Þula

Þulur eru ein gerð íslenskra þjóðkvæða, fleiri en sjö línur að lengd og ekki erindaskipt, sem hefur verið hluti af munnlegri hefð að minnsta kosti síðan á 15. öld. Merking orðsins „þula" hefur breyst í gegnum tíðina og virðist það fyrst hafa átt sérstaklega við kvæði sem tengdust nafnarunum eða annari upptalningu. Á 18. öld tíðkuðust svokallaðar langlokur sem voru langir rímaðir bragir þar sem ekki var skilið á milli erinda. Í seinni tíð hafa þulurnar orðið að barnagælum.

Móðir raular þulur fyrir börn sín. Teikning eftir Mugg. Teikningin birtist á forsíðu ljóðabókarinnar Þulur eftir Theodóru Thoroddsen árið 1916.

Höfundar þulna eru yfirleitt óþekktir. Þó hafa ýmis seinni tíma skáld tekið ástfóstri við þuluformið og var ljóðskáldið Theodóra Thoroddsen (1863-1954) frá Kvennabrekku í Dölum þeirra langþekktust.

Þjóðlög við íslenskar þulur

Þulur voru yfirleitt mæltar fram eða raulaðar fyrr á öldum fyrir börn með einföldum laglínum. Mörg þessara þjóðlaga hafa varðveist og þekkjast enn vel í dag. Þá útsetti tónskáldið Jórunn Viðar margar þessar laglínur og gaf út á prenti á ofanverðri 20. öld.

Dæmi um þulur

• Allra flagða þula
• Bárður minn á jökli
• Bokki sat í brunni
• Faðir minn er róinn
• Fuglinn í fjörunni hann heitir már
• Fúsintesþula
• Gekk ég upp á hólinn
• Gilsbakkaþula
• Heyrði ég í hamrinum
• Karl og kerling riðu á alþing
• Karl tók til orða
• Kom ég þar að kveldi
• Krumminn í hlíðinni
• Sat ég undir fiskihlaða
• Sól skín á fossa
• Stígum við stórum
• Stúlkurnar ganga sunnan með sjó
• Táta, Táta teldu dætur þínar
• Tunglið skín á himni háa
• Þegiðu, þegiðu sonurinn sæli (Kúaþula)
• Þórnaldarþula

Tengt efni

• Barnagælur
• Ríma
• Sagnadans
• Vikivaki
• Lausavísur
• Sagnakvæði
• Tvísöngur

Heimildir

  Þessi tónlistargrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.