Skálholt

Inni í Skálholtskirkju.

Myndskreyting á steini framan við kirkjuna.

Myndskreyting inni í kirkjunni.

Skálholt um 1900.

Kirkjan.

Skálholt er bær og kirkjustaður í Biskupstungum í Árnessýslu. Þar var biskupssetur frá upphafi 1056 og fram á 19. öld og má segja höfuðstaður Íslands í margar aldir. Þar var löngum rekinn skóli. Í Skálholti var stærsta kirkja sem reist hefur verið á Íslandi, kirkja Klængs Þorsteinssonar biskups, og var hún miklu stærri en núverandi kirkja þar, sem reist var 1963.

Fornleifarannsóknir

aðalgrein: Fornleifarannsóknir að Skálholti

Skálholt er einn merkasti sögustaður landsins, samtvinnaður sögu kristni á Íslandi. Kirkja var reist í Skálholti stuttu eftir kristnitöku og sat þar fyrsti biskup Íslands. Skálholt var höfuðstaður landsins í um 750 ár, miðstöð kirkjustjórnar og mikið fræðasetur. Vitað er að í kringum 1200 bjuggu um 120 manns í Skálholti. Þar hefur því staðið þorp húsa af ýmsum stærðum og gerðum sem mynduðu fyrsta þéttbýlið á Íslandi.

Óvíða er mögulegt að rannsaka með uppgreftri húsakynni af jafnfjölbreyttu tagi og frá jafnmörgum tímabilum, enda er í Skálholti að finna minjar frá öllum öldum Íslandssögunnar. Hér gefst því einstakt tækifæri til að afla upplýsinga um þau tímabil sem lítið er fjallað um í rituðum heimildum.

Þar sem biskupssetrið í Skálholti hefur staðið um aldir fer ekki hjá því að vænta megi mikilla fornleifa í jörðu. Lengi hefur verið vitað að merkilegar minjar væru undir sverði á þessum forna höfuðstað landsins.

Þó að raunverulegar fornleifarannsóknir hæfust ekki í Skálholti fyrr en eftir miðja 20. öld komu þar ýmsir fornfræðingar á 19. öld sem skráðu upplýsingar um fornleifar í Skálholti.

Tengt efni

• Skálholtsbiskupar
• Skálholtskirkjur
• Skólavarðan í Skálholti
• Fornleifarannsóknir að Skálholti

Tenglar

• Skálholt.is
• Hér var og er Skálholtsstaður; grein í Lesbók Morgunblaðsins 1973

  Þessi Íslandsgrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.