Alec Douglas-Home

Alexander Frederick Douglas-Home, Home barón af Hirsel (2. júlí 1903 – 9. október 1995) var breskur stjórnmálamaður í Íhaldsflokknum sem var forsætisráðherra Bretlands frá október 1963 til október 1964. Hann er síðasti forsætisráðherra Breta sem gegndi embættinu á meðan hann sat á lávarðadeild breska þingsins. Hann sagði sig úr lávarðadeildinni og gekk í neðri deild þingsins á meðan hann var forsætisráðherra. Hann var jafnframt utanríkisráðherra í tveimur ríkisstjórnum áður en hann tók við forsætisráðuneytinu.

Sir Alec Douglas-Home
Forsætisráðherra Bretlands
Í embætti 19. október 1963 – 16. október 1964
Þjóðhöfðingi	Elísabet 2.
Forveri	Harold Macmillan
Eftirmaður	Harold Wilson
Persónulegar upplýsingar
Fæddur	2. júlí 1903 Mayfair, London, Englandi
Látinn	9. október 1995 (92 ára) Coldstream, Skotlandi
Stjórnmálaflokkur	Íhaldsflokkurinn
Maki	Elizabeth Alington (g. 1936; d. 1990)
Börn	Caroline, Meriel, Diana, David
Háskóli	Christ Church, Oxford
Starf	Aðalsmaður, stjórnmálamaður

Innan sex vikna eftir að Douglas-Home gekk á neðri deild þingsins árið 1931 var hann orðinn aðstoðarmaður Neville Chamberlain og var vitni að undanlátsstefnu hans í tvö ár í aðdraganda seinni heimsstyrjaldarinnar. Árið 1940 var hann greindur með berkla og var óstarfhæfur í tvö ár. Á seinni hluta stríðsins hafði honum batnað nógu vel til að geta haldið áfram stjórnmálaferli sínum en hann tapaði þingsæti sínu í þingkosningunum árið 1945. Hann komst aftur á þing árið 1950 en steig úr neðri deild þingsins þegar hann erfði jarlsnafnbót föður síns og með henni sæti á lávarðadeild breska þingsins sem 14. jarlinn af Home. Í ríkisstjórnum Winstons Churchill, Anthony Eden og Harolds Macmillan var Douglas-Home útnefndur í æ valdameiri stöður, þar á meðal í stöðu þingleiðtoga lávarðadeildarinnar og utanríkisráðherra. Sem utanríkisráðherra frá 1960 til 1963 studdi hann Bandaríkin í Kúbudeilunni og skrifaði undir sáttmála um takmörkun á kjarnorkutilraunum fyrir hönd Breta árið 1963.

Í október 1963 sagði Macmillan af sér sem forsætisráðherra vegna veikinda. Douglas-Home leysti hann af hólmi. Á sjöunda áratugnum var ekki lengur ásættanlegt að forsætisráðherrann sæti í lávarðadeild þingsins og því lét Douglas-Home af hendi jarlsnafnbót sína og náði kjöri í neðri deild þingsins sem Sir Alec Douglas-Home. Umdeilt var hvernig Douglas-Home var útnefndur í ráðherraembættið og nokkrir af ráðherrunum úr ríkisstjórn Macmillan neituðu að sitja áfram í stjórn Douglas-Home. Þingmenn Verkamannaflokksins gagnrýndu Douglas-Home og litu á hann sem aðalsmann sem vissi ekkert um vandamál venjulegra fjölskyldna. Auk þess þótti hann sérstaklega þurr á manninn í sjónvarpsviðtölum í samanburði við leiðtoga Verkamanna, Harold Wilson. Sem forsætisráðherra þótti Douglas-Home ætíð gamaldags: Hann hafði lítinn skilning á efnahagsmálum og lét fjármálaráðherra sinn, Reginald Maulding, aðallega um þau. Douglas-Home naut sín best í utanríkismálefnum en á forsætisráðherratíð hans komu ekki upp neinar meiriháttar utanríkisdeilur.

Íhaldsflokkurinn, sem hafði setið í ríkisstjórn frá árinu 1951, hafði beðið nokkurn orðstírshnekki vegna kynlífshneykslis árið 1963 og þegar Douglas-Home var útnefndur virtist það blasa við að flokkurinn ætti mikinn kosningaósigur í vændum. Forsætisráðherratíð Douglas-Home var hin næststysta á tuttugustu öldini og entist aðeins í tæpt ár. Eftir að Íhaldsflokkurinn tapaði naumlega í kosningum árið 1964 sagði Douglas-Home af sér sem formaður flokksins. Hann varð síðar utanríkisráðherra á ný í ríkisstjórn Edward Heath frá 1970 til 1974. Þegar Heath-stjórnin tapaði kosningum sneri Douglas-Home aftur á lávarðadeildina og hætti afskiptum af stjórnmálum.

Heimild

• Fyrirmynd greinarinnar var „Alec Douglas-Home“ á ensku útgáfu Wikipedia. Sótt 6. janúar 2018.

Fyrirrennari: Harold Macmillan

Forsætisráðherra Bretlands (19. október 1963 – 16. október 1964)

Eftirmaður: Harold Wilson