Guðfinna Jónsdóttir

Guðfinna Jónsdóttir (f. 1899 að Arnarvatni í Mývatnssveit - d. 1946) var íslenskt ljóðskáld. Þegar hún var sjö ára flutti hún ásamt fjölskyldu sinni að Hömrum í Reykjadal, bæinn sem hún kenndi sig við eftir að hún tók að birta ljóð sín. Fyrstu kvæði hennar sem vöktu athygli komu út í safnritinu Þingeysk ljóð árið 1940. Árið eftir kom fyrsta ljóðabók hennar út en árið 1945 sendi hún frá sér aðra ljóðabók. Þessar bækur voru Ljóð sem kom út 1941 en sú seinni hlaut heitið Ný ljóð. Ári eftir útkomu seinni bókarinnar, eða 1946, lést Guðfinna á Kristneshæli af völdum tæringar (berkla). Úrval ljóða skáldkonunnar frá Hömrum kom út 1972 og heitir Ljóðabók. Kristján Karlsson valdi ljóðin í þá útgáfu og skrifaði inngang að henni.

Skáldferill

Guðfinna var komin yfir fertugt þegar hún tók að birta ljóð sín. Framan af ævi hafði önnur listgrein átt hug hennar allan en það var tónlistin. Guðfinna lærði snemma á orgel og var meðal annars í læri hjá Sigfúsi Einarssyni og Páli Ísólfssyni. Hún var talin í hópi fremstu orgelleikara landsins og kenndi söng og orgelleik bæði á Laugum og á Húsavík um skeið.

Guðfinna missti báðar systur sínar úr berklum og glímdi sjálf við þann sjúkdóm stóran hluta ævi sinnar. Þegar heilsan hindraði það að hún gæti setið við orgelið og sinnt því sem stóð huga hennar næst sneri hún sér að ljóðlistinni og lagði í hana alla sína krafta og vitsmuni. Eitt megineinkenni ljóða hennar er næm tilfinning fyrir hljómfalli. Tregatónninn leikur þar víða undir en þó lýsa kvæði hennar af æðruleysi gagnvart dauðanum og bjartsýnni trú á að hún muni ná að uppfylla drauma sína á öðrum stað.

Flest kvæði Guðfinnu voru ort eftir nýrómantískri hefð en sum eru þó greinilega af raunsæislegum toga. Algengustu yrkisefni hennar eru nánasta umhverfi hennar heima á Hömrum en náttúrumyndirnar notar hún gjarnan til að koma einhverjum djúpstæðari boðskap á framfæri en fegurð náttúrunnar. Skáldagyðja Guðfinnu er þó greinilega staðsett í náttúrunni og þangað leitar hún andagiftar og svara í sambandi við æðri rök lífsins. Eftir því sem líður á hinn stutta skáldferil hennar verða brostnar vonir og togstreitan á milli skyldu og langana æ fyrirferðarmeira viðfangsefni í kvæðum hennar.

Í kvæðum Guðfinnu af raunsæislegum toga yrkir hún gjarnan um þá sem minna mega sín. Þessi kvæði hennar teljast tæplega pólitísk en samúðin með þeim sem hafa orðið undir í lífinu er greinileg svo og réttlætiskennd skáldkonunnar.