Turul
Þessi grein þarfnast hreingerningar svo hún hæfi betur sem grein hér á Wikipediu. |
Turul er goðsögulegur ránfugl, aðallega sýndur sem haukur eða fálki, í ungverskum menningu og þjóðartákn Ungverja .
Uppruni Turul
breyta
Turul er líklega stór fálki og uppruni orðsins er talin vera tyrkneskur ( Clauson 1972: 472. [1] ) ( Róna-Tas o.fl. 2011: 2: 954-56) [2] ) „ toġrïl“ eða orðið „ toğrul“ þýðir meðal ránfugl til stór ránfugl úr fjölskyldunni Accipitridae, svölugleða . [3] Ungverska orðið Sólyom þýðir fálki, það eru þrjú forn orð í ungversku sem lýsa mismunandi tegundum af fálka: kerecsen [Greek κερχνηίς] ( Saker Falcon ), zongor [tyrkneska sungur = fálki ] og turul.
Í Ungverskri hefð það er talið að orðið Tulul komi frá ættartákni sem notað var á 9. og 10. öld af "húsi" Árpád .
Goðsögnin um Emese, kemur fram í Gesta Hungarorum og Chronicon Pictum, þar kemur turul til Emese í draumi, þegar hún var þegar ólétt og upplýsti hana um að hún væri með framtíðar konung undir belti. [4] Í eldri bókmenntum er talið að hún hafi orðið ólétt í drauminum eftir Turul, sögusagnirnar eru óljósar [5] Hverju sem líður þá er hlutverk Turul að vernda barn Emses, Álmos framtíðar kóngi Ungverjalands. Seinna meir kemur Turul fram í draumi leiðtoga Ungverja, þar sem ernir (taldir tákna Pechenegs ) ráðast á hesta þeirra og Turul kemur og bjargaði þeim.
Það er einnig sagt að goðsagnakenndi fuglinn Turul sé upphaflegur fugl Ungverja, sem kom með þeim frá Mið-Asíu. Sagan segir að árið 896 e.Kr. hafi Tutul fellt sverð niður þar sem Búdapest stendur nú í dag, Ungverjar tóku þetta sem tákn um að þetta ætti eftir að verða heimaland Ungverja.
Nútíma notkun
breyta
Nú í dag prýðir Turul skjaldarmerki ungverska varnarliðsins, miðstöðvar gegn hryðjuverkum og skrifstofu þjóðaröryggis . [6] [7]
Það voru 3 stórar Turul-styttur, hver með 15 metra vænghafi, í Stór-Ungverjalandi (áður en landið hafði landamæri sín endurskipulagt með Trianon-sáttmálanum ). Síðasti af þremur stendur á fjalli nálægt Tatabánya í Ungverjalandi en hinum tveimur var eytt. Það er stærsta fuglastytta í Evrópu og stærsta bronsstyttan í Mið-Evrópu . Eftir standa að minnsta kosti 195 Turul styttur í Ungverjalandi, svo og 48 í Rúmeníu (32 í Transsylvaníu og 16 í Partium ), 8 í Slóvakíu, 7 í Serbíu, 5 í Úkraínu, 1 í Austurríki . Einn sá síðast setti upp, frá as of 29 September 2012 , á degi Michaels erkiengils, er í Ópusztaszer þjóðminjagarðinum í Ungverjalandi. [8]
Sum af frímerkjum konungsríkisins Ungverjalands sem gefin voru út eftir 1900 eru með Turul.
Öfgahægri stjórnmál
breytaUm 20. og 21. aldar, Turul hefur verið tengd við fjölda fasista og öfgahægri hugmyndafræði. Sérstaklega áberandi dæmi um þetta er Turul samtökin ( Turul Szövetség ). Samtökin studdu andsemitíska stefnu, s.s. tilkomu Meter nullus, lögum sem hafa bannað nemendum af Gyðingaættum að stunda nám í háskólum, og höfðu náin tengsl við aðila úr Örvakrossflokknum . [9] Túrúlinn er ennþá vinsælt tákn í nútímastefnu til hægri. [10] Sem slík er notkun þess enn umdeild, og margir halda því fram að hún sé tákn haturs og þjóðarmorðs, en aðrir halda því fram að nota beri fortíð hennar í þágu sögulegrar þýðingar. [11]
Sjá einnig
breyta- Skjaldarmerki og fáni Transylvaníu
- Þjóðtákn Ungverjalands
- Konrul
- Þrefaldur örn
- Tughril
Tilvísanir
breyta
- ↑ Clauson, Sir Gerard. 1972. An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth Century Turkish. Oxford: Clarendon Press.
- ↑ Róna-Tas, András, Árpád Berta, with the assistance of László Károly (eds). 2011. West Old Turkic, I-II. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag.
- ↑ http://tdkterim.gov.tr/bts/?kategori=verilst&ayn=bas&kelime=togr%FDl.
{{cite web}}:|title=vantar (hjálp) - ↑ „Magyar Néprajzi Lexikon /“. mek.oszk.hu (ungverska).
- ↑ For further details: (PDF) (ungverska) http://www.arpad.btk.mta.hu/images/e-konyvtar/Szabados_Gyrgy_Attila-s_a_slyomforma_madr_s_a_fehr_elefnt.pdf.
{{cite web}}:|title=vantar (hjálp) - ↑ Tom Warhol, Birdwatcher's Daily Companion: 365 Days of Advice, Insight, and Information for Enthusiastic Birders, Marcus Schneck, Quarry Books, 2010, p. 158
- ↑ István Dienes, The Hungarians cross the Carpathians, Corvina Press, 1972, p. 71
- ↑ „Orbán: Új törvények világa közeledik“. index.hu (ungverska). 29. september 2012.
- ↑ https://hungarianspectrum.org/2009/10/23/the-hungarian-farright-in-1933-the-pecs-section-of-the-turul-association/.
{{cite web}}:|title=vantar (hjálp) - ↑ „A nasty party“. The Economist.
- ↑ Dániel, Ács (24. júní 2020). „„A turul az elkövetők szimbóluma, és nem az áldozatoké"“. 444 (ungverska).