Dalrjúpa (fræðiheiti: Lagopus lagopus) er lítill fugl af orraætt, um 35–44 cm að lengd. Dalrjúpan er staðfugl og verpir á heimskautasvæðum og norðlægum slóðum í Evrasíu, Norður-Ameríku neðan við trjálínu. Er hún að mestu eins og fjallarjúpa hvað varðar hegðun og fæðu. Er dalrjúpa um þriðjungi stærri en fjallarjúpa.

.
.
Ástand stofns
Vísindaleg flokkun
Ríki: Dýraríki (Animalia)
Fylking: Seildýr (Chordata)
Flokkur: Fuglar (Aves)
Ættbálkur: Hænsnfuglar (Galliformes)
Ætt: Orraætt (Tetraonidae)
Ættkvísl: Rjúpnaættkvísl (Lagopus)
Tegund:
L. lagopus

Tvínefni
Lagopus lagopus
(Linnaeus, 1758)
Útbreiðsla dalrjúpu.[2]
Útbreiðsla dalrjúpu.[2]
Samheiti

Lagopus albus
Lagopus medius Woldřich, 1893
Tetrao lagopus Linnaeus, 1758

Undirtegundir

breyta

Nítján undirtegundir hafa verið viðurkenndar, með mismiklum ágreiningi þó. Munar litlu á útliti flestra, þó að L. l. scoticus sé tiltölulega sérstæð og sé jafnvel á stundum talin sjálfstæð tegund.is rather distinct. Aðgreiningin getur verið erfið því að fuglarnir skifta um búning nokkrum sinnum á ári:[3]

  • hibernicus (Latham, 1787) - Írland
  • scotica (Latham, 1787) - Bretland
  • variegatus Salomonsen, 1936 - Þrándheimur, Noregi
  • lagopus (Linnaeus, 1758) - Skandinavía, Finnland og Norður-Evrópuhluti Rússlands
  • rossicus Serebrovsky, 1926 - Eystrasaltslöndin og mið Rússland
  • birulai Serebrovsky, 1926 - Novaya Sibir
  • koreni Thayer & Bangs, 1914 - Síbería
  • maior Lorenz, 1904 - Suðaustur Rússland, Norður Kazakhstan og Suðvestur-Síbería
  • brevirostris Hesse, 1912 - Altaifjöll og Sayan-fjöll
  • kozlowae Portenko, 1931 - Vestur-Mongólía
  • sserebrowsky Domaniewski, 1933 - Austur-Síbería
  • kamtschatkensis Momiyama, 1928 - Kamsjatka og Kúrileyjar
  • okadai Momiyama, 1928 - Sakalineyja
  • muriei Gabrielson & Lincoln, 1959 - Aljútaeyjar og Kódíak-eyjar
  • alexandrae Grinnell, 1909 - Alaska og Breska Kólumbía
  • alascensis Swarth, 1926 - Alaska
  • leucopterus Taverner, 1932 - Heimskautaeyjar Norður-Kanada
  • albus (Gmelin, 1789) - Norður-Kanada
  • ungavus Riley, 1911 - Norður Quebec og Norður Labrador
  • alleni Stejneger, 1884 - Nýfundanland

Dalrjúpa myndar einnig oft blendinga með skyldum tegundium; orra (Lyrurus tetrix), jarpa (Tetrastes bonasia) og einstöku sinnum með síberíuþiður (Tetrao urogallus), Falcipennis canadensis (ekkert íslenskt nafn) og fjallarjúpu (Lagopus muta).

Tilvísanir

breyta
  1. BirdLife International (2016). Lagopus lagopus. Rauði listi IUCN yfir tegundir í hættu. 2016: e.T22679460A89520690. doi:10.2305/IUCN.UK.2016-3.RLTS.T22679460A89520690.en. Sótt 12. nóvember 2021.
  2. BirdLife International and NatureServe (2014) Bird Species Distribution Maps of the World. 2012. Lagopus lagopus. In: IUCN 2015. The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2015.2. http://www.iucnredlist.org. Downloaded on 8 July 2015.
  3. „Willow Grouse (Lagopus lagopus)“. Internet Bird Collection. Sótt 17. júlí 2013.

Heimildir

breyta
   Þessi fuglagrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.