshöfn Evrópu.

20. öldin

Rínarhöfnin við Duisburg er stærsta innanlandshöfn Evrópu. Myndin er frá 1931.

Við lok heimstyrjaldarinnar fyrri ríkti stjórnleysi í borginni. Vinstri og hægri öfl áttust við í götubardögum, verkföll voru tíð og óðaverðbólga lagðist hart á íbúana. 1921 hertóku Frakkar og Belgar borgina og héldu henni í fjögur ár sem nokkurs konar stríðsskaðabætur. 1929 hófst kreppan mikla. Atvinnuleysi í Duisburg varð allt að 34%, sú mesta í öllu landinu. Með tilkomu nasismans breyttust hlutir til hins betra til að byrja með. En heimstyrjöldinni síðari eyðilagði allt. Duisburg varð fyrir gríðarlegum loftárásum sökum hins mikla iðnaðar. Auk þess var borgin á fluglínu árásarflugvéla og varð því oftar fyrir árásum en ella. Á tímabili vældu loftvarnarflautur daglega í borginni, bara fyrir það eitt að óvinaflugvélar flugu yfir eða framhjá borginni. 1943 urðu verstu loftárásirnar. Nær gjörvöll miðborg Duisburg var lögð í rúst. Allt næsta ár voru gríðarlegar loftárásir gerðar er þúsundir flugvéla vörpuðu sprengjum yfir borgina. Í stríðslok voru 80% allra íbúðahúsa ónýt. 12. apríl 1945 hertóku Bandaríkjamenn borgina, eða það sem eftir var af henni. Hún var á hernámssvæði Breta. Brátt fór iðnaðurinn í gang á ný og varð Duisburg að einni mestu iðnaðarborg Þýskalands. Á 8. áratugnum hallaði þó mikið á stáliðnaðinn í Ruhr-héraðinu og fór borgin ekki varhluta af þvi. Fyrirtæki byrjuðu að loka og íbúatala borgarinnar minnkaði. Þó er stáliðnaðurinn enn í dag mikilvægasti atvinnuvegur borgarinnar.

Íþróttir

Kvennaliðið FCR 2001 Duisburg er sennilega besta knattspyrnulið borgarinnar. Það varð þýskur meistari árið 2000, er tvöfaldur bikarmeistari (1998 og 2009) og varð Evrópumeistari félagsliða 2009. Karlaliðið MSV Duisburg leikur ýmist í fyrstu eða annarri deild. Félagið hefur aldrei unnið stóran titil, en komst tvisvar í úrslit bikarkeppninnar.

Í Duisburg eru aðalskrifstofur róðrarsambands Þýskalands. Þar eru gjarnan haldin róðrarmót, bæði á landsvísu og alþjóðleg (til dæmis HM 2007).

Frægustu börn borgarinnar

• (1937) Manfred Krug leikari
• (1963) Graciano Rocchigiani þýskur boxari

Byggingar og kennileiti

Salvatorkirkjan

• Salvatorkirkjan er gamla borgarkirkjan í Duisburg. Hún var reist 1316-1415 í síðgotneskum stíl. Turninn náði þá 106 metra hæð og var kirkjan þá sú hæsta í norðvesturhluta Þýskalands. Tvisvar sló eldingu niður í turninn, 1467 og 1613 og brann hann þá niður í bæði skiptin. Kirkjan eyðilagðist í loftárásum seinna stríðs og brann þá aftur. Viðgerðum lauk ekki fyrr en 1960. Hins vegar var turnþakið ekki endurreist, þannig að turninn er frekar stubbalegur í dag.
• Eitt einkennilegasta kennileiti miðborgarinnar er brunnurinn Bjargvætturinn (Lebensretter). Styttan á honum er sjö metra há og er hönnuð af frönsku listakonunni Niki de Saint Phalle. Styttan snýst hægt í hringi.

Heimildir

Fyrirmynd greinarinnar var „Duisburg“ á þýsku útgáfu Wikipedia. Sótt apríl 2010.