Ferdinand 1. Austurríkiskeisari

Ferdinand 1. (19. apríl 1793 – 29. júní 1875) var keisari Austurríkis frá árinu 1835 þar til hann sagði af sér árið 1848. Sem þjóðhöfðingi Austurríkis var hann einnig forseti þýska ríkjasambandsins, konungur Ungverjalands, Króatíu, Bæheims (sem Ferdinand 5.) og Langbarðalands-Feneyja auk ýmissa annarra titla sem hann bar.

Keisari Austurríkis Habsburg-Lothringen-ætt
Ferdinand 1.
Ríkisár	2. mars 1835 – 2. desember 1848
Skírnarnafn	Ferdinand Karl Leopold Joseph Franz Marcellin
Fæddur	19. apríl 1793
	Vín, Austurríki, Heilaga rómverska ríkinu
Dáinn	29. júní 1875 (82 ára)
	Prag, Bæheimi, Austurríki-Ungverjalandi
Gröf	Keisaragrafhýsinu í Vín
Konungsfjölskyldan
Faðir	Frans 1.
Móðir	María Teresa af Napólí og Sikiley
Keisaraynja	María Anna af Savoju

Ferdinand settist á keisarastól eftir dauða föður síns, Frans 1. Austurríkiskeisara, þann 2. mars 1835. Ferdinand gat ekki ráðið yfir veldi sínu vegna þroskagalla. Faðir hans mælti því svo fyrir í erfðaskrá sinni að Ferdinand ætti að ráðfæra sig við Loðvík erkihertoga í öllum innanríkismálum og Metternich fursta í utanríkismálum.

Í kjölfar byltinganna árið 1848 sagði Ferdinand af sér þann 2. desember. Við honum tók bróðursonur hans, Frans Jósef. Eftir afsögn sína bjó Ferdinand í Hradčany-höll í Prag til dauðadags árið 1875.

Ferdinand var kvæntur Maríu Önnu af Savoju, sjötta barni Viktors Emmanúels 1. af Sardiníu. Þau eignuðust engin börn.

Æviágrip

Ferdinand var elsti sonur Frans 2. keisara Heilaga rómverska ríkisins og Maríu Teresu af Napólí og Sikiley. Ferdinand fæddist með flogaveiki, vatnshöfuð, taugagalla og málgalla, hugsanlega vegna þess hve skyld foreldrar hans voru. Hann hlaut menntun hjá baróninum Josef Kalasanz von Erberg og konu hans, Jósefínu.

Valdatíð

Ferdinand hefur jafnan verið lýst sem of veikgeðja til að ríkja í veldi sínu en víst er þó að hann skrifaði vel læsilega dagbók og var auk þess sagður hafa gott skopskyn. Hann fékk hins vegar um tuttugu flog á dag og gat því ekki einbeitt sér að stjórn ríkisins og ráð ríkisstjóra fór fyrir henni.

Þegar Ferdinand kvæntist prinsessunni Maríu Önnu af Savoju fannst hirðlækninum ólíklegt að Ferdinand væri fær um að innsigla hjónabandið. Þegar Ferdinand reyndi að sofa með konu sinni fékk hann fimm flogaköst. Ferdinand er minnst fyrir að hafa eitt sinn skipað kokki sínum að færa sér apríkósubollur og þegar honum var sagt að ræktunartímabilið fyrir apríkósur væri liðið hafi hann svarað: „Ég er keisarinn og ég vil bollur!“ („Ich bin der Kaiser und ich will Knödel!“ á þýsku).

Byltingin 1848

Þegar byltingarmenn gerðu árás á keisarahöllina árið 1848 er sagt að Ferdinand hafi beðið Metternich um skýringu. Þegar Metternich tjáði keisaranum að bylting væri hafin á keisarinn að hafa spurt: „En mega þeir það?“ („Ja, dürfen's denn des?“) Hirðmenn Ferdinands töldu hann á að segja af sér og leyfa bróðursyni sínum, Frans Jósef, að gerast keisari í hans stað. Frans Jósef átti eftir að vera keisari í sextíu og átta ár.

Í dagbók sinni lýsti Ferdinand atburðarásinni svohljóðandi: „Málinu lauk með því að nýi keisarinn kraup fyrir gamla keisaranum sínum og lávarði, það er að segja mér, og bað hann um blessun sína, sem ég veitti honum með því að leggja á hann báðar hendur og gera krossmark yfir honum ... síðan faðmaði ég og kyssti nýja húsbóndann okkar og við héldum síðan til herbergja okkar. Ég og ástkær kona mín hlustuðum á messuna ... en pökkuðum síðan saman eigum okkar.“

Ferdinand var síðasti konungur Bæheims sem var krýndur sem slíkur. Hann hafði mikið dálæti á Bæheimi og varði þar því sem hann átti eftir ólifað í Prag-höll. Á tékknesku var hann því kallaður „Ferdinand 5. hinn góði“ (Ferdinand Dobrotivý). Í Austurríki var hann kallaður „Ferdinand hinn velviljaði“ („Ferdinand der Gütige“) en einnig uppnefndur „Góðinand hinn liðni“ („Gütinand der Fertige“).

Ferdinand er grafinn í gröf númer 62 í keisaragrafhýsinu í Vín.

Tilvísanir

Fyrirrennari: Frans 1.

Keisari Austurríkis (2. mars 1835 – 2. desember 1848)

Eftirmaður: Frans Jósef 1.