Sikileyska
Sikileyska (sicilianu) er rómanskt mál talað á Sikiley og eyjunum þar í kring á Ítalíu. Það er líka talað í suður- og miðhlutum Kalabríu, í suðurhlutum Apúlía, Salentó og Kampanía. UNESCO og Evrópusambandið viðurkenna sikileysku sem minnihlutamál. Sumir halda því fram að sikileyska sé elst rómanskra mála, en flestir málfræðingar eru ekki þeirrar skoðunar. Eins og öll önnur rómönsk mál á sikileyska rætur sínar að rekja til latínu.
| Sikileyska sicilianu | ||
|---|---|---|
| Málsvæði | Sikiley Kalabría Kampanía Apúlía | |
| Heimshluti | Suður-Evrópa | |
| Fjöldi málhafa | 4,7 milljónir | |
| Ætt | indóevrópsk tungumál ítalísk tungumál | |
| Tungumálakóðar | ||
| ISO 639-2 | scn
| |
| ISO 639-3 | scn
| |
| ATH: Þessi grein gæti innihaldið hljóðfræðitákn úr alþjóðlega hljóðstafrófinu í Unicode. | ||
Meirihluti Sikileyinga talar sikileysku, auk þeirra sem hafa flutt frá Sikiley til annarra landa. Fjölda mælenda er að finna í Bandaríkjunum, Kanada, Ástralíu og Argentínu. Málið er hvergi opinbert, jafnvel á Sikiley, og engin málnefnd er til sem kveður á um notkun þess. Hvatt hefur verið til kennslu á sikileysku í öllum skólum á eyjunni en þessar tilraunir hafa ekki náð árangri.
Mörg önnur tungumál hafa haft áhrif á sikileysku í gegnum tímann vegna stærðar eyjunnar miðað við aðrar eyjur í Miðjarðarhafinu og staðsetningar hennar. Elstu áhrifin má rekja til tíma Indóevrópumanna og merki um þau má ennþá finna í málinu í dag. Gríska, arabíska, normannafranska, katalónska og spænska hafa allar haft áhrif á sikileysku.
Sikileyska hefur nokkur sérstök einkenni sem greina hana frá öðrum rómönskm málum, t.d. er fjöldi samhljóða í málinu sem er ekki að finna annars staðar í ætt rómanskra mála. Mörg orð sem byrjuðu á -i í latínu hafa misst það í framstöðu, en það gerðist ekki í ítölsku, t.d. mpurtanti (í. importante „mikilvægur“) og ntirissanti (í. interessante „áhugaverður“). Ólíkt ítölsku er bara ein sögn yfir „að hafa“: aviri. Það er líka margir hættir og tíðir sagna sem eru notaðir öðruvísi en í ítölsku.
