Schwyz

**Schwyz**
Höfuðstaður	Schwyz
Flatarmál	908 km²
Mannfjöldi; – Þéttleiki	151.396 (2013); 165/km²
Sameinaðist Sviss	1291
Stytting	SZ
Tungumál	Þýska
Vefsíða	[http://www.sz.ch

Schwyz er kantóna í Sviss og er ein af stofnkantónum landsins. Höfuðborgin heitir sömuleiðis Schwyz. Kantónan er nafngefandi fyrir sambandsríkið Sviss.

Lega og lýsing

Schwyz liggur nokkuð miðsvæðis í Sviss, við norðurjaðar Alpafjalla. Hún takmarkast að norðan við Zürichvatn og að vestan við Vierwaldstättersee. Aðrar kantónur sem að Schwyz liggja eru St. Gallen fyrir norðaustan, Glarus fyrir austan, Uri fyrir sunnan, Luzern og Zug fyrir vestan og Zürich fyrir norðvestan. Mikið af stórum stöðuvötnum er í kantónunni. Íbúar eru 141 þúsund og eru þeir þýskumælandi.

Skjaldarmerki

Skjaldarmerki Schwyz er alrauður með litlum, hvítum krossi efst í hægra horninu. Upphaflega var merkið aðeins alrautt og merkir blóð. Hvíti krossinn birtist fyrst 1470 og var léður af páfanum. Ríkisfáni Sviss var tekinn upp eftir merki Schwyz mjög snemma eftir stofnun Sviss árið 1291.

Orðsifjar

Ekki er vitað hvaðan heitið Schwyz er komið en víst þykir að það er ekki úr alemönnsku eða latínu. Sagan segir að fyrir daga Rómverja hafi þjóðflokkur að norðan sest þar að. Tveir bræður, Suit og Scheijo, háðu einvígi um það hvor þeirra mætti veita staðnum nafn. Þar drap Suit bróður sinn Scheijo. Ekki er ólíklegt að úr Suit varð Schwyz. Heitið kemur fyrst við skjöl árið 970. Hins vegar var heitið Schwyz snemma notað fyrir landið Sviss í heild, þar sem Schwyz var ein stofnkantóna landsins og herir kantónunnar þóttu afbragðsgóðir. 1386, eftir sigur Svisslendinga í orrustunni við Sempach, var byrjað að notast við heitið Schwyz fyrir allt landið.

Söguágrip

1240 veitti Friðrik II keisari héraðinu fríbréf og þar með rétt til að taka við eigin stjórn í stað Habsborgara. Habsborgarar viðurkenna þennan gjörning hins vegar ekki.
1291 tekur Schwyz þátt í eiðnum á Rütlifjalli og er þar með stofnkantóna í Sviss, ásamt Uri og Nidwalden.
Á 16. öld stóð kantónan með kaþólsku kirkjunni gegn öllum siðaskiptahreyfingum.
1798 stofnar Napoleon helvetíska lýðveldið í Sviss. Schwyz verður hluti af stórkantónunni Waldstätte.
1803 verður Schwyz aftur að eigin kantónu og hlýtur aukið svæði í kringum Gersau við Vierwaldstättersee.
1814 urðu nokkrir bæir í norðri kantónunnar ósáttir og stofnuðu hálfkantónuna Ausserschwyz til skamms tíma.

Bæir

Stærstu bæir í Schwyz:

Röð	Bær	Íbúar	Ath.
1	Freienbach	15 þúsund
2	Schwyz	14 þúsund	Höfuðstaður kantónunnar
3	Einsiedeln	14 þúsund

Heimildir

Fyrirmynd greinarinnar var „Kanton Schwyz“ á þýsku útgáfu Wikipedia. Sótt júní 2011.