Ólafs saga Tryggvasonar eftir Odd munk
Ólafs saga Tryggvasonar eftir Odd munk er íslensk konungasaga, sem Oddur Snorrason munkur á Þingeyrum samdi á latínu um 1200, en er varðveitt í íslenskri þýðingu sem gerð var skömmu síðar. Latneska gerðin er glötuð, og er erfitt að meta hversu nákvæm íslenska þýðingin er. Oddur notaði helgisögur sem fyrirmynd, og lýsir Ólafi sem postula Norðmanna.
Sagan er varðveitt í tveimur heillegum handritum, og broti af því þriðja, og virðist sagan nánast heil ef þau eru lögð saman. Oddur notaði ritaðar heimildir, svo sem eftir Sæmund fróða og Ara fróða, einnig Acta sanctorum in Selio (Þátt af Seljumönnum) og hugsanlega Historia de Antiquitate Regum Norwagiensium, en hann bætir við miklu efni. Í formála lýsir Oddur markmiðum sínum með ritun sögunnar.
Snorri Sturluson notaði Ólafs sögu Odds, þegar hann samdi Heimskringlu, og það gerði einnig höfundur Ólafs sögu Tryggvasonar hinnar mestu.
Margt bendir til að Ólafs saga Odds hafi markað nokkur tímamót í íslenskum bókmenntum að því leyti, að hún hafi verið ein fyrsta ítarlega sagan sem fjallaði um einn Noregskonung.
Útgáfur og þýðingar
breyta- Jacob Reenhielm (útg.): Saga Om K. Oloff Tryggwaszon i Norrege . . . Sammanskrefwen på gammal Swenska eller Gothiska, af Odde Munck, Uppsala 1691. — Texti á íslensku, sænsku og latínu. Skýringar Reenhielms í bókarlok voru skrifaðar 1683 (á latínu).
- Carl Christian Rafn og Finnur Magnússon (útg.): Fornmanna sögur X, Kaupmannahöfn 1835, 217–376.
- Peter Andreas Munch (útg.): Saga Olafs konungs Tryggvasunar. Christiania 1853. Geymt 9 desember 2012 í Archive.today —
- Peter Groth (útg.): Det Arnamagnæanske Haandskrift 310 qvarto. Christiania 1895.[óvirkur tengill] —
- Finnur Jónsson (útg.): Saga Óláfs Tryggvasonar, af Oddr Snorrason, Kbh. 1932. — Vandlega unnin útgáfa, texti allra handritanna prentaður.
- Ólafur Halldórsson (útg.): Færeyinga saga. Ólafs saga Tryggvasonar eftir Odd munk Snorrason, Reykjavík, Hið íslenska fornritafélag 2006. — Íslensk fornrit 25. Fræðileg útgáfa fyrir almenning.
- Þýðingar
- Enska: Theodore M. Andersson (þýð.): The Saga of Olaf Tryggvason. Cornell University Press, Ithaca NY 2003. ISBN 0-8014-4149-8 — Með gagnlegum formála.
- Sagan hefur einnig verið þýdd á latínu og sænsku (sjá útgáfu Reenhielms 1691), dönsku (sjá Oldnordiske sagaer X) og nýnorsku (þýð. Magnus Rindal, 1977).
Heimildir
breyta- Útgáfa Ólafs Halldórssonar af sögunni.
- Sverrir Tómasson o.fl.: Íslensk bókmenntasaga I, Mál og menning, Rvík 1992, 454–457.
- Margaret Clunies Ross: Old Icelandic Literature and Society. Cambridge University Press, Cambridge 2000. ISBN 0-521-63112-2
- Johannes Hoops: Reallexikon der germanischen Altertumskunde: Band 22. Walter de Gruyter 2003. ISBN 3-11-017351-4
Tenglar
breyta- Kong Olaf Tryggvesons Saga, Christiania 1853. — Af nb.no.