Háey

Háey (enska: Hoy) er eyja í Orkneyjum utan af Skotlandi og sem er 143 ferkílómetrar að stærð. Hún er næststærsta eyja Orkneyja. Háey er tengd eyjunni South Walls með eiði og því er gengt á milli. Eyjarnar tvær eru taldar sem ein eining af manntalinu í Bretlandi.

Háey nafn á frummáli: Hoy
Öldungurinn í Háey
Landafræði
Staðsetning	Norður af Bretlandi
Hnit	58.83°N 3.3°V / 58.83; -3.3
Eyjaklasi	Orkneyjar
Flatarmál	14318 hektarar
Stjórnsýsla
Bretland
Höfuðborg	London
Konungur	Karl 3.

Lýsing

Strandlengja Háeyjar er tilkomumikil og við hana er að finna þekkt kennileiti. Sum af hæstu sjávarbjörgum á Bretlandi eru við St John's Head þar sem þau ná 350 metra hæð og brimsorfinn klettur sem kallast Old man of Hoy (íslenska: Öldungurinn í Háey) gengur út úr sjávarberginu. Á Háey eru tveir norðlægustu Martello-turnarnir á Bretlandi, byggðir árið 1814 til að verja kaupskip í höfn í Longhope gegn mönnum sem gerðir voru út af Madison Bandaríkjaforseta, sem lýsti yfir stríði við Bretland árið 1812. Líklega hafa Martello-turnarnir komið að gagni þar sem engin skráð gögn eru til um alvarleg átök á svæðinu.

Hæsti punktur Orkneyja, Ward Hill, er á Háey. Á suðausturhluta eyjarinnar var helsta flotastöð breska flotans í bæði fyrri og seinni heimsstyrjöldinni.

Dwarfie Stane

Óvenjuleg steingröf sem ber nafnið Dwarfie Stane liggur í Rackwick-dalnum á norðurhluta eyjarinnar. Gröfin þykir einstök í Norður-Evrópu vegna líkinda hennar við grafir frá nýsteinöld og bronsöld sem finna má umhverfis Miðjarðarhafið.

Goðafræði

Í norrænni goðafræði hýsti Háey Hjaðningavíg, endalausan bardaga milli Héðins og Högna.

Lífríki

Háey er mikilvægt fuglasvæði. Norðurhluti eyjarinnar er fuglafriðland á vegum Konunglega breska fuglaverndunarfélagsins (RSPB) vegna mikilvægis þess fyrir fuglalíf, sérstaklega fyrir skúm og lóm. Svæðið er í eigu RSPB. Anastrepta orcadensis, tegund soppmosa sem ekki hefur hlotið íslenskt heit, var fyrst uppgötvuð á Ward Hill af William Jackson Hooker árið 1808.

Norður- og vesturhluti Háeyjar, ásamt stórum hluta aðliggjandi hafsvæðis, hafa verið skilgreind sem sérstök verndarsvæði vegna mikilvægis þeirra fyrir níu fuglategundir: kjóa, fýls, svartbak, skúm, langvíu, ritu, förufálka, lunda og lóm . Á svæðinu halda til 120.000 sjófuglar yfir varptímann.

Orkneyja-bleikjan (Salvelinus inframundus) fannst á Háey árið 1908 en er nú talin útdauð þar.^{[heimild vantar]}

Myndir

• 
  Sjávarklettar við Atlantshafsströnd Háeyjar, suður af Rackwick
• 
  Scapa Flow gestamiðstöðin
• 
  Hoy High-vitinn á Graemsay, séður frá Háey
• 
  Rackwick-dalur
• 
  Rackwick