Zeólítar

Zeólítar eru flokkur holufyllinga sem hafa efnasamsetningu natríums, kalíum og/eða kalsíum álsiliköt er innihalda laust bundið vatn. Þegar loft er þurrt og hiti er vægur þá missa þeir vatnið en taka það upp aftur í röku lofti.

Lýsing

Oftast nær hvítir eða glærir. Leysast upp í heitri saltsýru eða við kólnun þá skilst út kísilhlaup. Hafa gler-eða skelplötugljáa.

48 tegundir hafa verið nefndar og hér á landi finnast um 20 tegundir af þeim.

Greining og flokkun

Greindir eftir lögun í þrjá aðalflokka

Þráð-eða nálarlaga
- Skólesít
- Mesólít
- Thomsonít
- (Natrólít)
- Laumontít
- Phillipsít
- Garronít
- Gismondín
- Eríonít
Plötu-eða blaglaga
- Stilbít
- Heulandít
- Epistilbít
- Levyn
- Yugawaralít
- Eríonít
- Cowlesít
- Thomsonít
- Laumonít
Tenings-eða kubblaga
- Kabasít
- Analsím
- (Wairakít)
- Phillipsít

Uppruni

Zeólítar myndast við ummyndun og holufyllingu bergs. Þegar vatn leikur um bergið þá hitnar það og því sem meir sem það leitar dýpra og mest af því kemst í snertingu við nýlegt kvikuinnskot. Við hitnun þá leysist vatnið og ýmis efni úr berginu og nýjar steindir koma í staðinn. Ef vatnið kólnar þá falla steinefnin út. Ef holur eða sprungur eru í berginu þá fyllast þær af steinefnum og mynda sprungu- og holufyllingar.

Heimild

Kristján Sæmundsson og Einar Gunnlaugsson (1999) Íslenska steinabókin. ISBN 9979-3-1856-2

Þessi jarðfræðigrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.