Víðar

(Endurbeint frá Víðarr)

Víðar eða Viðar (forníslenska: Víðarr eða Viðarr) er sonur Óðins (Völuspá 53) og Gríðar jötunmeyjar (Snorri), þeirrar er lánaði Þór gripina á leiðinni til Geirröðargarða. Nafnið merkir „sá sem drottnar yfir víðu ríki“; þetta ríki er nefnt Viði (Grímnismál 17), líklega af viður (samanber lýsinguna: „hrísi vex ok háu grasi“). Hann er nefndur „hinn þögli áss“ (Snorri), og hann á skó merkilegan, segir Snorri, er allan aldur hefur verið til safnað (það eru smábútar þeir, er skornir eru af skæðum fyrir tám og hæl; það mun því rangt, að skórinn er á öðrum stað nefndur járnskór). Hann er sterkastur næst eftir Þór (sbr. „hinn mikli mögr Sigföður“, Völuspá). Hið einasta verk hans, sem hann auðsjáanlega er skapaður til að vinna, er að hefna föður síns; hann drepur Fenrisúlf með því að stíga þeim fætinum, er skórinn er á, í neðri kjaft úlfinum, og svo rífur hann gin úlfsins sundur (Vafþrúðnismál 53), en samkvæmt Völuspá (53) rekur hann sverð sitt í hjarta úlfinum. Eftir ragnarök byggir Víðar vé goðanna sem Váli og fleiri (Vafþr. 51; sbr. „byggviáss föðurtopta“, Snorri). Víðar hefur ekki verið mikið tignaður; ef til vill finnst nafn hans í norsku staðarnafni en það er óvíst.

Víðar heldur opnu gini Fenrisúlfs og býr sig undir að stinga hann á teikningu eftir W. G. Collingwood (1908). Teikningin er byggð á svipaðri mynd á Gosforth-krossinum sem stundum er talin sýna viðureign Víðars og Fenris.

Heimildir

breyta
  • Finnur Jónsson (1913). Goðafræði Norðmanna og Íslendinga : Eftir heimildum. Reykjavík: Hið íslenska bókmentafjelag. [Enginn höfundarréttur hvílir lengur á verkinu].