Microsoft Windows
Microsoft Windows er fjölskylda stýrikerfa fyrir einkatölvur þó að aðrar útgáfur séu til, t.d. fyrir netþjóna. Microsoft hannar, þróar, styður, og er framleiðandi Windows stýrikerfanna og Windows er ein af stærstu framleiðsluvörum þeirra. Windows 11 og Windows 10 eru einu útgáfurnar sem nú er seldar heimanotendum. Þó er Windows 8.1 enn líka studd útgáfa (nú í "extended support" fasa) en ekki aðrar útgáfur (fyrir utan útgáfur sem eru ekki fyrir heimanotendur, "Server" útgáfurnarnar), sem dæmi eru Windows 7 og 8 og eldri útgáfur s.s. Windows XP ekki lengur studdar.
Á hefðbundum einkatölvum er Windows enn ráðandi, eftir að hafa farið framúr Mac OS, sem kom á sviðið 1984. Hins vegar viðurkenndi Microsoft 2014 að hafa tapað heildar stýrikerfismarkaðinum til Android, út af mikill sölu á Android símum. Þá voru fjórir Android símar seldir fyrir hverja hefðbundna tölvu með Windows. Og síðan þá hefur Windows aldrei náð Android sem er nú ráðandi stýrikerfi.
Byrjunin breyta
Microsoft kynnti stýrikerfið Windows fyrst til sögunnar árið 1985. Var það þá viðbót við MS-DOS sem mótsvar við hinu grafíska notendaviðmóti sem Apple Macintosh gerði frægt. Með samningum við IBM, stærsti tölvuframleiðandinn á þessum tíma, náði Microsoft markaðsyfirráðum í stýrikerfasölu með um 90% markaðshlutdeild sem hefur síðan látið undan síga. Frá 2012 hefur Android selst í meirihluta, þegar allar tölvur eru taldar - frá þeim hefðbundu niður í síma og selst nú í mörgum sinnum fleiri eintökum á hverju ári. Windows hefur þó mikið forskot ef einungis hefðbundnar PC-tölvur (þar með talið fartölvur) eru taldar; þá fram yfir t.d. macOS, Chromebook eða Android sem allar sækja á og geta keyrt á eins vélbúnaði. Aðrar útgáfur af Windows, t.d. Windows Phone (sem sameinaðist hefðbunda Windows í útgáfu 10) hafa náð afar lítilli útbreiðslu miðað, við samkeppnina, en þó þriðja sæti, og Microsoft hefur hætt þróun á nokkurri útgáfu af Windows fyrir farsíma en styður nú Android og iOS.
Saga breyta
- Sjá einnig: Listi yfir útgáfur Microsoft Windows
MS-DOS vinnuumhverfi breyta
Fyrsta útgáfan af Windows, Windows 1.0, kom út árið 1985 eins og áður segir en var ekki heilt stýrikerfi heldur grafískt viðmót fyrir MS-DOS en sú útgáfa náði aldrei miklum vinsældum. Windows 2.0 kom út 1987 og náði aðeins meiri vinsældum en forveri þess. Það var í útgáfu 2.03 varð mikil breyting, þá voru kynntir svokallaðir fljótandi gluggar. Apple Inc. lögsótti þá Microsoft þar sem talið var að höfundarréttur Apple væri brotinn. Þremur árum seinna lét Microsoft frá sér útgáfu 3.0. Sú útgáfa var sú fyrsta frá Microsoft til að seljast í meira en 2 milljónum eintaka fyrsta hálfa árið á markaðnum. Það hafði mun þróaðra viðmót og hægt var að vera með mörg forrit í gangi í einu.
Windows 9x breyta
Síðan komu Windows 9x stýrikerfin sem voru stýrikerfi frekar en vinnuumhverfi þótt þau byggðu á MS-DOS kóða. Nokkur þeirra eru:
- Windows 95
- Windows 98
- Windows ME (Windows Millenium Edition)
Windows NT breyta
Windows NT stýrikerfin eru með nýjan stýrikerfiskjarna en MS-DOS og eru nýjustu stýrikerfin fyrir heimanotendur (“skjáborðs tölvur“) og eru meðal annars Windows XP, Windows Vista og hið fyrirhugaða Windows 7 stýrikerfi í þessum flokki.
Um nokkur kerfi breyta
Windows ME breyta
Það kerfi átti að vera mikið tímamótaverkefni en fór í vaskinn vegna skorts á stöðugleika, Windows ME var oft kallað Mistake Edition. Með Windows ME kom einnig Windows Movie Maker til sögunnar og var síðasta Windows stýrikerfið sem notaðist við Windows 9x kjarnann.
Windows XP breyta
- Sjá einnig: Windows XP
Í október 2001 sendi Microsoft frá sér Windows XP. Það var nokkuð endurbætt útgáfa af Windows NT kjarnanum. Með Windows XP kom einnig endurbætt notandaviðmót. Windows XP var hannað með bæði skrifstofu- og heimanotkun í huga og gefnar voru út tvær útgáfur, Windows XP Home Edition og Windows XP Professional. Í raun voru kerfin eins að því undanskildu að ýmsir eiginleikar voru faldir eða óvirkir í Home Edition. Árið 2003 kom svo út Media Center-viðbótin.
Windows Vista breyta
- Sjá einnig: Windows Vista
Vista var sett í sölu til almennings 30. janúar 2007. En þá var það búið að vera í boði fyrir stórnotendur frá 30. nóvember 2006.
Windows 7 breyta
- Sjá einnig: Windows 7
Windows 7 kom út árið 2009. Windows 7 varð mjög vinsælt, vinsælla en Windows XP, sem Vista náði aldrei, og hélt þeim vinsældum þar til Windows 10 varð vinsælasta útgáfan (þó svo að Windows 7 hafði enn yfir 50% hlutdeild í einstaka löndum fram á árið 2020).
Windows 8 breyta
- Sjá einnig: Windows 8
Windows 8 kom út árið 2012.
Windows 8.1 breyta
- Sjá einnig: Windows 8.1
Windows 8.1 kom út árið 2013.
Windows 10 breyta
- Sjá einnig: Windows 10
Windows 10 kom út þann 29. júlí 2015. Það sem vakti athygli var að engin útgáfa kom út nefnd "Windows 9". Windows 10 átti að leyfa forritun sem keyrir á hefðbundnum PC tölvum niður í síma (á Windows 10 Mobile, en sú síma-útgáfa er ekki lengur studd, og ), þ.e. að ekki þurfi að forrita sérstaka útgáfu fyrir "Windows Phone" sem verður ekki lengur til sem vörumerki. Þó þurfti að aðlaga forrit eitthvað svo þau virki vel á mismunandi skjástærðum og með snertingu en ekki mús eða öfugt. Forrit munu hins vegar ekki virka sjálfkrafa á öðrum stýrikerfum s.s. Android eða iOS ("iPhone") eða öfugt.
Windows 11 breyta
- Sjá einnig: Windows 11
Windows 11 kom út þann 5. október 2021. Það er með uppfært viðmót og getur líka keyrt Android forrit að sögn Microsoft. Og Linux forrit, eins og eldra Windows 10.
Tenglar og heimildir breyta
- Fyrirmynd greinarinnar var „Microsoft Windows“ á ensku útgáfu Wikipedia. Sótt 14. júní 2006.
- Vefsetur Microsoft
- Og það er Windows 95; grein í morgunblaðinu 1995
Tengslanet breyta
Myndin hér að neðan sýnir tengsl Windows-stýrikerfanna sinna á milli.
