Sósíalistaflokkurinn (Frakkland)

Franskur stjórnmálaflokkur

Sósíalistaflokkurinn (franska: Parti socialiste eða PS) er franskur stjórnmálaflokkur sem kennir sig við vinstristefnu og miðvinstristefnu.

Sósíalistaflokkurinn
Parti socialiste
Aðalritari Olivier Faure
Stofnár 1905 (sem Frakklandsdeild alþjóðasambands jafnaðarmanna)
1969 (sem Sósíalistaflokkurinn)
Höfuðstöðvar 10 Rue de Solférino 75333 Paris Cedex 07
Stjórnmálaleg
hugmyndafræði
Sósíalismi
Einkennislitur Bleikur  
Sæti á þjóðþinginu
Sæti á öldungadeildinni
Sæti á Evrópuþinginu
Vefsíða www.parti-socialiste.fr/

Sósíalistaflokkurinn rekur uppruna sinn til sósíalískra kenninga. Forveri flokksins var Frakklandsdeild alþjóðasambands jafnaðarmanna (franska: Section française de l'Internationale ouvrière eða SFIO), sem stofnuð var árið 1905 af Jean Jaurès. SFIO var endurnefnd Nýi sósíalistaflokkurinn (Nouveau Parti socialiste) og síðar einfaldlega Sósíalistaflokkurinn árið 1969. Árið 1971 stækkaði Sósíalistaflokkurinn með því að sameinast ýmsum smærri vinstriflokkum sem virkir voru í frönskum stjórnmálum. Flokkurinn byggði stefnu sína á samstöðu franskra vinstriheyfinga og þróun sameiginlegrar stjórnarstefnu ásamt franska Kommúnistaflokknum.[1] Árið 1971 var François Mitterrand kjörinn aðalritari Sósíalistaflokksins og hann leiddi flokkinn í stjórnarandstöðu til ársins 1981. Árið 1981 var Mitterrand kjörinn forseti Frakklands. Mitterrand gegndi forsetaembættinu í tvö sjö ára kjörtímabil, til ársins 1995. Sósíalistaflokkurinn vann þingkosningar árið 1997 og Lionel Jospin varð því forsætisráðherra Frakklands fyrir flokkinn í stjórnarsamstarfi við Jacques Chirac Frakklandsforseta. Þessu samstarfi lauk árið 2002 eftir ósigur Jospins í forsetakosningum í fyrstu umferð gegn Chirac og Jean-Marie Le Pen.

Frá 2012 til 2017 var François Hollande forseti Frakklands fyrir Sósíalistaflokkinn. Hann er til þessa dags síðasti forsetinn sem kjörinn hefur verið úr röðum franskra sósíalista. Stjórnartíð hans einkenndist af klofningi innan franska vinstrisins, sér í lagi af hreyfingu vinstrisinnaðra andófsmanna sem mótmæltu efnahagsstefnu forsetans. Síðustu ár hafa margir nýir vinstriflokkar verið stofnaðir í Frakklandi sem telja Sósíalistaflokkinn hafa hneigst of langt til hægri á forsetatíð Hollande.

Frambjóðandi Sósíalistaflokksins, Benoît Hamon, bað sögulegan ósigur í forsetakosningum landsins árið 2017 og hlaut aðeins 6,36 prósent atkvæða.[2] Flokkurinn hlaut aðeins tæp tíu prósent atkvæða og 93 þingsæti í þingkosningum sem haldnar voru sama ár. Flokkurinn hefur síðan þá verið í stjórnarandstöðu og í endurskipulagningu.

Gengi í kosningum

breyta

Forsetakosningar

breyta
Forsetaembætti Lýðveldisins Frakklands
Kosningar Frambjóðandi Fyrsta umferð Önnur umferð Niðurstaða
Atkvæði % Sæti Atkvæði % Sæti
1974 François Mitterrand 11.044.373 43,25   1. 12.971.604 49,19   2. Tapaði
1981 7.505.960 25,85   2. 15.708.262 51,76   1. Vann
1988 10.367.220 34,10   1. 16.704.279 54,02   1. Vann
1995 Lionel Jospin 7.097.786 23,30   1. 14.180.644 47,36   2. Tapaði
2002 4.610.113 16,18   3. Tapaði
2007 Ségolène Royal 9.500.112 25,87   2. 16.790.440 46,94   2. Tapaði
2012 François Hollande 10.272.705 28,63   1. 18.000.668 51,64   1. Vann
2017 Benoît Hamon 2.291.288 6,36   5. Tapaði
2022 Anne Hidalgo 616.478 1,75   10. Tapaði

Þingkosningar

breyta
Franska þingið
Ár Fyrsta umferð Önnur umferð Þingsæti +/– Niðurstaða Athugasemd
Atkvæði % ± pp Sæti Atkvæði % ± pp Sæti
1973 4.559.241 19,18%   2,65   3. 5.564.610 23,72%   2,47   2.
89 / 491
  32 Stjórnarandstaða Í kosningabandalagi með MRG
1978 6.451.151 22,58%   3,40   2. 7.212.916 28,31%   4,59   1.
104 / 491
  15 Stjórnarandstaða
1981 9.432.362 37,52%   14,94   1. 9.198.332 49,25%   20,94   1.
269 / 491
  165 Ríkisstjórn Í kosningabandalagi með MRG
1986 8.693.939 31,02%   6,50   1.
206 / 573
  63 Stjórnarandstaða
1988 8.493.702 34,77%   3,75   1. 9.198.778 45,31%   3,94   1.
260 / 577
  54 Ríkisstjórn
1993 4.415.495 17,61%   17,16   3. 6.143.179 31,01%   14,30   1.
59 / 577
  201 Stjórnarandstaða
1997 5.977.045 23,49%   5,88   1. 9.722.022 38,20%   7,19   1.
255 / 577
  196 Ríkisstjórn
2002 6.086.599 24.11%   0,62   2. 7.482.169 35,26%   2,94   2.
140 / 577
  115 Stjórnarandstaða
2007 6.436.520 24,73%   0,62   2. 8.624.861 42,27%   7,01   2.
186 / 577
  46 Stjórnarandstaða
2012 7.618.326 29.35%   4,62   1. 9.420.889 40,91%   1,36   1.
279 / 577
  93 Ríkisstjórn
2017 1.685.677 7,44%   21,91   5. 1.032.842 5,68%   35,23   4.
30 / 577
  249 Stjórnarandstaða
2022 860.201 3,78%   3,66   7. 1.084.909 5,23%   0,45   6.
28 / 577
  2 Stjórnarandstaða Í kosningabandalagi með NUPES
2024 2.774.088 8,65%   4,87   4. 2.634.176 9,66%   4,43   3.
65 / 577
[3]
 37 Stjórnarandstaða Í kosningabandalagi með Nýju alþýðufylkingunni

Tilvísanir

breyta
  1. Christophe Batardy (2016). „Le programme commun de gouvernement: pour une histoire programmatique du politique (1972-1977)“.
  2. Nicolas Chapuis og Bastien Bonnefous (24. apríl 2017). „Présidentielle : Benoît Hamon décroche à la cinquième place“ (franska). Le Monde. Sótt 4. desember 2018.
  3. „France election results 2024: Who won across the country“. 7 júlí 2024. Afrit af uppruna á 15 júlí 2024. Sótt 12 júlí 2024.