Nieuwe Kerk (Delft)
Nieuwe Kerk (Nýja kirkja) er kirkja í borginni Delft í Hollandi. Hún er næsthæsta kirkja Hollands uppá 109 metra. Í grafhvelfingunni er helsti greftrunarstaður konungsættarinnar í Hollandi.
Saga
breyta
Nieuwe Kerk var stofnuð 1351 og reist úr viði. Hún var helguð Maríu mey og heilagri Úrsúlu. Kirkja þessi var seinni kirkja miðborgarinnar. Fyrir var Oude Kerk (Gamla kirkja) og hlaut nýja kirkjan því heitið Nieuwe Kerk (Nýja kirkja). 1396 var byrjað að reisa þverskip fyrir framan viðarkirkjuna. Jafnskjótt og það var fullreist var viðarkirkjan rifin og fjarlægð. Kirkjusmíðinni var haldið áfram með langskipi og kór, en verkinu lauk 1496 með turninum mikla og hafði kirkjan þá verið í byggingu í nákvæmlega 100 ár. Turninn var lægri þá en hann er nú. 3. maí 1536 sló eldingu niður í turninum og olli því að kirkjan brann. Eldurinn læsti sig í nærliggjandi byggingar og fyrr en varði var hann óviðráðanlegur. Þann dag brunnu 2.300 hús, tveir þriðju allra húsa í borginni, og olli gífurlegri eyðileggingu. Eftir lagfæringar næstu árin skullu siðaskiptin á. 1566 ruddist múgur siðaskiptamanna inn í kirkjuna og eyðilagði kaþólskar helgimyndir og listaverk. 1572 voru kaþólikkar endanlega reknir úr kirkjunni, sem við það varð eign reformeruðu kirkjunnar. Tólf árum síðar var Vilhjálmur af Óraníu, leiðtogi uppreisnarinnar gegn Spánverjum, myrtur á heimili sínu í Delft. Hann var lagður í steinkistu í Nieuwe Kerk. Gríðarmikið grafhýsi var reist inni í kirkjunni og var kistu hans komið þar fyrir. Eftir það hlutu 45 aðrir meðlimir Óraníuættarinnar hinsta hvíldarstað í kirkjunni. Kirkjan skemmdist enn töluvert þegar púðursprengingin mikla átti sér stað 1654. Við höggbylgjuna brotnuðu allir gluggar hennar, sem flestir voru listaverk. Nýju gluggarnir voru einfaldir og einlita. 1872 laust enn niður eldingu í turninum og brann hann niður. Þegar hann var endurreistur hlaut hann núverandi hæð, 109 metrar. Þar með er kirkjan næsthæsta kirkja Hollands. Aðeins dómkirkjan í Utrecht er hærri (112 metrar). Turninn er með 36 bjöllur og voru flestar gerðar 1660. Núverandi litagluggar voru settir í kirkjuna 1927-36.
Grafir
breytaVilhjálmur af Óraníu var fyrsti einstaklingur sem lagður var til hinstu hvílu í kirkjunni. Hann var myrtur 1584 og lagður í steinkistu í kirkjunni 3. ágúst. Síðan þá hafa á fimmta tug ættmenna hans, þ.e. hollenska konungsættin, verið lagðir í grafhvelfingu kirkjunnar. Nöfn sem eru feitletruð eru þjóðhöfðingjar (landstjórar, konungar, drottningar). Það athugist að ekki hvíla allir þjóðhöfðingjar Hollands í kirkjunni.
| Röð | Nafn | Ath. | Greftrun |
|---|---|---|---|
| 1 | Vilhjálmur af Óraníu | Landstjóri Hollands | 3. ágúst 1584 |
| 2 | Louise de Coligny | Fjórða eiginkona Vilhjálms | 24. maí 1621 |
| 3 | Lúðvík frá Bæheimi | Sonur kjörfurstans Friðriks V | Dags. óþekkt, lést 1623 |
| 4 | Márits af Nassau | Landstjóri Hollands | 26. september 1625 |
| 5 | Henriette Amalia | Dóttir Friðriks Hinriks | Dags. óþekkt, lést 1628 |
| 6 | Elísabet | Dóttir Friðriks Hinriks | 18. ágúst 1630 |
| 7 | Hinrik Lúðvík | Sonur Friðriks Hinriks | Dags. óþekkt, lést 1639 |
| 8 | Ísabella Karlotta | Dóttir Friðriks Hinriks | Dags. óþekkt, lést 1642 |
| 9 | Friðrik Hinrik | Landstjóri Hollands | 10. maí 1647 |
| 10 | Katarína Belgica | Dóttir Vilhjálms af Óraníu | 5. maí 1648 |
| 11 | Amalía | Eiginkona Friðriks Hinriks | 21. desember 1675 |
| 12 | Vilhjálmur II | Landstjóri Hollands | 8. mars 1651 |
| 13 | Andvana fædd dóttir Vilhjálms IV | 22. desember 1736 | |
| 14 | Vilhjálmur IV | Landstjóri í Hollandi | 4. febrúar 1752 |
| 15 | Anna frá Hannover | Eiginkona Vilhjálms IV | 23. febrúar 1759 |
| 16 | Georg | Sonur Karls Kristjáns af Nassau | 1. júlí 1762 |
| 17 | Andvana fædd dóttir Karls Kristjáns | 24. október 1767 | |
| 18 | Ótilgreindur | Sonur Vilhjálms V | 28. mars 1769 |
| 19 | Vilhjálmur Georg Friðrik | Sonur Vilhjálms V | 3. júlí 1896 |
| 20 | Vilhelmína Friðrikka Pálína | Dóttir Vilhjálms I konungs | 7. apríl 1911 |
| 21 | Vilhjálmur V | Landstjóri í Hollandi | 29. apríl 1958 |
| 22 | Friðrikka Lúísa Vilhelmína | Dóttir Vilhjálms V | 28. október 1819 |
| 23 | Friðrikka Soffía Vilhelmína frá Prússlandi | Eiginkona Vilhjálms V | 27. nóvember 1822 |
| 24 | Ernst Casimir | Sonur Vilhjálms II konungs | 11. maí 1860 |
| 25 | Vilhjálmur Friðrik Karl | Sonur Friðriks Vilhjálms Karls | 5. nóvember 1834 |
| 26 | Friðrikka Lúísa Vilhelmína frá Prússlandi | Eiginkona Vilhjálms I konungs | 26. október 1837 |
| 27 | Vilhjálmur I | Konungur Hollands | 2. janúar 1844 |
| 28 | Friðrik | Sonur Friðriks Vilhjálms Karls | 28. janúar 1846 |
| 29 | Alexander | Sonur Vilhjálms II konungs | 21. apríl 1848 |
| 30 | Vilhjálmur II | Konungur Hollands | 4. apríl 1849 |
| 31 | Vilhjálmur Friðrik | Sonur Vilhjálms III konungs | 10. júní 1850 |
| 32 | Anna Paulowna | Eiginkona Vilhjálms III konungs | 17. mars 1865 |
| 33 | Lúísa Ágústa frá Prússlandi | Eiginkona Friðriks Vilhjálms Karls | 21. desember 1870 |
| 34 | Amalía | Eiginkona Hinriks prins | 17. maí 1872 |
| 35 | Soffía frá Württemberg | Eiginkona Vilhjálms III konungs | 20. júní 1877 |
| 36 | Hinrik | Sonur Vilhjálms II konungs | 25. janúar 1879 |
| 37 | Vilhjálmur Nikulás | Sonur Vilhjálms III konungs | 26. júní 1879 |
| 38 | Vilhjálmur Friðrik Karl | Sonur Vilhjálms I konungs | 23. september 1881 |
| 39 | Vilhjálmur Alexander | Sonur Vilhjálms III konungs | 17. júlí 1884 |
| 40 | Vilhjálmur III | Konungur Hollands | 4. desember 1890 |
| 41 | Emma frá Waldeck-Pyrmont | Eiginkona Vilhjálms III konungs | 27. mars 1934 |
| 42 | Hinrik frá Mecklenburg-Schwerin | Eiginmaður Vilhelmínu drottningar | 11. júlí 1934 |
| 43 | Vilhelmína | Drottning Hollands | 8. desember 1962 |
| 44 | Claus frá Amsberg | Eiginmaður Beatrix drottningar | 15. október 2002 |
| 45 | Júlíana | Drottning Hollands | 30. mars 2004 |
| 46 | Bernhard zur Lippe-Biesterfeld | Eiginmaður Júlíönu drottningar | 11. desember 2004 |
Heimildir
breyta- Fyrirmynd greinarinnar var „Nieuwe Kerk (Delft)“ á hollensku útgáfu Wikipedia. Sótt 15. september 2011.
- Fyrirmynd greinarinnar var „Grafkelder van Oranje-Nassau“ á hollensku útgáfu Wikipedia. Sótt 15. september 2011.
