Washington, D.C.

Washington, D.C.
Washington, D.C.
Höfuðborg
	District of Columbia
	Hvíta húsið í Washington, D.C.
	Fáni Innsigli
	Hverfin í Washington, D.C.
	Washington, D.C. Staðsetning innan Bandaríkjanna
	Hnit: 38°54′17″N 77°00′59″V / 38.90472°N 77.01639°V
Land	Bandaríkin
Nefnd eftir	George Washington
Stjórnarfar
• Borgarstjóri	Muriel Bowser
Flatarmál
• Borg	177 km2
• Land	158,32 km2
• Vatn	18,71 km2
Hæsti punktur	125 m
Lægsti punktur	0 m
Mannfjöldi (2020)
• Borg	689.545
• Þéttleiki	4.355,39/km2
• Þéttbýli	5.174.759
• Stórborgarsvæði	6.304.975
Tímabelti	UTC–5
• Sumartími	UTC–4
Póstnúmer	20001–20098, 20201–20599, 56901–56999
Svæðisnúmer	202 og 771
ISO 3166 kóði	US-DC
Vefsíða	dc.gov

Washington, D.C. (einnig kölluð Washington eða D.C.) er höfuðborg og stjórnsetur Bandaríkjanna. Borgin er nefnd eftir George Washington, fyrsta forseta Bandaríkjanna. Skammstöfunin „D.C.“ stendur fyrir „District of Columbia“, alríkishéraðið sem borgin er í. Svæðið sem tilheyrir þessu alríkishéraði í dag var upphaflega klofið úr fylkjunum Maryland og Virginíu.

Um 690.000 manns búa (2020) innan þessa alríkishéraðs, en borgin teygir sig út fyrir héraðið inn í Maryland og Virginíu. Heildaríbúafjöldi stór-höfuðborgarsvæðisins er 6,3 milljónir (2020).

Saga

Washington var stofnuð sem óháð borg og nokkurs konar óháð fylki fyrir ríkisstjórn alls landsins. Hið nýja lýðveldi hafði frá sjálfstæðisyfirlýsingunni 1776 enga höfuðborg. Þingið kom saman á ýmsum stöðum svo sem í Baltimore, New York og Philadelphiu. Til óeirða kom árið 1783, þegar herinn fékk ekki laun sín greidd. Þegar ríkisstjórnin fékk hvorki stuðning Philadelphiu né fylkisins, var ákveðið að stofna sérstakt fylki fyrir hana undir stjórn þingsins. Eftir miklar umræður var fallist á stað við Potomac-ána (1791) og George Washington skipulagði endanlega í smáatriðum. Maryland lét af hendi 179 km² og Virginia 80 km². Foringi í uppreisnarhernum, Pierre-Charles L'Enfant, góður arkitekt, var fenginn til að skipuleggja borgina sem ber enn þann svip sem hann gaf henni. Hann kom þinghúsinu og Hvíta húsinu fyrir, þar sem þau standa, og tengdi þau með Pennsylvaniabraut.

Frá Capitol-byggingunni liggja 4 götur, Norður-, Suður- og Austur Capitolgötur og Mall. Þær skiptu borginni í fjórðunga, na., nv., sv. og sa. Norður-suður götunum gaf Pierre númer, sem hófust á einum en austur-vestur göturnar fengu bókstafi. Skálægu breiðgöturnar fengu nöfn hinna 13 fylkja sambandsríkisins. Mall var veigamest breiðgatnanna á milli Capitol og Potomac og skyldi gefa borginni opið yfirbragð. Árið 1800 var lokið við forsetabústaðinn, þinghúsið og fjármálaráðuneytið svo að þingið gat komið saman í Washington í nóvember sama ár. Þá þegar var farið að tala um stórborg með 100-200 þúsund íbúum, þótt íbúafjöldinn væri aðeins 2.464 auk 623 þræla.

Árið 1814 í öðru stríði þeirra við Bandaríkin réðust Bretar á lítt varða borgina og brenndu hana að mestu en skýfall bjargaði því sem bjargað varð og varði hana frá algerri eyðingu. Eyðileggingin var slík, að þingið samþykkti með naumum meirihluta að endurbyggja borgina. Um nokkurra ára bil var hún meiri draumur en veruleiki. Charles Dickens skrifaði eftir heimsókn þangað: „Washington er borg hinna miklu áforma“. Virginíufylki bar sig upp vegna þess, að svæðið, sem það lagði undir Washington væri óskipulagt. Því ákvað þingið árið 1846, að skila því aftur.

Árið 1863 hófst þrælastríðið og hergagnaiðnaður komst á legg. Herstjórnin og herdeildir sátu í Washington og Capitol var breytt í sjúkrahús. Að loknu stríðinu fjölgaði íbúum fljótlega vegna 40.000 frelsaðra þræla sem settust þar að. Eftir 1870 fjölgaði íbúðar- og stjórn-sýslubyggingum svo mikið að farið var að kalla Washington þjóðarsviðið. Árið 1887 fundust aftur hinar gleymdu teikningar L'Enfants en ekki var farið að nota þær aftur fyrr en um 1900.

Söfn

Smithsonian-stofnunin rekur fjölda safna, meðal annars:

Náttúrugripasafn
Flug og geimferðasafn
Sögusafn Bandaríkjanna
Dýragarð

Íþróttalið

Washington Wizards, körfubolti
Washington Commanders, amerískur fótbolti
Washington Nationals, hafnabolti
D.C. United, knattspyrna
Washington Capitals, íshokkí

Þessi Bandaríkja-tengda grein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.