Jeremy Bentham

Breskur heimspekingur, lögfræðingur og umbótasinni (1748–1832)

Jeremy Bentham (15. febrúar 17486. júní 1832) var enskur lögfræðingur, heimspekingur umbótamaður og afkastamikill rithöfundur. Faðir hans og föðurfaðir voru lögfræðingar og lögmenn (og gott ef ekki dómarar) og hann fór þessa sömu leið í menntun sinni en starfaði þó lítið sem ekkert við það þar sem hann tók stóran arf ungur og vann nær ekkert á sinni æfi. Hann var róttækur hugsuður og frumkvöðull í réttarheimspeki í hinum enskumælandi heimi. Hann er þekktastur fyrir að vera málsvari nytjastefnu í siðfræði.

Vestræn heimspeki
Nýaldarheimspeki,
Heimspeki 18. aldar/
Heimspeki 19. aldar
Jeremy Bentham
Nafn: Jeremy Bentham
Fæddur: 15. febrúar 1748London á Englandi)
Látinn: 6. júní 1832 (84 ára) (í London á Englandi)
Skóli/hefð: Nytjastefna
Helstu ritverk: Introduction to Principles of Morals and Legislation (1780); Discourse on Civil and Penal Legislation (1802)
Helstu viðfangsefni: stjórnspeki, siðfræði, réttarheimspeki
Markverðar hugmyndir: Hámarkshamingjulögmálið
Áhrifavaldar: John Locke, David Hume, Montesquieu
Hafði áhrif á: James Mill, John Stuart Mill, Robert Owen, Michel Foucault

Bentham var nokkuð áhrifamikill hugsuður, bæði vegna eigin skrifa og ekki síður í gegnum skrif nemenda og fylgjenda sinna víða um heim. Meðal þeirra var James Mill, en sonur hans, John Stuart Mill, er frægasti málsvari nytjastefnu í siðfræði; og Robert Owen, sem varð síðar upphafsmaður sósíalisma).

Bentham studdi persónufrelsi einstaklinga og athafnafrelsi og frjálst hagkerfi. Hann var einnig hlynntur aðskilnaði ríkis og kirkju, studdi málfrelsi, jafnrétti kynjanna, réttindi dýra, afnám þrælahalds og líkamsrefsinga (einnig í uppeldi barna), réttinn til skilnaðar, frjálsa verslun og viðurkenningu samkynhneigðar. Hann reit ennfremur grein gegn skattlagningu fjármagnstekna en hvort hans persónulega staða hafi þar haft hliðrun á dóm hans skal ósagt látið.

Tengill breyta

 
Á Wikiheimild er að finna texta sem tengist
   Þessi heimspekigrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.