Taxus
Taxus er ættkvísl smárra trjáa og runna af ýviðarætt (Taxaceae). Þeir eru tiltölulega seinvaxnir og langlífir, og verða 2.5 - 20 metra háir, með stofnþvermál að jafnaði 5 m.[1]
| Taxus | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Taxus baccata (Ýviðar) sproti með þroskuðum og óþroskuðum könglum (aldin)
| ||||||||||||
| Vísindaleg flokkun | ||||||||||||
| ||||||||||||
| Tegundir | ||||||||||||
|
Sjá texta |
Allar ýviðartegundir eru náskyldar hver annarri og sumir grasafræðingar líta á þær allar sem undirtegundir eða afbrigði af einni víðfemri tegund; samkvæmt því er tegundinun Taxus baccata, sem var fyrsta ýviðartegundin sem var lýst fræðilega.[2] Aðrir hinsvegar viðurkenna níu tegundir, til dæmis Plant List Geymt 31 mars 2019 í Wayback Machine.
Allar ýviðartegundir eru með mjög eitraðan alkalíóða að nafni taxane, með smávægilegum breytileika á milli tegunda. Allir hlutar trésins, nema aldinkjötið innihalda alkalíóðann. Aldinkjötið er ætt og sætt en fræin eru mjög eitruð; ólíkt hjá fuglum þá brotnar fræhjúpurinn niður í maga manna og losnar þá eitrið. Þetta getur verið banvænt ef fræin eru ekki fjarlægð fyrst. Beitardýr, sérstaklega kýr og hestar finnast stundum dauð nálægt ýviðartrjám eftir að hafa étið af barrinu, þó að dádýr geti brotið niður eitrið og éti af trjánum að vild. Lirfur fiðrilda af ætt Lepidoptera, þar á meðal Peribatodes rhomboidaria nærast á barri ýviða.
Tegundir og blendingar
breyta
Feitletruð nöfn hafa verið nefnd í útgefnum ritum en eru ekki enn staðfest samkvæmt "International Code of Botanical Nomenclature"
- Tegundahópur: Baccata
- Alliance: Baccata
- Taxus baccata - Ýviður
- Taxus contorta
- Taxus fastigiata
- Taxus recurvata
- Alliance: Cuspidata
- Taxus biternata
- Taxus caespitosa
- Taxus canadensis - Kanadaýr
- Taxus cuspidata - Japansýr
- Taxus umbraculifera
- Alliance: Baccata
- Tegundahópur: Sumatrana
- Tegundahópur: Wallichiana
- Subgroup: Chinensis
- Taxus calcicola
- Taxus chinensis
- Taxus obscura
- Taxus ocreata
- Taxus phytonii
- Taxus rehderiana
- Taxus scutata
- Subgroup: Wallichiana
- Taxus brevifolia - Kyrrahafsýr
- Taxus floridana
- Taxus florinii
- Taxus globosa
- Taxus suffnessii
- Taxus wallichiana
- Subgroup: Chinensis
Steingerfingar, útdauðar tegundir
- útdauð Taxus engelhardtii – Oligocene, Bohemia, grein og barr, áþekkur T.mairei[3][4]
- útdauð Taxus inopinata – Upper Miocene, barr, áþekk T. baccata[5]
- útdauð Taxus masonii – Eocene Clarno Formation; Oregon, USA[6]
- útdauð Taxus schornii – Miocene, norður Idaho[4]
Þekktir blendingar
Taxus × media = Taxus baccata × Taxus cuspidata[7] - Garðaýr
Taxus × hunnewelliana = Taxus cuspidata × Taxus canadensis[8]
Flestar heimildir viðurkenna þó bara eftirfarandi tegundir og blendinga:
Tilvísanir
breyta- ↑ Moir, Andy (2013). „The exceptional yew trees of England, Scotland and Wales“. Quarterly Journal of Forestry. 2013 (2013): 187. Sótt 19. júlí 2014.
- ↑ „Caroli Linnaei ... Species plantarum“. Botanicus.org. Sótt 17. nóvember 2016.
- ↑ Kvaček, Z. 1984. Tertiary taxads of NW Bohemia. 1982 Acta Univ. Carol., Geol., Pokorny 4: 471–491.
- ↑ 4,0 4,1 Spjut, R. W. (2007). „Taxonomy and nomenclature of Taxus (Taxaceae). A phytogeographical analysis of Taxus (Taxaceae) based on leaf anatomical characters“. J. Bot. Res. Inst. Texas. 1 (1): 291–332. 203–289. T. brevifolia and T. globosa var. floridana thought to evolve from ancestral T. globosa by loss of stomata and papillae; T. canadensis recognized in Europe based on leaf fossils from late Tertiary deposits
- ↑ Corneanu, G. C. , M. Corneanu and R. Bercu. 2004. Comparison between some morpho-anatomical features at fossil vegetal species and at their actual correspondent species. Studia Universitatis Babeş-Bolyai, Geologia, XLIX: 77–84.
- ↑ Manchester, S.R. (1994). „Fruits and Seeds of the Middle Eocene Nut Beds Flora, Clarno Formation, Oregon“. Palaeontographica Americana. 58: 30–31.
- ↑ „Eibenhecken :-) Pflanzung, Schnitt, Sorten - Taxus baccata“. Derkleinegarten.de. Afrit af upprunalegu geymt þann 24. desember 2013. Sótt 17. nóvember 2016.
- ↑ „Overview of the genus Taxus, Taxonomy, Nomenclature, and Ovulate Shoots“. Worldbotanical.com. Sótt 17. nóvember 2016.
