Hawaii

fylki í Bandaríkjunum
(Endurbeint frá Havaí)

Hawaii, eða Hawaiieyjar (stundum skrifað Havaí eða Havæ og sjaldnar Hawaí eða Hawaj), er eyjaklasi í Kyrrahafinu og eitt af 50 fylkjum Bandaríkjanna. Hawaii er einnig stærsta eyjan í Hawaii-eyjaklasanum og gengur oft undir nafninu „Stóra eyjan“ (The Big Island). Íbúafjöldi Hawaii er rúmlega 1,44 milljón (2022).

Hawaii
Hawaiʻi (hawaiíska)
  • State of Hawaii
  • Mokuʻāina o Hawaiʻi (hawaiíska)
Fáni Hawaii
Opinbert innsigli Hawaii
Viðurnefni: 
The Aloha State (opinbert), Paradise of the Pacific, The Islands of Aloha, The 808 State
Kjörorð: 
hawaiíska: Ua Mau ke Ea o ka ʻĀina i ka Pono
Hawaii merkt inn á kort af Bandaríkjunum
Staðsetning Hawaii í Bandaríkjunum
Land Bandaríkin
Varð opinbert fylki21. ágúst 1959; fyrir 65 árum (1959-08-21) (50. fylkið)
Höfuðborg
(og stærsta borg)
Honolulu
Stærsta sýslaHonolulu
Stjórnarfar
 • FylkisstjóriJosh Green (D)
 • VarafylkisstjóriSylvia Luke (D)
Þingmenn
öldungadeildar
  • Brian Schatz (D)
  • Mazie Hirono (D)
Þingmenn
fulltrúadeildar
  • Ed Case (D)
  • Jill Tokuda (D)
Flatarmál
 • Samtals28.311 km2
 • Land16.638 km2
 • Vatn11.672 km2  (41,2%)
 • Sæti43. sæti
Stærð
 • Lengd2.450 km
Hæð yfir sjávarmáli
920 m
Hæsti punktur4.205,0 m
Lægsti punktur0 m
Mannfjöldi
 (2020)[1]
 • Samtals1.455.271
 • Sæti40. sæti
 • Þéttleiki82,6/km2
  • Sæti13. sæti
Heiti íbúaHawaiian
Tungumál
 • Opinbert tungumál
TímabeltiUTC−10:00
Póstnúmer
HI
ISO 3166 kóðiUS-HI
StyttingH.I.
Breiddargráða18°55'N til 28°27'N
Lengdargráða154°48'V til 178°22'V
Vefsíðahawaii.gov

Orðsifjar

breyta

Á frummáli eyjaskeggja, hawaiísku, nefnist eyjan „Hawai‘i“, en úrfellingamerkið ('Okina á hawaiísku) táknar skyndilegt stopp eins og í miðri upphrópuninni „Oh-ó“ (Ritað ʔ í Alþjóðlega hljóðstafrófinu). Honolulu er stærsta borgin og höfuðborg fylkisins. Næststærsta eyjan er Maui.

Seint á 19. öld og í upphafi 20. aldar voru Hawaiieyjar kunnar undir nafninu Sandwich Islands, og nefndust þá á íslensku Sandvíkureyjar. Halldór Laxness kallar Hawaii í einu verka sinna Háeyju sem er hljóðlíking.

Jarðfræði

breyta

Hawaiieyjar eru austasti og jafnframt yngsti hluti Hawaii-Emperor eyjaklasans. Heiti reiturinn, sem er undir Stóru eyjunni, myndaði Hawaii-Emperor eyjaklasann þar sem Kyrrahafsplatan færðist yfir hann. Slóðin sem heiti reiturinn skilur eftir sig á Kyrrahafsflekanum kallast eyjaröð. Eftir því sem eyjarnar færast fjær heita reitnum verða þær útrænu öflunum auðveldari bráð og hafið sverfur þær smátt og smátt niður. Oft byggjast upp kóralrif á þeim neðansjávarfjöllum sem eyjarnar eru.

Þær átta eyjar sem teljast til Hawaiieyja eru, talið frá vestri til austurs, Ni'ihau, Kauai'i, O'ahu, Moloka'i, Lana'i, Kahoʻolawe (óbyggð), Maui og Hawai'i.

Eldfjöll eru á eyjunum, gjarnan dyngjur, þekktust þeirra er Mauna Kea. Önnur þekkt eldfjöll eru Mauna Loa og Kīlauea.

Langás eyjaklasans liggur norðvestur-suðaustur og má af því sjá að Kyrrahafsplatan hefur verið og er að færast til norðvesturs (að því gefnu að heiti reiturinn sé ekki að hreyfast).

Tilvísanir

breyta
  1. „Historical Population Change Data (1910–2020)“. Census.gov. United States Census Bureau. Afrit af upprunalegu geymt þann 29. apríl 2021. Sótt 1. maí 2021.

Tenglar

breyta
   Þessi Bandaríkja-tengda grein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.