Jacinda Ardern
Jacinda Kate Laurell Ardern[1] (f. 26. júlí 1980) er nýsjálenskur stjórnmálamaður sem var fertugasti forsætisráðherra Nýja-Sjálands. Hún gegndi embættinu frá október 2017 fram í janúar 2023. Hún var formaður nýsjálenska Verkamannaflokksins síðan 1. ágúst 2017 til ársins 2023. Ardern hefur setið á nýsjálenska þinginu fyrir Mount Albert-kjördæmi síðan 8. mars 2017. Hún var fyrst kjörin á þing af lista í nýsjálensku þingkosningunum árið 2008.[2] Ardern var yngsti kvenkyns ríkisstjórnarleiðtogi í heimi þegar hún tók við embætti, þá 37 ára að aldri.[3] Ardern hefur lýst sjálfri sér sem framsæknum jafnaðarmanni.[4][5]
| Jacinda Ardern | |
|---|---|
 Jacinda Ardern árið 2020. | |
| Forsætisráðherra Nýja-Sjálands | |
| Í embætti 26. október 2017 – 25. janúar 2023 | |
| Þjóðhöfðingi | Elísabet 2. Karl 3. |
| Landstjóri | Patsy Reddy Cindy Kiro |
| Forveri | Bill English |
| Eftirmaður | Chris Hipkins |
| Persónulegar upplýsingar | |
| Fædd | 26. júlí 1980 Hamilton, Nýja-Sjálandi |
| Stjórnmálaflokkur | Verkamannaflokkurinn |
| Maki | Clarke Gayford |
| Börn | 1 |
| Háskóli | Waikato-háskóli |
| Starf | Stjórnmálamaður |
Eftir að Ardern útskrifaðist úr Waikato-háskóla árið 2001 hóf hún feril sinn sem rannsakandi á skrifstofu forsætisráðherrans Helen Clark. Ardern vann síðar í Bretlandi sem stefnuráðgjafi Tony Blair forsætisráðherra.[6] Árið 2008 var Ardern kjörin forseti Alþjóðasambands ungra jafnaðarmanna.[7] Ardern var kjörin á þing af flokkslista árið 2008 og hélt því þingsæti í tæpan áratug þar til hún var kjörin á þing fyrir Mount Albert-kjördæmi í aukakosningum þann 25. febrúar árið 2017. Hún var kjörin varaformaður Verkamannaflokksins þann 1. mars 2017 eftir að Annette King sagði af sér.
Ardern varð formaður Verkamannaflokksins þann 1. ágúst 2017 eftir að Andrew Little sagði af sér í kjölfar lélegra kosninga flokksins.[8] Í þingkosningum þann 23. september sama ár vann Verkamannaflokkurinn 46 sæti og bætti þar við sig 14. Flokkurinn varð næststærsti flokkurinn á þingi á eftir Þjóðarflokknum, sem vann 56 sæti.[9] Eftir stjórnarmyndunarviðræður við Þjóðarflokkinn og Verkamannaflokkinn gekk New Zealand First-flokkurinn í minnihlutastjórn ásamt Verkamannaflokknum með stuðningi Græningjaflokksins. Ardern varð forsætisráðherra þessarar stjórnar.[10]
Á fyrsta ári stjórnartíðar sinnar varð Ardern ólétt og fæddi dóttur. Hún er annar lýðræðislega kjörni þjóðarleiðtogi sögunnar sem hefur fætt barn í embætti.[11]
Þann 9. ágúst 2018 tilkynnti Ardern að Nýja-Sjáland myndi banna notkun einnota plastpoka árið 2019.[12] Eftir að hryðjuverkamaður myrti 50 manns í mosku í Christchurch í mars árið 2019 kynnti Ardern áætlun um að herða skotvopnalöggjöf í Nýja-Sjálandi með því að banna hálfsjálfvirka riffla og hríðskotariffla.[13]
Undir forystu Arderns vann Verkamannaflokkurinn stórsigur í þingkosningum sem fóru fram þann 17. október árið 2020. Flokkurinn náði hreinum þingmeirihluta og hefði því getað myndað eins flokks stjórn, sem er fáheyrt í nýsjálenskum stjórnmálum. Ardern ákvað hins vegar að virða hefðir með því að mynda samsteypustjórn ásamt nýsjálenska Græningjaflokknum. Flokkurinn naut góðs af persónuvinsældum Arderns, sem hafði unnið sér lof fyrir skilvirk viðbrögð við alþjóðlega kórónaveirufaraldrinum í landinu.[14][15]
Í janúar 2023 ákvað Ardern að segja af sér sem forsætisráðherra og tjáði að það væri vegna álags. [16]
Tilvísanir breyta
- ↑ „New Zealand Hansard – Members Sworn (Volume:651;Page:2)“. Parliament of New Zealand. Afrit af upprunalegu geymt þann 23. febrúar 2013.
- ↑ „Election results“. Afrit af upprunalegu geymt þann 22. september 2016. Sótt 18. apríl 2018.
- ↑ „The world's youngest female leader takes over in New Zealand“. The Economist. 26. október 2017. Afrit af upprunalegu geymt þann 26. október 2017.
- ↑ Murphy, Tim (1. ágúst 2017). „What Jacinda Ardern wants“. Newsroom. Afrit af upprunalegu geymt þann 16 ágúst 2017. Sótt 15. ágúst 2017.
- ↑ „Live: Jacinda Ardern answers NZ's questions“. Stuff. 3. ágúst 2017.
- ↑ „People – New Zealand Labour Party“. Afrit af upprunalegu geymt þann 23. desember 2008.
- ↑ Kirk, Stacey (1. ágúst 2017). „Jacinda Ardern says she can handle it and her path to the top would suggest she's right“. The Dominion Post. Stuff. Sótt 15. ágúst 2017.
- ↑ „Andrew Little quits: Jacinda Ardern is new Labour leader, Kelvin Davis is deputy“. The New Zealand Herald. 1. ágúst 2017. Sótt 1. ágúst 2017.
- ↑ „2017 General Election – Official Results“. Electoral Commission. Afrit af upprunalegu geymt þann 7. október 2017. Sótt 7. október 2017.
- ↑ Griffiths, James (19. október 2017). „Jacinda Ardern to become New Zealand Prime Minister“. CNN. Afrit af upprunalegu geymt þann 19. október 2017. Sótt 19. október 2017.
- ↑ „Eignaðist stúlku“. mbl.is. 21. júní 2016.
- ↑ „Nýja-Sjáland mun banna plastpoka á næsta ári“. Kjarninn. 10. ágúst 2018.
- ↑ „Banna hálfsjálfvirka riffla og hríðskotariffla í Nýja Sjálandi“. Kjarninn. 21. mars 2019. Sótt 22. mars 2019.
- ↑ Elín Margrét Böðvarsdóttir (17. október 2020). „Sögulegur sigur Ardern í þingkosningum á Nýja Sjálandi“. Vísir. Sótt 17. október 2020.
- ↑ „Ardern heldur velli á Nýja-Sjálandi“. mbl.is. 17. október 2020. Sótt 17. október 2020.
- ↑ Jacinda Ardern resigns as prime minister of New Zealand The Guardian, sótt 19. janúar 2023
| Fyrirrennari: Bill English |
|
Eftirmaður: Chris Hipkins | |||