Rauðbrystingur (fræðiheiti: Calidris canutus) er meðalstór strandfugl af snípuætt.

Rauðbrystingur
Rauðbyrstingur í varpbúningi
Rauðbyrstingur í varpbúningi
Ástand stofns
Vísindaleg flokkun
Ríki: Dýraríki (Animalia)
Fylking: Seildýr (Chordata)
Flokkur: Fuglar (Aves)
Ættbálkur: Strandfuglar (Charadriiformes)
Ætt: Snípuætt (Scolopacidae)
Ættkvísl: Sendlingar (Calidris)
Tegund:
C. canutus

Tvínefni
Calidris canutus
(Linnaeus, 1758)
Dreifing og ferðir Rauðbrystingstegundanna sex
Dreifing og ferðir Rauðbrystingstegundanna sex
Undirtegundir

Raðað í stærðarröð:
C. c. roselaari (Tomkovich, 1990) (stærstur)
C. c. rufa (Wilson, 1813)
C. c. canutus (Linnaeus, 1758)
C. c. islandica (Linnaeus, 1767)
C. c. rogersi (Mathews, 1913)
C. c. piersmai (Tomkovich, 2001) (minnstur)

Samheiti

Tringa canutus

Einkenni

breyta
 
Í vetrarbúningi sínum er Rauðbrystingurinn frekar litlaus, grár að mestu en brúnn á bakinu.

Lengd: 23 – 25 cm. | Þyngd: 150 gr. | Vænghaf: 67 – 61 cm. | Þessi mál eiga við um undirtegundina islandica sem er fargestur á Íslandi[2]

Rauðbrystingurinn er meðalstór vaðfugl, örlítið búttaður og lítið eitt stærri en Lóuþræll. Hann er líkur Lóuþræl í hegðun nema að hann er allur hægari á sér og rólegri. Með stuttan háls og lítið höfuð og augu, svartan frekar grannan gogg sem er álíka langur og höfuðið og stutta svarta fætur. Á veturnar er hann grár að mestu en brúnn ofan á baki og litur kynjanna svipaður. Í varpbúningi er hann aftur á móti með gráar strípur ofan á höfði og flekki ofan á baki en annars rauðgulur á höfuð, herðar og bringu en aðeins ljósari á kviðnum. Kynin eru nánast eins en þó er kvenfuglinn ívið ljósari á litin.

Útbreiðsla

breyta

Hann er farfugl og verpir á Norðurslóðum í Kanada, Evrópu og Rússlandi. Til eru sex undirtegundir sem hver fyrir sig hefur mismunandi varp-og veturstöðvar. Er Rauðbrystingurinn sá strandfugl sem ferðast hve lengst á varpstöðvarnar en hann sem dæmi fer frá syðsta odda Suður-Ameríku til nyrstu heimskautaeyja Kanada. Ekki fara þó allar undirtegundirnar jafn langt. Sú þeirra sem kemur við á Íslandi hefur vetursetu við strendur Vestur-Evrópu, aðalega Bretlandseyjum og er fargestur á Íslandi, það er stoppar hér aðeins til að næra sig fyrir áframhaldandi ferðalag til norður Grænlands og Kanada þar sem hann verpir en verpir ekki á Íslandi. Þeir eru mjög félagslindir og ferðast margir saman jafnvel svo þúsundum skipti. Af deilitegundinni islandica sem kemur við á Íslandi þá koma þeir í stórum flokkum frá miðjum apríl og eru fram í byrjun júní og eru það um 250 – 300 þúsund fuglar sem eru um 77%[3] af stofnstærðinni, hinn hluti stofnsins fer um Norður-Noreg. Færri fuglar koma við á haustin en þá eru þeir á ferðinni frá miðjum júlí og út september. Við fuglatalningar að vetri hafa alltaf fundist nokkrir rauðbrystingar sem hafa haft vetursetu, en þó ekki nema 10 - 50 fuglar.[4]

Tilvísanir

breyta
  1. BirdLife International (2012). Calidris canutus. Rauði listi IUCN yfir tegundir í hættu. 2012.1. Sótt 16. júlí 2012.
  2. „Rauðbrystingur“. Námsgagnastofnun-fuglavefurinn. Afrit af upprunalegu geymt þann 4. mars 2016. Sótt 8. mars 2013.
  3. „Vöktun íslenskra fuglastofna - Forgangsröðun tegunda og tillögur að vöktun“ (PDF). Náttúrufræðistofnun Íslands. Sótt 8. mars 2013.
  4. „Vaðfuglar“. Náttúrufræðistofa Kópavogs. Afrit af upprunalegu geymt þann 7. mars 2016. Sótt 8. mars 2013.

Heimildir

breyta